استصناع عبارت است از توافق سفارش دهنده با صنعتگر برای ساختن کالایی معین مانند میز و لباس. در این توافقنامه، تهیه مواد اولیه و عملیات ساخت کالا بر عهده سازنده است.
مسأله استصناع جز به اختصار در کلمات تعداد اندکی از قدما، مطرح نشده است. از این رو، روشن نیست که ماهیت آن از منظر فقهاعقد است یا چیزی دیگر و در صورت عقد بودن، صحیح است یا باطل و در فرض صحت، لازم است یا جایز و در فرض لزوم، بیع است یا اجاره؟
در کلام ابن حمزه طوسی و ابن سعید حلی آمده است: اگر کسی کالایی سفارش دهد و صنعتگر آن را بسازد، سازنده بین تحویل و عدم تحویل آن و سفارش دهنده بین قبول آنچه ساخته شده و رد آن، مخیرند.
البته برخی معاصران، مقاله مستقلی در مسأله یاد شده نوشته و به تفصیل در این باره که استصناع، عقدی مستقل است یا از مصادیق بیع یا اجاره یا شبیه آن مانند جعاله است یا ترکیب یافته از چند عقد است و یا این که عقد نیست، بلکه سفارش ساخت بر وجه ضمان میباشد، سخن گفتهاند.
