• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

احادیث تفسیری سوره نصر

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: احادیث تفسیری اهل بیت
مقالات مرتبط: سوره نصر.


احادیث تفسیری سوره نصر، از مباحث مرتبط به احادیث تفسیری اهل بیت (علیهم‌السّلام) می‌باشد. مفهوم کلی سوره نصر مژده پیروزی اسلام و لزوم سپاس گزاری بعد از پیروزی است. در احادیث تفسیری اهل بیت از سوره نصر، بر پیروزی توحید بر شرک و لزوم پاکسازی خانه خدا از مظاهر شرک‌آلود، گسترش اسلام و اهمیت توجه به مرگ و آخرت و آماده شدن برای آن و اهمیت توبه و استغفار تاکید شده است.


(اِذَا جَاء نَصْرُ اللَّهِ وَ الْفَتْحُ)
[۱] نصر/سوره۱۱۰، آیه۱.    
چون یاری خدا و پیروزی فرا رسد.

• «عَنِ ابْنِ مَسْعُودٍ قَالَ: دَخَلَ النَّبِیُّ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) یَوْمَ الْفَتْحِ وَ حَوْلَ الْبَیْتِ ثَلَاثُمِائَهًٍْ وَ سِتُّونَ صَنَماً فَجَعَلَ یَطْعَنُهَا بِعُودٍ فِی یَدِهِ وَ یَقُولُ (جاءَ الْحَقُّ وَ ما یُبْدِئُ الْباطِلُ وَ ما یُعِیدُ) (جاءَ الْحَقُّ وَ زَهَقَ الْباطِلُ اِنَّ الْباطِلَ کانَ زَهُوقاً.)»
[۲] سبا/سوره۳۴، آیه۴۹.    
[۳] اسرا/سوره۱۷، آیه۸۱.    
ابن‌ مسعود گوید: پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در روز فتح مکه، وارد مسجدالحرام شد درحالی‌که در اطراف خانه‌ی خدا، سیصدوشصت بت قرار داشت. با چوبی که در دست داشت، شروع کرد به زدن و شکستن آن‌ها و می‌گفت: «حق آمد و باطل کاری از آن ساخته نیست و نمی‌تواند آغازگر چیزی باشد و نه تجدیدکننده‌ آن. حق آمد، و باطل نابود شد یقیناً باطل نابود شدنی است!
[۴] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۲۱، ص۱۰۶.    
[۵] حویزی، عبدالعلی، نورالثقلین، ج۴، ص۳۴۳.    

• «عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ: لَمَّا قَدِمَ النَّبِیُّ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) مَکَّهًَْ اَبَی اَنْ یَدْخُلَ الْبَیْتَ وَ فِیهِ الْآلِهَهًُْ فَاَمَرَ بِهَا فَاُخْرِجَتْ فَاُخْرِجَ صُورَهًُْ اِبْرَاهِیمَ وَ اِسْمَاعِیلَ وَ فِی اَیْدِیهِمَا الْاَزْلَامُ فَقَالَ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) قَاتَلَهُمُ اللَّهُ اَمَا وَ اللَّهِ لَقَدْ عَلِمُوا اَنَّهُمَا لَمْ یَسْتَقْسِمَا بِهَا قَطُّ.»
ابن‌ عبّاس گوید: وقتی که پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) وارد مکه شد، از واردشدن به کعبه درحالی‌که بت‌ها در آنجا باشند، امتناع نمود و دستور به خارج‌ساختن آن‌ها داد. به این ترتیب آن‌ها را از کعبه خارج ساختند و (در میان آن‌ها) شمایل ابراهیم و اسماعیل(علیهاالسّلام) که در دستانشان تیرهای قمار بود نیز بیرون آورده شد. پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) با مشاهده این صحنه فرمود: «خدا آنان را بکشد. به خدا سوگند، آگاه باشید که آن‌ها می‌دانستند که آن دو هرگز با این تیرها، قمار نکرده‌اند.»
[۶] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۲۱، ص۱۰۶.    
[۷] حویزی، عبدالعلی، نورالثقلین، ج۵، ص۶۹۷.    


