• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ترس ‌

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


بیم از وقوع امری ناخوشایند را ترس می گویند و از آن به مناسبت در بابهایی همچون طهارت، صلات، صوم، حج، حدود و دیات یاد شده است.



ترس از خداوند به معنای بیم از عدالت و عذاب او ـ در آیات متعدّد از صفات پیامبران، عالمان و مؤمنان شمرده شده است.
[۱] رعد/سوره۱۳، آیه۲۱.    
[۲] اسراء/سوره۱۷، آیه۵۷.    
[۳] نور/سوره۲۴، آیه۳۵۵.    
چنان‏ که خداوند در آیاتی دیگر، کسانی را که از او نمی‏ترسند مذمّت کرده و چنین خصلتی را نشانه بی‏ایمانی آنان دانسته است.
[۴] انعام/سوره۶، آیه۸۱.    
[۵] مدثر/سوره۷۴، آیه۵۳.    

در روایات نیز بر تحصیل صفت خوف تأکید و از گریه کردن برای خوف از قهر و عذاب الهی ستایش شده است.
[۶] وسائل الشیعه ج۱۵، ص۲۱۶-۲۲۸.    



بر ترس از وقوع یک حادثه آثاری مترتب است که به نحو کلّی به آنها اشاره می‏شود.

۲.۱ - ثبوت حکم ثانوی


رفع حکم اولی و ثبوت حکم ثانوی در موارد زیر از آثار ترس است:
ـ قطع نماز واجب، جایز نیست مگر در مواردی، از جمله: هنگام ترس از تلف شدن جان یا مال معتنابه.
[۷] جواهر الکلام ج۱۱، ص۱۲۲.    

ـ تیمم، حکم ثانوی است که ترس بر جان یا آبرو یا تلف شدن مال، در به دست آوردن یا استعمال آب، از اسباب مشروعیت بخشیدن به آن است.
[۸] جواهر الکلام ج۵، ص۱۰۲.    

- افطار روزه ماه رمضان بر زن آبستنی که در آستانه زاییدن است و نیز زن شیرده در صورت بیم از رسیدن زیان به خود یا کودکش واجب است.
[۹] جواهر الکلام ج۱۷، ص۱۵۱.    

ـ حمل سلاح هنگام رفتن برای نماز عید مکروه است مگر با ترس از دشمن.
[۱۰] عروة الوثقی ج۳، ص۱۰۲.    


۲.۲ - نماز خوف


ترس از چیره شدن دشمن در میدان نبرد و نیز هجوم غیر دشمن مانند حیوان درنده با شرایطی موجب قصر نماز در عدد یا کیفیت می‏گردد که از آن به نماز خوف تعبیر می‏شود.

۲.۳ - نماز آیات


هر رخداد آسمانی که نوع مردم از آن بترسند بنابر مشهور موجب نماز آیات است.
[۱۱] جواهر الکلام ج۱۱، ص۴۰۷.    


۲.۴ - سقوط حج


استطاعت شرط وجوب حج است. از شرایط تحقّق استطاعت، برخوردار بودن راه و مقصد از امنیت لازم و بیمناک نبودن شخص بر جان و مال و آبروی خود در طول سفر و هنگام برگزاری مناسک حج است.
[۱۲] عروة الوثقی ج۲، ص۴۵۳.



ترساندن دیگری از روی ستم، حرام و ترساننده مستحق تعزیر است؛ بلکه گاهی موجب ثبوت دیه خواهد شد. اگر کسی به قصد ترساندن مردم سلاح برکشد محارب شمرده می‏شود
[۱۳] جواهر الکلام ج۴۱، ص۵۶۴.    



ترساندن زن باردار اگر سبب سقط جنین وی گردد، موجب ثبوت دیه جنین بر ذمه ترساننده می‏شود.
[۱۴] جواهر الکلام ج۴۳، ص۳۷۴.    
البتّه اگر سبب، ابلاغ حکم ِ حاکم باشد در اینکه دیه جنین از بیت المال پرداخت می‏شود یا عاقله حاکم باید آن را بپردازد، اختلاف است.
[۱۵] جواهر الکلام ج۴۱، ص۴۷۲.    



اگر کسی شخص در حال آمیزش را بترساند و بر اثر آن، منی وی بیرون از رحم همسرش ریخته شود به جهت ضایع کردن نطفه، ده دینار بر عهده ترساننده ثابت می‏گردد.
[۱۶] جواهر الکلام ج۴۳، ص۳۷۵.    




 
۱. ↑ رعد/سوره۱۳، آیه۲۱.    
۲. ↑ اسراء/سوره۱۷، آیه۵۷.    
۳. ↑ نور/سوره۲۴، آیه۳۵۵.    
۴. ↑ انعام/سوره۶، آیه۸۱.    
۵. ↑ مدثر/سوره۷۴، آیه۵۳.    
۶. ↑ وسائل الشیعه ج۱۵، ص۲۱۶-۲۲۸.    
۷. ↑ جواهر الکلام ج۱۱، ص۱۲۲.    
۸. ↑ جواهر الکلام ج۵، ص۱۰۲.    
۹. ↑ جواهر الکلام ج۱۷، ص۱۵۱.    
۱۰. ↑ عروة الوثقی ج۳، ص۱۰۲.    
۱۱. ↑ جواهر الکلام ج۱۱، ص۴۰۷.    
۱۲. ↑ عروة الوثقی ج۲، ص۴۵۳.
۱۳. ↑ جواهر الکلام ج۴۱، ص۵۶۴.    
۱۴. ↑ جواهر الکلام ج۴۳، ص۳۷۴.    
۱۵. ↑ جواهر الکلام ج۴۱، ص۴۷۲.    
۱۶. ↑ جواهر الکلام ج۴۳، ص۳۷۵.    



فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۴۴۸-۴۴۹.    



جعبه ابزار