• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

سوره کهف‌

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


سوره کهف هیجدهمین سوره قرآن است ودر مورد داستان اصحاب کهف و یکتاپرستی انها سخن می‌گویید.


داستان اصحاب کهف، آن غارنشینان یکتاپرستی که از نظام شرک آلود دقیانوس به غار پناهنده شده و پس از ۳۰۹ سال خواب در آن غار، پس از تغییر حکومت و زوال دقیانوس به شهر بازگشتند، در آیات ۹ تا۲۶ این سوره بازگو شده و نام سوره نیز برگرفته از همین آیات است.

داستان ذوالقرنین و مسافرت حضرت موسی با حضرت خضر علیه‌السّلام از فرازهای مهم دیگر این سوره است.

واژه «کهف» شش بار در قرآن و در همین سوره استعمال شده است.

این سوره با انذار و تبشیر به اعتقاد حق و عمل صالح دعوت می‌کند، هم چنان که از دو آیه اولش بوی این معنا استشمام می‌شود، و نیز از آیه آخر سوره که می‌فرماید فمن کان یرجوا لقاء ربه فلیعمل عملا صالحا و لا یشرک بعبادة ربه احدا.

در این سوره مساله نفی فرزند داشتن خدا مورد عنایت و توجه زیادی واقع شده است، نظیر اختصاص دادن تهدید و انذار به کسانی که برای خدا فرزند قائل شده‌اند، یعنی بعد از آن که می‌فرماید: لینذر باسا شدیدا من لدنه مجددا می‌فرماید: و ینذر الذین قالوا اتخذ الله ولدا. پس در این آیه روی سخن با دوگانه پرستان است، که قائل به فرزندی ملائکه و جن و مصلحین بشر برای خدا هستند، و همچنین خطاب به نصاری است که قائل به فرزندی مسیح برای اویند. و شاید روی سخن به یهود هم باشد، چون خود قرآن از یهود نقل کرده که گفته‌اند: عزیر پسر خدا است.
[۱] طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۳، ص۲۳۶، ۱۲۸۱ - ۱۳۶۰.    


بعید نیست، همانگونه که اشاره شد، کسی بگوید که غرض از نزول این سوره بیان سه داستان عجیب است که در قرآن کریم جز در این سوره ذکر نشده، یکی قصه اصحاب کهف و دیگری داستان موسی و آن جوانی که در راه به سوی مجمع البحرین دیدار نمود، و سوم حکایت ذی القرنین، و آن گاه از این سه داستان در غرض سوره که اثبات نفی شریک و تشویق بر تقوی و ترس از خدا است استفاده کند.
[۲] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۲، ص۳۳۸، ۱۳۰۵.    


گفته شده: این سوره به طوری که از سیاق آیاتش استفاده می‌شود در مکه نازل شده است. اما بعضی از مفسران آیه و اصبر نفسک مع الذین یدعون ربهم... را از مکی بودن استثناء کرده‌اند.
[۳] سخاوی، علی بن محمد، جمال القراء و کمال الاقراء، ج۱، ص۴۴۵، ۵۵۸-۶۴۳ق.    
[۴] زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن (باحاشیه)، ج۱، ص۱۹۳، ۷۴۵ - ۷۹۴ق.    


۱. دارای ۱۱۰ آیه به عدد کوفی، ۱۱۱ آیه به عدد بصری، ۱۰۵ آیه به عدد حجازی، ۱۰۶ آیه به عدد شامی، ۱۵۷۹ کلمه و ۶۴۶۰ یا ۶۵۵۰ حرف است.
[۵] فیروز آبادی، محمد بن یعقوب، بصائرذوی التمییزفی لطائف الکتاب العزیز، ج۱، ص۲۹۷، ۷۲۹ - ۸۱۷ق.    

۲. در ترتیب نزول، شصت و نهمین و در مصحف شریف هیجدهمین سوره است.
۳. از سوره‌های مکی به شمار می‌آید؛ جز آیات ۲۸، ۸۳ و ۱۰۱ که مدنی است.
۴. پیش از سوره نحل و پس از سوره غاشیه نازل شد.
۵. از نظر کمیت از سور مئین و شامل حدود نیم جزء از قرآن است.

۱. داستان اصحاب کهف؛
۲. داستان حضرت موسی و حضرت خضر علیه‌السّلام ؛
۳. داستان ذوالقرنین و یاجوج و ماجوج؛
۴. مبدا و معاد.

اسامی سوره کهف
[۶] رامیار، محمود، تاریخ قرآن، ص۵۸۴، ۱۳۰۱ - ۱۳۶۳.
[۷] شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۲، ص۳۳۵، ۱۳۰۵.    
[۸] جمعی از محققان، علوم القرآن عندالمفسرین، ج۱، ص۳۱۶.
[۹] هاشم زاده هریسی، هاشم، شناخت سوره‌های قرآن، ص۲۲۹، ۱۳۱۷.
[۱۰] سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن، ج۱، ص۱۹۳، ۸۴۹ - ۹۱۱ق.    
[۱۱] سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن، ج۱، ص۴۱، ۸۴۹ - ۹۱۱ق.    


۱. ↑ طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۳، ص۲۳۶، ۱۲۸۱ - ۱۳۶۰.    
۲. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۲، ص۳۳۸، ۱۳۰۵.    
۳. ↑ سخاوی، علی بن محمد، جمال القراء و کمال الاقراء، ج۱، ص۴۴۵، ۵۵۸-۶۴۳ق.    
۴. ↑ زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن (باحاشیه)، ج۱، ص۱۹۳، ۷۴۵ - ۷۹۴ق.    
۵. ↑ فیروز آبادی، محمد بن یعقوب، بصائرذوی التمییزفی لطائف الکتاب العزیز، ج۱، ص۲۹۷، ۷۲۹ - ۸۱۷ق.    
۶. ↑ رامیار، محمود، تاریخ قرآن، ص۵۸۴، ۱۳۰۱ - ۱۳۶۳.
۷. ↑ شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۲، ص۳۳۵، ۱۳۰۵.    
۸. ↑ جمعی از محققان، علوم القرآن عندالمفسرین، ج۱، ص۳۱۶.
۹. ↑ هاشم زاده هریسی، هاشم، شناخت سوره‌های قرآن، ص۲۲۹، ۱۳۱۷.
۱۰. ↑ سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن، ج۱، ص۱۹۳، ۸۴۹ - ۹۱۱ق.    
۱۱. ↑ سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن، ج۱، ص۴۱، ۸۴۹ - ۹۱۱ق.    


فرهنگ نامه فارسی علوم قرانی،برگرفته از مقاله«سوره کهف».    



جعبه ابزار