(وَ رَاَیْتَ النَّاسَ یَدْخُلُونَ فِی دِینِ اللَّهِ اَفْوَاجًا)
[۸] نصر/سوره۱۱۰، آیه۲.    
و ببینی که مردم دسته‌ دسته در دین خدا درآیند.

• «عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ فِی قَوْلِهِ تَعَالَی... وَ رَاَیْتَ النَّاسَ یَقُولُ الْاَحْیَاءَ یَدْخُلُونَ فِی دِینِ اللهِ اَفْواجاً یَقُولُ جَمَاعَاتٍ وَ قَبْلَ ذَلِکَ اِنَّمَا کَانَ یَدْخُلُ الْوَاحِدُ بَعْدَ الْوَاحِدِ فَقِیلَ اِذَا رَاَیْتَ الْاَحْیَاءَ تَدْخُلُ جَمَاعَاتٍ فِی الدِّینِ فَاِنَّکَ مَیِّتٌ نُعِیَتْ اِلَیْهِ نَفْسُهُ.»
ابن‌ عبّاس گوید: وَ رَاَیْتَ النَّاسَ منظور از مردم زنده‌ها هستند ودرباره‌ یَدْخُلُونَ فی دینِ اللهِ اَفْواجاً گروه‌گروه وارد دین خدا می‌شوند و پیش از آن (فتح) یکی‌یکی وارد می‌شدند. پس گفته شده: «هنگامی‌که دیدی زنده‌ها، گروه‌گروه وارد دین می‌شوند، تو مرده‌ای هستی که به خودش خبر مرگش را می‌دهد».
[۹] فرات کوفی، فرات بن ابراهیم، تفسیر فرات، ج۱، ص۶۱۴.    

• «عن جابر بن عبدالله سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) یَقُولُ: دَخَلَ النَّاسُ فِی دِینِ اللَّهِ اَفْوَاجاً وَ سَیَخْرُجُونَ مِنْهُ اَفْوَاجاً. اَرَادَ بِالنَّاسِ اَهْلَ الْیَمَنِ وَ لَمَّا نَزَلَتْ قَالَ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): اللَّهُ اَکْبَرُ جَاءَ نَصْرُ اللهِ وَ الْفَتْحُ.»
جابر بن عبدالله انصاری گوید: از رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) شنیدم که می‌فرماید: یَدْخُلُونَ فِی دِینِ اللهِ اَفْواجاً مقصود از مردم در آن، مردم یمن است. و آنگاه که این سوره بر رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نازل شد فرمود: الله اکبر، یاری خدا و پیروزی فرا رسید.
[۱۰] سید بن طاووس، علی بن موسی، التشریف بالمنن، ص۴۹۷.    
[۱۱] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر جوامع الجامع، ج۴، ص۶۳۰.    
[۱۲] حویزی، عبدالعلی، نورالثقلین، ج۵، ص۶۹۱.    


(فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّکَ وَ اسْتَغْفِرْهُ اِنَّهُ کَانَ تَوَّابًا)
[۱۳] نصر/سوره۱۱۰، آیه۳.    
پس به ستایش پروردگارت نیایشگر باش و از او آمرزش خواه که وی همواره توبه‌ پذیر است.

• «عَنْ عَبْدِاللَّهِ‌ بْنِ‌ مَسْعُودٍ قَالَ: لَمَّا نَزَلَتِ السُّورَهًُْ کَانَ النَّبِیُ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) یَقُولُ کَثِیراً سُبْحَانَکَ اللَّهُمَّ وَ بِحَمْدِکَ اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِی اِنَّکَ اَنْتَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ.»
عبدالله‌ بن‌ مسعود گوید: چون این سوره نازل شد، پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بسیار می‌فرمود: «پاک و منزّهی خداوندا و تو را می‌ستایم، خداوندا مرا بیامرز،که تو توبه‌پذیر و مهربانی!.
[۱۴] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۲۱، ص۱۰۰.    
[۱۵] رازی، ابوالفتح، روض الجنان، ج۲۰، ص۴۵۲.    
[۱۶] بحرانی، سید هاشم، البرهان، ج۵، ص۷۸۶.    
[۱۷] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر جوامع الجامع، ج۴، ص۶۳۰.    

