غزوه بنی نضیر (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
یهودیان بنی نضیر در اثر دشمنی و مخالفت بنی نضیر با
خدا و
رسول خدا،
جنگ با
مسلمانان را پی ریزی کردند ولی از آنجایی که باور نمی‌کردند مغلوب مسلمانان شدند، و با
ذلت و خواری از
مدینه رانده شدند.
بنی نضیر ، درصدد توطئه برای
جنگ با
مسلمانان بودند.
الم تر الی الذین نافقوا یقولون لاخونهم الذین کفروا من اهل الکتـب لـئن اخرجتم لنخرجن معکم ولانطیع فیکم احدا ابدا وان قوتلتم لننصرنکم والله یشهد انهم لکـذبون. «آیا
منافقان را ندیدی که پیوسته به برادران کفارشان از
اهل کتاب می گفتند: «هر گاه شما را (از
وطن) بیرون کنند، ما هم با شما بیرون خواهیم رفت و هرگز سخن هیچ کس را درباره شما
اطاعت نخواهیم کرد و اگر با شما پیکار شود، یاریتان خواهیم نمود!
خداوند شهادت می دهد که آنها دروغگویانند!» (سیاق و
شان نزول آیات نشان می‌دهد، یهودیان بنی نضیر در پی جنگ با مسلمانان بوده و منافقان
مدینه نیز آنان را تحریک و تشویق می‌کرده‌اند.)
منظور از جمله" الذین نافقوا"
عبدالله بن ابی و یاران او است. و مراد از" برادران ایشان از اهل کتاب" به طوری که سیاق شهادت می دهد همان یهودیان بنی النضیر است، برای اینکه مفاد آیات این است که این
کفار از اهل کتاب که برادران
منافقین بوده اند مردمی بوده اند که امرشان دائر شده بین ماندن و جنگیدن بعد از جنگیدن قومی دیگر، و یا ترک وطن کردن و رفتن. و چنین مردمی جز همان مردم بنی النضیر نمی توانند باشند، چون تنها آنها بودند که بعد از
بنی قینقاع چنین سرنوشتی پیدا کردند.
دشمنی و مخالفت بنی نضیر با
خدا و
رسول، زمینه ساز
اراده خداوند بر آوارگی آنان بود.
هو الذی اخرج الذین کفروا من اهل الکتـب من دیـرهم... «او کسی است که
کافران اهل کتاب را در نخستین برخورد (با
مسلمانان) از خانه هایشان بیرون راند!....» ولولا ان کتب الله علیهم الجلاء... «و اگر نه این بود که خداوند ترک وطن را بر آنان مقرر داشته بود، آنها را در همین
دنیا مجازات می کرد و برای آنان در
آخرت نیز
عذاب آتش است.» ذلک بانهم شاقوا الله و رسوله... «این به خاطر آن است که آنها با خدا و رسولش دشمنی کردند و هر کس با خدا دشمنی کند (باید بداند) که خدا مجازات شدیدی دارد.»
آوارگی و
تبعید بنی نضیر در جنگ با مسلمانان از
خانه و کاشانه، سرنوشت حتمی آنان بود.
هو الذی اخرج الذین کفروا من اهل الکتـب من دیـرهم... «او کسی است که کافران اهل کتاب را در نخستین برخورد (با مسلمانان) از خانه هایشان بیرون راند!....» ولولا ان کتب الله علیهم الجلاء... «و اگر نه این بود که خداوند ترک وطن را بر آنان مقرر داشته بود، آنها را در همین دنیا مجازات می کرد و برای آنان در آخرت نیز عذاب آتش است.» (منظور از «اهل کتاب» طبق شان نزول،
یهود بنی نضیر است.)
اخراج و تبعید بنی نضیر از دیار خویش، به
امر خدا بود.
هو الذی اخرج الذین کفروا من اهل الکتـب من دیـرهم لاول الحشر ما ظننتم ان یخرجوا... • ولولا ان کتب الله علیهم الجلاء... «و اگر نه این بود که خداوند ترک وطن را بر آنان مقرر داشته بود، آنها را در همین دنیا مجازات می کرد و برای آنان در آخرت نیز عذاب آتش است.»
بنی نضیر در حرکت اولیه لشکریان
اسلام شکست خوردند.
