• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

روزه نذر

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



روزه ای را که انسان برای قصد خاصی با صیغه شرعی آن نذر می کند، روزه نذر می گویند.




روزه واجب به سبب نذررا روزه نذر گویند.



از آن در بابهاى صوم، نذر و کفارات سخن گفته ‏اند.




۳.۱ - تکلیف ناذر روزه


با نذرِ روزه، روزه بر مکلف واجب مى‏شود.آنچه در معناى نذر است از عهد، قسم و مانند آن همین حکم را دارد.

۳.۲ - اقسام روزه نذر


روزه نذر به لحاظ زمان به دو قسم؛ روزه نذر معین و روزه نذر مطلق‏ تقسیم مى‏شود.

۳.۲.۱ - روزه نذر معین


روزه نذر معین؛ یعنى نذر روزه در زمانى مخصوص که همانندى ندارد، مانند نذر روزه نخستین جمعه از ماه محرم در سال جارى و یا نذر روزه روز جمعه یا پنج شنبه هر ماه.

۳.۲.۲ - روزه نذر مطلق


روزه نذر مطلق دو گونه است: نذر روزه در زمانى مخصوص که همانند دارد، مانند نذر روزه روز پنج شنبه‏اى یا ماه محرمى و نذر روزه در زمانى بدون تقید آن به روزى خاص، مانند نذر یك روز یا یك ماه روزه، بدون مقید کردن به روز یا ماهى معیّن.

۳.۳ - وجوب روزه طبق نذر


روزه نذر، آنگونه که نذر شده واجب مى‏شود. اگر نذر مطلق باشد، گرفتن یك روز روزه در هر زمان- جز زمانهاى حرام، همچون عید فطر و قربان-کفایت مى‏كند و اگر نذر مقید به عدد یا زمانى خاص باشد، همان واجب مى‏شود.
اگر نذرکند زمانى را روزه بگیرد، در صورتى که مقدار معیّنى از آن را نیت نكرده باشد، باید پنج ماه روزه بگیرد و اگر نذرکند حینى را روزه بگیرد، در صورت عدم قصد زمانى مشخص باید شش ماه روزه بگیرد.
[۴] المهذب ج۱، ص۱۹۸


۳.۴ - تتابع در روزه نذر


كسى که نذرکرده یك ماه یاکمتر و یا بیشتر روزه بگیرد، در صورتى که آن را به پى درپى گرفتن (تتابع) مقیّدکرده باشد، واجب است آن را پى در پى بگیرد؛ اما اگر شرط تتابع نكرده باشد، بنابر قول مشهور، مى‏تواند روزه ‏ها را پراكنده بگیرد؛
[۸] مستند العروة ج۲، ص۲۵۵.
لیكن برخى قدما در فرض نذر یك ماه روزه به نحو مطلق، تتابع را واجب دانسته و گفته‏اند: اگر بدون عذر در نیمه اول افطار کند، باید دوباره روزه را از سر بگیرد؛ اما اگر در نیمه دوم افطارکند، نیازى به از سر گرفتن روزه نیست، هرچند گناه کرده است.به قول مشهور، در فرض وجوب تتابع یك ماه روزه به سبب نذر، چنانچه پس از پانزده روز پى درپى روزه گرفتن، افطارکند، نیازى به از سر گرفتن روزه نیست؛ لیكن اگر قبل از پانزده روز بدون عذرافطارکند باید روزه را از سربگیرد. كسى که نذرکرده یك ماه پى درپى روزه بگیرد، واجب است آن را از زمانى‏
آغازکندکه بتواند پانزده روز را پى در پى روزه بگیرد. بنابر این، اگر اول ماه ذیحجه شروع کندکفایت نمى‏كند؛ زیرا با فرا رسیدن عید قربان تتابع بر هم مى‏خورد. افطارکردن از روى عذر، مانند بیماری و حیض تتابع را برهم نمى‏زند. چنانچه روزه نذر معیّنِ مقیّد به تتابع فوت شود، آیا در قضا ى آن، تتابع واجب است یا نه؟ مسئله اختلافى است. نظر مشهور عدم وجوب تتابع در قضا است.
[۱۳] مستند العروة (الصوم) ج۲، ص۲۶۰


۳.۵ - تعیین مكانى خاص در نذر


هرگاه در نذر روزه، گرفتن آن به مكانى خاص مقیّد گردد، مانند آنكه نذرکند ده روز در کربلا روزه بگیرد، آیا گرفتن روزه در آن مكان بر او واجب است یا هر جا بخواهد مى‏ تواند روزه بگیرد؟ مسئله اختلافى است.
[۱۵] منتهى المطلب ج۹، ص۴۳۷-۴۳۸.
[۱۷] كشف الغطاء ج۴، ص۶۲.


۳.۶ - نذر روزه واجب


آیا نذر روزه واجب همچون روزه ماه رمضان صحیح است یا نه؟ اختلاف مى ‏باشد. بنابر قول به صحت آن درصورت افطار دو کفاره واجب مى‏شود.

