دشنام
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
به سب، ناسزا و فحش دشنام گفته می‌شود و از
احکام دشنام در بابهاى
طهارت،
تجارت و
حدود سخن گفتهاند.
دشنام
نام یا نسبت زشتى است که هنگام ناراحتى و
تنفر از کسى به او داده مىشود. بنابراین، کلماتى که مفاد آنها هتک و
اهانت به دیگرى است، مصداق دشنام یا سبّ به شمار مىروند، مانند
قذف (نسبت
زنا یا
لواط دادن به کسى) و کسى را با
لقب زشت خواندن، از قبیل
فاسق، پست،
نجس،
سگ و
خوک.
دشنام دادن به
مسلمان حرام است، مگر آنکه طرف به سبب
بدعت گذارى یا
تظاهر به کارهاى خلاف
شرع مستحق آن باشد.
سب
کفار و مخالفان
جایز است، لیکن قذف آنان جایز نیست.
دشنام بر حسب نوع آن و فرد دشنام داده شده داراى آثار متفاوتى است، از آن جمله:
حد،
تعزیر و تأدیب،
کفر و
نجاست،
قتل.
دشنام دادن به مسلمان در قالب قذف، موجب ثبوت حدّ قذف (هشتاد
تازیانه) است.
دشنام دادن به
مسلمان به غیر قذف و نیز غیرمسلمان در قالب قذف موجب ثبوت تعزیر است.
بنابر
مشهور، در سبّ
کفار نسبت به یکدیگر، تعزیر ثابت نیست، مگر آنکه بیم
فتنه باشد، که در این صورت،
امام هرگونه صلاح بداند
مانع پیدایش فتنه مىشود.
هرگاه کودکان
ممیز یکدیگر را دشنام دهند،
ادب مىشوند.
سبّ
پیامبر اعظم صلّى‌اللَّه‌علیه‌وآله یا یکى از
اهل بیت آن حضرت در صورتى که از روى
عداوت و دشمنى باشد، موجب
کفر و
نجاست سبّ کننده مىشود و او مصداق
ناصبی خواهد بود؛ لیکن اگر از روى عداوت نباشد، در اینکه چنین اثرى بر آن مترتّب مىشود یا نه
اختلاف است.
کشتن سبّ کننده پیامبر صلّى‌اللَّه‌علیه‌وآله یا یکى از
امامان معصوم علیه‌السّلام و یا
حضرت فاطمه سلام‌اللَّه‌علیها
واجب است؛ نیز
کشتن او براى شنونده سبّ در صورت توانایى و ایمن بودن از
ضرر،
جایز، بلکه واجب است، و بنابر مشهور، نیازى به
اذن حاکم شرع نیست.
به تصریح برخى،
حکم سبّ سایر
پیامبران نیز همین است،
بلکه بعضى
قدما بر آن ادعاى
اجماع کردهاند.
بنابر تصریح برخى، کسى که
مادر رسول خدا صلّى‌اللَّه‌علیه‌وآله یا امامان
معصوم علیهم‌السّلام را سبّ به
قذف کند
مرتد است و کشته مىشود.
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، ج۳، ص۶۱۸-۶۱۹.