هو الذی اخرج الذین کفروا من اهل الکتـب من دیـرهم لاول الحشر ما ظننتم ان یخرجوا وظنوا انهم مانعتهم حصونهم من الله فاتـیهم الله من حیث لم یحتسبوا وقذف فی قلوبهم الرعب یخربون بیوتهم بایدیهم وایدی المؤمنین فاعتبروا یـاولی الابصـر. «او کسی است که کافران اهل کتاب را در نخستین برخورد (با مسلمانان) از خانه هایشان بیرون راند!
گمان نمی کردید آنان خارج شوند، و خودشان نیز گمان می کردند که دژهای محکمشان آنها را از
عذاب الهی مانع می شود اما خداوند از آنجا که گمان نمی کردند به سراغشان آمد و در دلهایشان
ترس و
وحشت افکند، بگونه ای که خانه های خود را با
دست خویش و با دست مؤمنان ویران می کردند پس عبرت بگیرید‌ای صاحبان
چشم !»
قطع
درختان خرمای بنی نضیر، یا ابقای آن، به دست مسلمانان در
جنگ با آنان، براساس
اذن خدا و به منظور خوار کردن آنان بود.
ما قطعتم من لینة او ترکتموها قائمة علی اصولها فباذن الله ولیخزی الفـسقین. «هر
درخت با ارزش
نخل را قطع کردید یا آن را به حال خود واگذاشتید، همه به
فرمان خدا بود و برای این بود که
فاسقان را خوار و رسوا کند!»
در آخرین
آیه از
آیات مورد بحث به پاسخ ایرادی می پردازد که یهود بنی نضیر به
پیامبر ص متوجه می ساختند، در آن موقع که دستور داد قسمتی از نخلهای نزدیک قلعه های محکم یهود را ببرند (تا محل کافی برای نبرد باشد، یا برای اینکه یهود ناراحت شوند و از قلعه ها بیرون آیند و درگیری در خارج قلعه روی دهد) آنها گفتند: ای محمد! مگر تو نبودی که از اینگونه کارها نهی می کردی؟ آیه نازل شد و گفت: " هر درخت با ارزش نخل را قطع یا به حال خود واگذار کردید همه به فرمان خدا بود"! (ما قطعتم من لینة او ترکتموها قائمة علی اصولها فباذن الله) و" هدف این بود که فاسقان را خوار و رسوا کند" (و لیخزی الفاسقین).
بیرون راندن بنی نضیر، نخستین اخراج دسته جمعی
یهودیان از
مدینه بود.
هو الذی اخرج الذین کفروا من اهل الکتـب من دیـرهم لاول الحشر... «او کسی است که کافران اهل کتاب را در نخستین برخورد (با مسلمانان) از خانه هایشان بیرون راند! » (درباره «لاول الحشر» احتمالاتی ذکر شده. از جمله اینکه مقصود، اولین اخراج دسته جمعی از
اهل ذمه باشد.)
شکست بنی نضیر، به رغم برخورداری از
قدرت، مایه
عبرت برای
صاحبان بصیرت است.
هو الذی اخرج الذین کفروا من اهل الکتـب من دیـرهم لاول الحشر ما ظننتم ان یخرجوا وظنوا انهم مانعتهم حصونهم من الله فاتـیهم الله من حیث لم یحتسبوا وقذف فی قلوبهم الرعب یخربون بیوتهم بایدیهم وایدی المؤمنین فاعتبروا یـاولی الابصـر. «او کسی است که کافران اهل کتاب را در نخستین برخورد (با مسلمانان) از خانه هایشان بیرون راند! گمان نمی کردید آنان خارج شوند، و خودشان نیز گمان می کردند که دژهای محکمشان آنها را از عذاب الهی مانع می شود اما خداوند از آنجا که گمان نمی کردند به سراغشان آمد و در دلهایشان ترس و وحشت افکند، بگونه ای که خانه های خود را با دست خویش و با دست مؤمنان ویران می کردند پس عبرت بگیرید‌ای صاحبان چشم!»
پس از پایان
غزوه بنی نضیر
اموال باقیمانده از بنی نضیر، در اختیار پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم به نام
فیء، قرار گرفت.
هو الذی اخرج الذین کفروا من اهل الکتـب... • وما افاء الله علی رسوله منهم فما اوجفتم علیه من خیل ولا رکاب ولـکن الله یسلط رسله علی من یشاء... «و آنچه را
خدا از آنان (یهود) به رسولش بازگردانده (و بخشیده) چیزی است که شما برای به دست آوردن آن (زحمتی نکشیدید،) نه اسبی تاختید و نه شتری ولی خداوند رسولان خود را بر هر کس بخواهد مسلط می سازد و خدا بر هر چیز توانا است!»
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «غزوه بنی نضیر».
