حکم اصل، مقابل حکم فرع بوده و عبارت است از حکمی که برای موضوعی ثابت شده و اراده میشود که برای موضوعی دیگر (فرع) که در علت با اصل مشترک است، اثبات گردد، مانند: حرمتشرب خمر که «حکم اصل» نامیده میشود و مجتهدقصد میکند به وسیله قیاس ، این حرمت را برای نبیذ نیز که در علت حرمت (اسکار) با خمر مشترک است اثبات نماید.