ساختن

بنا کردن ساختمان را ساختن گویند. از این عنوان به مناسبت در بابهاى طهارت، صلات، زکات، حج، جهاد و غصب سخن گفته‏اند.

ساخت و ساز بنا جز در صورت نیاز مکروه است؛
چنان که مستحب است در ساخت و ساز به مقدار نیاز بسنده کنند.
در حدیثى از رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله آمده است: «کسى که افزون بر نیاز و به قصد فخر فروشى بر همسایگان و مباهات کردن بر برادران دینى بنایى بسازد، خداوند آن بنا را در روز قیامت به صورت آتشى شعله ور بر او بار مى‏کند و بر گردنش مى‏اندازد و او را به آتش مى‏افکند، مگر آنکه توبه کند».
ساختن بنا بر روى قبر مکروه است، مگر قبور پیامبران، امامان و عالمان دینى که ساختن بنا روى قبر آنان مصداق تعظیم شعائر الهى است.
ساختن مسجد هر چند کوچک مستحب و داراى ثواب فراوان است. به حسب آنچه در روایات آمده هرکس مسجدى- هرچند کوچک- بسازد، خداوند براى او خانه‌اى در بهشت مى‏سازد.
بنابر قول مشهور، بلندتر ساختن بنابر کعبه براى اهالى مکه مکروه است.
ظاهر کلام برخى قدما حرمت آن است.

ازجمله مصارف زکات، ساختن بناهاى داراى مصلحت عمومى همچون مسجد، مدرسه، بیمارستان و پل است.

ذمّیان نمى‏توانند در قلمرو حکومت اسلامى، معبد، همچون کنیسه احداث کنند؛ چنان که حق ندارند خانه‏هاى خود را بلندتر از خانه‏هاى همسایگان مسلمان خود بسازند؛ هرچند ابقاى پرستشگاه و خانه‏هاى موجود قبل از عقد ذمه و نیز مرمت و تعمیر آنها جایز است؛ چنان که خریدن خانه بلندتر، از مسلمان براى ایشان جایز مى‏باشد.

چنانچه کسى در زمین غصبى بنایى احداث کند، مالکیت او بر مصالح ساختمانى اى که از خود او مى‏باشد، محفوظ است و مالک زمین تنها مى‏تواند او را ملزم به تخریب ساختمان نماید و در صورت آسیب دیدن زمین بر اثر تخریب بنا، غاصب ضامن ارش آن خواهد بود.