• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

بنی‌مصطلق

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



بنی مُصْطَلِق، طایفه‌ای از خزاعه و نام یکی از غزوات پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم می‌باشد.




نسب این طایفه به جَذیمه پسر سعد بن عمرو بن رَبیعه می رسد.
[۱] قاسم بن سلام ابوعبید، کتاب النسب، چاپ مریم محمد خیرالدرع، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۸۹، ص۲۹۱.




ابن دُرَید
[۲] ابن دُرَید، کتاب الاشتقاق، چاپ عبدالسلام محمد هارون، بغداد ۱۳۹۹/۱۹۷۹، ج۲، ص۴۷۶.
وجه تسمیه جذیمه به مصطلق را به سبب صدای زیبا و بلند او می‌داند که مشتق از «صلق»، به معنای قوت صوت است.
این طایفه در نزدیکی آب‌های مُرَیْسیع در ناحیه قُدَید، سکونت داشتند و چون با طوایف بنی حارث و هُون هم پیمان بودند، به «اَحابیش» شهرت یافتند.
[۴] ابن هشام، السیرة النبویة، چاپ مصطفی سقا، ابراهیم ابیاری، و عبدالحفیظ شلبی، بیروت، قسم۱، ص۳۷۳.




غزوه بنی مصطلق یا غزوه مریسیع در شعبان سال پنجم
[۵] محمد بن عمر واقدی، کتاب المغازی للواقدی، چاپ مارسدن جونز، لندن ۱۹۶۶، ج۱، ص۴۰۴.
و یا ششم هجری
[۶] ابن هشام، السیرة النبویة، چاپ مصطفی سقا، ابراهیم ابیاری، و عبدالحفیظ شلبی، بیروت، قسم۲، ص۲۸۹.
روی داد.

۳.۱ - علت غزوه بنی مصطلق


به پیامبر خبر رسید که حارث بن ابی ضرار، رئیس طایفه بنی مصطلق، قوم خود و گروه‌هایی از طوایف عرب را گردآورده و برای جنگ با مسلمانان آماده شده است.
[۷] محمد بن عمر واقدی، کتاب المغازی للواقدی، چاپ مارسدن جونز، لندن ۱۹۶۶، ج۱، ص۴۰۴.
حضرت پس از آگاهی و اطمینان از درستی خبر به سوی آنان لشکر کشید. عده‌ای از منافقان نیز به دلیل نزدیکی محل جنگ و برای به دست آوردن غنایم به سپاه پیامبر پیوستند. کشته شدن یکی از جاسوس‌های بنی مصطلق به فرمان حضرت محمد صلی الله علیه وآله وسلم در محل بَقْعاء، نزدیک مدینه، سبب وحشت کافران و پراکندگی عده‌ای از آنان شد. پیامبر در کنار آب مریسیع آماده جنگ شد.

۳.۲ - پرچمدار غزوه بنی مصطلق


در این جنگ پرچمدار انصار سعد بن عباده و پرچمدار مهاجران ابوبکر، یا عَمّار یاسر بود.

۳.۳ - پیروزی سپاه اسلام در جنگ


همین که جنگ به فرمان پیامبر در گرفت، بنی مصطلق گریختند. عد‌ه‌ای از ایشان کشته شدند و زنان و فرزندان و اموالشان به دست سپاه اسلام افتادند.
[۸] محمد بن عمر واقدی، کتاب المغازی للواقدی، چاپ مارسدن جونز، لندن ۱۹۶۶، ج۱، ص۴۰۴.
پس از پایان جنگ، پیامبر دستور داد با اسیران به نرمی رفتار کنند.
[۹] محمد بن عمر واقدی، کتاب المغازی للواقدی، چاپ مارسدن جونز، لندن ۱۹۶۶، ج۱، ص۴۱۰


۳.۴ - ازدواج پیامبر با جویریه


جُوَیریه دختر حارث بن ابی ضرار که از اسیران بود، سهم ثابت بن قیس و یا پسر عموی او شد. جویریه برای آزادی خویش از پیامبر یاری خواست. پیامبر نیز سهم مُکاتبه (بهای آزادی بنده) او را پرداخت و با او ازدواج کرد.
[۱۰] ابن اسحاق، کتاب السیرو المغازی، چاپ سهیل زکار، دمشق ۱۳۹۸/ ۱۹۷۸، چاپ افست قم ۱۳۶۸ ش، ص۲۶۳.
پس از این ازدواج، مسلمانان اسیران بنی مصطلق را آزاد کردند
[۱۱] ابن اسحاق، کتاب السیرو المغازی، چاپ سهیل زکار، دمشق ۱۳۹۸/ ۱۹۷۸، چاپ افست قم ۱۳۶۸ ش، ص۲۶۳.
[۱۲] محمد بن عمر واقدی، کتاب المغازی للواقدی، چاپ مارسدن جونز، لندن ۱۹۶۶، ج۱، ص۴۱۱.