۳.۷ - فورى نبودن روزه نذر


روزه واجب به نذر در صورت تعیین زمان آن در نذر، باید در همان زمان گرفته شود و تأخیر از آن حرام است؛ از این رو، روزه نذر معین، واجب مضیق است؛ زیرا زمان به جا آوردن آن تنگ مى‏باشد؛

لیكن چنانچه زمان روزه در نذر تعیین نشود، هر زمان بخواهد مى‏تواند نذر خود را اداکند؛ هرچند افضل فوری اداکردن آن است.
[۲۲] الوسیلة، ص۱۴۴
چنانکه در صورت روزه گرفتن باطل کردن آن جایز است و واجب نیست آن را به پایان برساند؛ هرچند به تصریح برخى، باطل کردن آن مکروه است.
[۲۴] تذكرة الفقهاء ط.القدیمیه ج۲، ص۵۸۰
از این رو، روزه نذر غیر معیّن (روزه نذر مطلق) واجب موسع است؛ زیرا وقت آن تا زمانىکه علم یا ظن به مردن یا عارض شدن مانعى همیشگى از روزه حاصل نشود، امتداد دارد.

۳.۸ - نیّت روزه نذر


در روزه نذر مطلق و نیز به قول مشهور، نذر معیّن، تعیین روزه در نیت (قصدکردن روزه نذر) شرط صحت آن است؛ لیكن برخى قدما میان نذر معیّن و نذر مطلق تفاوت قائل شده و تعیین روزه در نیّت را در نذر معیّن، همچون روزه ماه رمضان، شرط ندانسته‏اند.

۳.۹ - كفّاره افطار روزه نذر


افطار روزه نذر مطلق موجب‏ كفّاره نیست؛ لیكن افطار روزه نذر معیّن کفّاره دارد وکفّاره آن بنابر قول مشهور،کفّاره افطار روزه ماه رمضان (آزادکردن برده یا دو ماه پى درپى روزه گرفتن و یا اطعام شصت فقیر) است؛ لیكن گروهى کفّاره آن را کفاره شکستن قسم (اطعام ده فقیر یا پوشاندن آنان و یا آزادکردن یك برده) دانسته‏اند.
[۳۱] مستند العروه ج۱، ص۳۰۳-۳۰۴.


۳.۱۰ - نذر روزه در سفر


گرفتن روزه نذر در سفر صحیح نیست، مگر آنكه نذر مقیّد به سفر یا سفر و حضر باشدکه در این صورت به قول مشهور گرفتن آن در سفر صحیح است.
[۳۲] مدارك العروة ج۲۱، ص۳۰


۳.۱۱ - احکام اشتراکی روزه نذر معین باروزه ماه مبارک


بر روزه نذر معیّن احکام روزه ماه رمضان جارى مى‏شود و از این جهت باهم تفاوت ندارند، مگر در بعضى امور، همچون نیّت تعیین وکفّاره بنابر برخى اقوال، چنانکه گذشت.
[۳۳] الوسیلة، ص۱۴۴





 
۱. غنیة النزوع، ص۱۴۲.    
۲. جواهر الکلام ج۱۶، ص۳۵۲.    
۳. جواهر الکلام ج۱۷، ص۶۸.    
۴. المهذب ج۱، ص۱۹۸
۵. جامع الخلاف و الوفاق، ص۱۶۵-۱۶۶.    
۶. الدروس الشرعیة ج۱، ص۲۹۲.    
۷. جواهر الکلام ج۱۷، ص۶۸-۶۹.    
۸. مستند العروة ج۲، ص۲۵۵.
۹. الکافی فی الفقه، ص۱۸۶.    
۱۰. غنیة النزوع، ص۱۴۳.    
۱۱. جواهر الکلام ج۱۷، ص۸۲.    
۱۲. جواهر الکلام ج۳۵، ص۴۴۰-۴۴۱.    
۱۳. مستند العروة (الصوم) ج۲، ص۲۶۰
۱۴. تذکرة الفقهاء ج۶، ص۲۲۹-۲۳۰.    
۱۵. منتهى المطلب ج۹، ص۴۳۷-۴۳۸.
۱۶. الدروس الشرعیة ج۱، ص۲۹۳.    
۱۷. كشف الغطاء ج۴، ص۶۲.
۱۸. کتاب السرائر ج۳، ص۶۰.    
۱۹. تحریر الأحکام ج۱، ص۵۱۳.    
۲۰. الدروس الشرعیة ج۱، ص۲۹۳.    
۲۱. الکافی فی الفقه، ص۱۸۵.    
۲۲. الوسیلة، ص۱۴۴
۲۳. الدروس الشرعیة ج۱، ص۲۹۳.    
۲۴. تذكرة الفقهاء ط.القدیمیه ج۲، ص۵۸۰
۲۵. مسالک الأفهام ج۷، ص۲۹.    
۲۶. جواهر الکلام ج۱۷، ص۶۸.    
۲۷. جواهر الکلام ج۱۶، ص۱۸۹-۱۹۱.    
۲۸. کتاب السرائر ج۱، ص۳۷۰.    
۲۹. جواهر الکلام ج۱۶، ص۲۷۱.    
۳۰. العروة الوثقی‌ ج۳، ص۵۹۳.    
۳۱. مستند العروه ج۱، ص۳۰۳-۳۰۴.
۳۲. مدارك العروة ج۲۱، ص۳۰
۳۳. الوسیلة، ص۱۴۴
۳۴. مسالک الأفهام ج۲، ص۸.    




فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۴، ص۱۹۰-۱۹۳.    




جعبه ابزار