• «عَنْ اُمِّ سَلَمَهًَْ قَالَتْ کَانَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بِآخِرِهِ لَا یَقُومُ وَ لَا یَقْعُدُ وَ لَا یَجِیءُ وَ لَا یَذْهَبُ اِلَّا قَالَ سُبْحَانَ اللَّهِ وَ بِحَمْدِهِ اَسْتَغْفِرُ اللَّهَ وَ اَتُوبُ اِلَیْهِ فَسَاَلْنَاهُ عَنْ ذَلِکَ فَقَالَ اِنِّی اُمِرْتُ بِهَا ثُمَّ قَرَاَ اِذا جاءَ نَصْرُ اللهِ وَ الْفَتْحُ.»
ام سلمه گوید: رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در روزهای آخر چون می‌ایستاد یا می‌نشست یا می‌رفت یا می‌آمد، می‌فرمود: پاک و منزّه است خداوند و او را می‌ستایم و از خدا آمرزش می‌خواهم و به‌سویش توبه می‌کنم. ما سبّب را از ایشان پرسیدیم، فرمود: «من بدین کار فرمان داده شده‌ام». سپس قرائت فرمود: (اِذا جاءَ نَصْرُ اللهِ وَ الْفَتْحُ).
[۱۸] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۲۱، ص۱۰۰.    
[۱۹] حویزی، عبدالعلی، نورالثقلین، ج۵، ص۶۸۹.    
[۲۰] بحرانی، سید هاشم، البرهان، ج۵، ص۷۸۶.    

• «وَ فِي رِوَايَةِ عَائِشَةَ: أَنَّهُ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) كَانَ يَقُولُ:سُبْحَانَکَ اللَّهُمَ وَ بِحَمْدِکَ اَسْتَغْفِرُکَ وَ اَتُوبُ اِلَیْکَ.»
عایشه گوید: پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) می‌فرمود: پاک و منزّهی خداوندا، و تو را می‌ستایم و از تو آمرزش می‌خواهم و به‌سویت توبه می‌کنم.
[۲۱] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۲۱، ص۱۰۰.    
[۲۲] بحرانی، سید هاشم، البرهان، ج۵، ص۷۸۶.    

• «عن ابن‌ عبّاس و سدی: فَنَزَلَ سُورَهًُْ النَّصْرِ فَکَانَ یَسْکُتُ بَیْنَ التَّکْبِیرِ وَ الْقِرَاءَهًِْ بَعْدَ نُزُولِهَا فَیَقُولُ سُبْحَانَ اللَّهِ وَ بِحَمْدِهِ اَسْتَغْفِرُ اللَّهَ وَ اَتُوبُ اِلَیْه.»
ابن‌ عبّاس و سدی نقل کرده‌اند: پس سوره‌ نصر نازل شد. پس از نزول این سوره، پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در میان تکبیر و قرائت سکوت می‌کرد و می‌فرمود: «پاک و منزّه است خداوند و او را می‌ستایم و از خدا آمرزش می‌خواهم و به‌سویش توبه می‌کنم».
[۲۳] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۲۲، ص۴۷۱.    
[۲۴] بحرانی، سید هاشم، البرهان، ج۵، ص۷۸۵.    

• «ابن‌عبّاس: (فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّکَ‌) یَقُولُ فَصَلِّ بِاَمْرِ رَبِّکَ‌ (وَ اسْتَغْفِرْهُ اِنَّهُ کانَ تَوَّاباً) یَقُولُ مُتَجَاوِزاً.»
ابن‌ عبّاس گوید: (فَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّک) یعنی به دستور پروردگارت، نماز بخوان و (وَ اسْتَغْفِرْهُ اِنَّهُ کانَ تَوَّاباً) یعنی خداوند از گناهان می‌گذرد.
[۲۵] فرات کوفی، فرات بن ابراهیم، تفسیر فرات، ص۶۱۴.    