۳.۵ - شأن نزول سوره منافقون


ماجرای منافقان پس از پایان این جنگ اتفاق افتاد که در آن عبدالله بن ابی با طعنه‌های خود بین مهاجران و انصار اختلاف انداخت و پیامبر را به غضب آورد، هر چند به خاطر انکار ظاهری سخنانش عفو شد. سوره منافقون به همین مناسبت بر پیامبر نازل شد.
[۱۳] ابن هشام، السیره النبویه، چاپ مصطفی سقا، ابراهیم ابیاری، و عبدالحفیظ شلبی، بیروت، قسم۲، ص۲۹۱ـ۲۹۲.
خبر افک نیز در بازگشت از این سفر روی داد.
[۱۴] ابن هشام، السیرة النبویة، چاپ مصطفی سقا، ابراهیم ابیاری، و عبدالحفیظ شلبی، بیروت، قسم۲، ص۲۹۷ به بعد.




ابن اسحاق، کتاب السیرو المغازی، چاپ سهیل زکار، دمشق ۱۳۹۸/ ۱۹۷۸، چاپ افست قم ۱۳۶۸ ش.
ابن دُرَید، کتاب الاشتقاق، چاپ عبدالسلام محمد هارون، بغداد ۱۳۹۹/۱۹۷۹.
ابن هشام، السیرة النبویة، چاپ مصطفی سقا، ابراهیم ابیاری، و عبدالحفیظ شلبی، بیروت.
قاسم بن سلام ابوعبید، کتاب النسب، چاپ مریم محمد خیرالدرع، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۸۹.
محمد بن عمر واقدی، کتاب المغازی للواقدی، چاپ مارسدن جونز، لندن ۱۹۶۶.
یاقوت حموی، معجم البلدان، بیروت ۱۳۹۹/۱۹۷۹.


 
۱. قاسم بن سلام ابوعبید، کتاب النسب، چاپ مریم محمد خیرالدرع، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۸۹، ص۲۹۱.
۲. ابن دُرَید، کتاب الاشتقاق، چاپ عبدالسلام محمد هارون، بغداد ۱۳۹۹/۱۹۷۹، ج۲، ص۴۷۶.
۳. یاقوت حموی، معجم البلدان، بیروت ۱۳۹۹/۱۹۷۹، ج۵، ص۱۱۸.    
۴. ابن هشام، السیرة النبویة، چاپ مصطفی سقا، ابراهیم ابیاری، و عبدالحفیظ شلبی، بیروت، قسم۱، ص۳۷۳.
۵. محمد بن عمر واقدی، کتاب المغازی للواقدی، چاپ مارسدن جونز، لندن ۱۹۶۶، ج۱، ص۴۰۴.
۶. ابن هشام، السیرة النبویة، چاپ مصطفی سقا، ابراهیم ابیاری، و عبدالحفیظ شلبی، بیروت، قسم۲، ص۲۸۹.
۷. محمد بن عمر واقدی، کتاب المغازی للواقدی، چاپ مارسدن جونز، لندن ۱۹۶۶، ج۱، ص۴۰۴.
۸. محمد بن عمر واقدی، کتاب المغازی للواقدی، چاپ مارسدن جونز، لندن ۱۹۶۶، ج۱، ص۴۰۴.
۹. محمد بن عمر واقدی، کتاب المغازی للواقدی، چاپ مارسدن جونز، لندن ۱۹۶۶، ج۱، ص۴۱۰
۱۰. ابن اسحاق، کتاب السیرو المغازی، چاپ سهیل زکار، دمشق ۱۳۹۸/ ۱۹۷۸، چاپ افست قم ۱۳۶۸ ش، ص۲۶۳.
۱۱. ابن اسحاق، کتاب السیرو المغازی، چاپ سهیل زکار، دمشق ۱۳۹۸/ ۱۹۷۸، چاپ افست قم ۱۳۶۸ ش، ص۲۶۳.
۱۲. محمد بن عمر واقدی، کتاب المغازی للواقدی، چاپ مارسدن جونز، لندن ۱۹۶۶، ج۱، ص۴۱۱.
۱۳. ابن هشام، السیره النبویه، چاپ مصطفی سقا، ابراهیم ابیاری، و عبدالحفیظ شلبی، بیروت، قسم۲، ص۲۹۱ـ۲۹۲.
۱۴. ابن هشام، السیرة النبویة، چاپ مصطفی سقا، ابراهیم ابیاری، و عبدالحفیظ شلبی، بیروت، قسم۲، ص۲۹۷ به بعد.




دانشنامه جهان اسلام -بنیاد دائرة‌المعارف اسلامی، مقاله«بنی‌مصطلق»، شماره۱۹۹۲.    



جعبه ابزار