• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

باری

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



البارِی از نام‌های خداوند است.




البارِی از نام‌های خداوند که در قرآن سه بار آمده است؛ دو بار در بقره: ۵۴، یک‌بار در حشر: ۲۴.



مفسران نظرات مختلفی درباره ریشه و معنای الباری دارند.

۲.۱ - نظر ابوحیان، طبرسی و ابن‌فارس


برخی مفسران
[۳] تفسیر البحر المحیط، ج۱، ص۲۰۴.
[۵] معجم مقاییس اللغة، ج۱، ص۲۳۶.
آن را از ماده «ب ر ء» به معنای خلق و ایجاد دانسته‌اند؛ زیرا «براءَة»، مصدر «بَرَأَ»، به معنای جدا شدن و «بَرَأ النّسمة » به معنای «آفرید» است، با این توجیه که مخلوق از کتم عدم جدا شده و به عرصه وجود پا نهاده است.

۲.۲ - نظر زمخشری


زمخشری
[۶] کشاف، ج۱، ص۱۴۰.
این‌را به گونه‌ای دیگر توجیه می‌کند: «الباریُ هوالذی خَلَق الخَلقَ برئیاً من التفاوت ». همو در الفائق
[۷] الفائق فی غریب الحدیث، ج۱، ص۱۰۳.
می‌گوید: «...اللهم صلّ علی محمدٍ عَدَدَ البَری و الثَّری والوَری » و توضیح می‌دهد که منظور از «بری » خاک است.

۲.۳ - نظر فخرالدین طریحی


فخرالدین طریحی ، نیز «بری » را معادل «تراب » (خاک ) دانسته که کنایه از مخلوق است.

۲.۴ - نظر ابن جِنّی


در واقع، «باریء» همان «باری» از ماده بَری یبری بریّاً» (منقوض یائی) و به معنای «نَحْت» (تراشیدن چوب) است ـ چنان‌که در مَثَل گفته شده است: «أعْطِ القوسَ باریَها» (کمان را به کسی ده که تراشنده آن باشد؛ کنایه از این‌که: کار را به کاردان بسپار) ـ و همزه آن عارضی است. چنان‌که ابن جِنّی، در استدلال آن می‌گوید: «همزة البُراء من الیاء، لقولهم فی تأنیثه: البُرایة » و توضیح می‌دهد: کلمه‌ای که در حالت مذکر مهموز باشد، در حالت مؤنث همزه آن به «یاء» تبدیل نمی‌شود: مانند عَظاء. رجوع کنید به عَظاءَة، عَباء رجوع کنید به عَباءَة، شَقاء رجوع کنید به شَقاوَة، رَجاء رجوع کنید به رَجاوَة؛در حالی که بَرِیّةَ، به معنای خلق هرگز مهموز (بریئه ) خوانده نمی‌شود.



پس باریء به معنای خالق نیست، بلکه به معنای کسی است که بندگان را پس از خلق، زیبایی اندام بخشیده است: هُوَاللَهُ الخالِقُ البَارِی ءُ الْمُصَوِّر و معادل است با: «وَصَوَّرَکم فَأَحْسَنَ صُوَرَکُم ، یعنی شما را در بهترین اندام آفرید و چه نیکو آفرید. در اصطلاح فارسی زبانان نیز، خداوند به «باری تعالی » یاد می‌شود.


 
۱. بقره/سوره۲، آیه۵۴.    
۲. حشر/سوره۵۹، آیه۲۴.    
۳. تفسیر البحر المحیط، ج۱، ص۲۰۴.
۴. مجمع البیان، ج۱، ص۱۱۲.    
۵. معجم مقاییس اللغة، ج۱، ص۲۳۶.
۶. کشاف، ج۱، ص۱۴۰.
۷. الفائق فی غریب الحدیث، ج۱، ص۱۰۳.
۸. تفسیر غریب القرآن، ص۱۰.    
۹. لسان العرب، ج۱۴، ص۷۰.    
۱۰. حشر/سوره۵۹، آیه۲۴.    
۱۱. غافر/سوره۴۰، آیه۶۴.    
۱۲. تغابن/سوره۶۴، آیه۳.    




دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «الباری»، شماره۱۷۶.    


رده‌های این صفحه : اسمای الهی




جعبه ابزار