• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

استصناع

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



به سفارش ساخت کالا استصناع گفته می شود و از این عنوان در باب تجارت یاد شده است.




استصناع عبارت است از توافق سفارش دهنده با صنعتگر برای ساختن کالایی معین مانند میز و لباس. در این توافقنامه، تهیه مواد اولیه و عملیات ساخت کالا بر عهده سازنده است.



مسأله استصناع جز به اختصار در کلمات تعداد اندکی از قدما، مطرح نشده است. از این رو، روشن نیست که ماهیت آن از منظر فقها عقد است یا چیزی دیگر و در صورت عقد بودن، صحیح است یا باطل و در فرض صحت، لازم است یا جایز و در فرض لزوم، بیع است یا اجاره؟

۲.۱ - نظر شیخ طوسی در مسأله استصناع


از کسانی که متعرض مسأله شده‏اند، تنها شیخ طوسی رحمه الله بر عقد بودن آن تصریح کرده، لیکن آن را باطل دانسته است.

۲.۲ - نظر ابن حمزه و ابن سعید در مسأله استصناع


در کلام ابن حمزه طوسی و ابن سعید حلی آمده است: اگر کسی کالایی سفارش دهد و صنعتگر آن را بسازد، سازنده بین تحویل و عدم تحویل آن و سفارش دهنده بین قبول آنچه ساخته شده و رد آن، مخیرند.



البته برخی معاصران، مقاله مستقلی در مسأله یاد شده نوشته و به تفصیل در این باره که استصناع، عقدی مستقل است یا از مصادیق بیع یا اجاره یا شبیه آن مانند جعاله است یا ترکیب یافته از چند عقد است و یا این که عقد نیست، بلکه سفارش ساخت بر وجه ضمان می‏باشد، سخن گفته‏اند.
[۵] فصلنامه فقه اهل بیت، عربی، ش ۱۰.
[۶] فصلنامه فقه اهل بیت، فارسی، ش ۱۹.
[۷] فصلنامه فقه اهل بیت، فارسی، ش ۱۱.



 
۱. الخلاف ج۳، ص۲۱۵.    
۲. المبسوط ج۲، ص۱۹۴.    
۳. الوسیلة، ص۲۵۷.    
۴. الجامع للشرائع، ص۲۵۹.    
۵. فصلنامه فقه اهل بیت، عربی، ش ۱۰.
۶. فصلنامه فقه اهل بیت، فارسی، ش ۱۹.
۷. فصلنامه فقه اهل بیت، فارسی، ش ۱۱.




فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۱، ص۴۵۶.    




جعبه ابزار