• «عن عبدالله بن مسعود عن النبيّ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): ... یَقُولُ عَزَّوَجَلَّ (وَ اَنِ اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ ثُمَّ تُوبُوا اِلَیْهِ یُمَتِّعْکُمْ مَتاعاً حَسَناً اِلی اَجَلٍ مُسَمًّی وَ یُؤْتِ کُلَّ ذِی فَضْلٍ فَضْلَهُ) وَ قَالَ عَزّوَجَلَّ (وَ اسْتَغْفِرْهُ اِنَّهُ کانَ تَوَّاباً) وَ قَالَ النَّبِیُّ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) هَذِهِ هَدِیَّهًٌْ لِی خَاصَّهًًْ وَ لِاُمَّتِی مِنَ الرِّجَالِ وَ النِّسَاءِ لَمْ یُعْطِهَا اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ اَحَداً مِمَّنْ کَانَ قَبْلِی مِنَ الْاَنْبِیَاءِ وَ غَیْرِهِمْ.»
عبدالله بن مسعود از پیامبر روایت کرده است: خداوند عزوجل می‌فرماید: و از پروردگار خویش آمرزش بطلبید سپس به‌سوی او بازگردید تا شما را تا مدّت معیّنی، از مواهب زندگی این جهان به خوبی بهره‌مند سازد و به هر صاحب فضیلتی، به مقدار فضیلتش ببخشد!.
[۲۶] هود/سوره۱۱، آیه۳.    
پروردگار عزّوجلّ می‌گوید: (وَ اسْتَغْفِرْهُ اِنَّهُ کانَ تَوَّاباً) رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود: «این نمازی است که تنها خدای متعال به من و امّتم هدیه و کرامت فرموده و به احدی از پیغمبران و غیر آنان پیش از من عطا نکرده است».
[۲۷] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۹۸، ص۷۴.    
[۲۸] نوری، حسین، مستدرک الوسائل، ج۶، ص۲۲۱.    


۱. ↑ نصر/سوره۱۱۰، آیه۱.    
۲. ↑ سبا/سوره۳۴، آیه۴۹.    
۳. ↑ اسرا/سوره۱۷، آیه۸۱.    
۴. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۲۱، ص۱۰۶.    
۵. ↑ حویزی، عبدالعلی، نورالثقلین، ج۴، ص۳۴۳.    
۶. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۲۱، ص۱۰۶.    
۷. ↑ حویزی، عبدالعلی، نورالثقلین، ج۵، ص۶۹۷.    
۸. ↑ نصر/سوره۱۱۰، آیه۲.    
۹. ↑ فرات کوفی، فرات بن ابراهیم، تفسیر فرات، ج۱، ص۶۱۴.    
۱۰. ↑ سید بن طاووس، علی بن موسی، التشریف بالمنن، ص۴۹۷.    
۱۱. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر جوامع الجامع، ج۴، ص۶۳۰.    
۱۲. ↑ حویزی، عبدالعلی، نورالثقلین، ج۵، ص۶۹۱.    
۱۳. ↑ نصر/سوره۱۱۰، آیه۳.    
۱۴. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۲۱، ص۱۰۰.    
۱۵. ↑ رازی، ابوالفتح، روض الجنان، ج۲۰، ص۴۵۲.    
۱۶. ↑ بحرانی، سید هاشم، البرهان، ج۵، ص۷۸۶.    
۱۷. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر جوامع الجامع، ج۴، ص۶۳۰.    
۱۸. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۲۱، ص۱۰۰.    
۱۹. ↑ حویزی، عبدالعلی، نورالثقلین، ج۵، ص۶۸۹.    
۲۰. ↑ بحرانی، سید هاشم، البرهان، ج۵، ص۷۸۶.    
۲۱. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۲۱، ص۱۰۰.    
۲۲. ↑ بحرانی، سید هاشم، البرهان، ج۵، ص۷۸۶.    
۲۳. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۲۲، ص۴۷۱.    
۲۴. ↑ بحرانی، سید هاشم، البرهان، ج۵، ص۷۸۵.    
۲۵. ↑ فرات کوفی، فرات بن ابراهیم، تفسیر فرات، ص۶۱۴.    
۲۶. ↑ هود/سوره۱۱، آیه۳.    
۲۷. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۹۸، ص۷۴.    
۲۸. ↑ نوری، حسین، مستدرک الوسائل، ج۶، ص۲۲۱.    


• مراد خانی، کاظم، بحار الانوار فی تفسیر الماثور للقرآن.


رده‌های این صفحه : احادیث تفسیری اهل بیت | احادیث تفسیری سوره نصر | احادیث معرفتی | تفسیر روایی سوره نصر
جعبه ابزار