صبر در فقه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
صبر، یعنی خويشتن دارى و
شكيبايى .
صبر در برابر جزَع در لغت به معناى خويشتن دارى و بى تابى نكردن در برابر مصائب، ناملايمات و
مكروهات است.
در حديثى از
رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله آمده‌است: صبر بر سه قسم است:
صبر بر مصائب كه با بى تابى نكردن و
زبان به شكوه نگشودن و مانند آن تحقق مى‌يابد؛
صبر بر
طاعت كه با انجام دادن طاعت و استمرار بر آن و از مسير
شرع و ديانت خارج نشدن محقق مى‌شود
و صبر بر
معصيت و
گناه كه با ترك گناه و بازداشتن نفس خود از گرايش به سوى آن تحقق مى‌يابد.
از آن به مناسبت در باب
طهارت و
جهاد سخن گفته‌اند.
برترين
اخلاق پسنديده كه ريشه و اصل بسيارى از خوي‌ها و خصلت‌هاى نيكو است و در
آيات و
روايات فراوان به آن سفارش شده‌است.
خداوند در
قرآن كريم مى‌فرمايد:
«وَ لَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَى‌ءٍ مِنَ الخَوْفِ و الجُوعِ و نَقْصٍ مِنَ الأَمْوالِ و الأنْفُسِ و الَّثمَراتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرِينَ الذِينَ اِذَا أَصَابَتْهُم مُصِيبةٌ قَالُوا إنَّا ِللّه‌ِ و إنّا إلَيْهِ رَاجِعُونَ
و همواره شما را به نوعى از
ترس و گرسنگى و زيان مالى و جانى و كمبود محصول مى‌آزماييم و صابران را نويد بده؛ كسانى كه چون مصيبتى به آنان رسد گويند: ما از خداييم و به سوى او بازخواهيم گشت».
امام صادق عليه السّلام مى‌فرمايد: «جايگاه صبر نسبت به
ايمان ، همچون جايگاه سر است نسبت به تن، كه چون سر برود، تن نيز مى‌رود، همچنين اگر صبر برود، ايمان هم خواهدرفت».
صبر بر بلاها، مصيبت‌ها و مرگ خويشاوندان، بويژه
فرزند و تأسى جستن به انبيا و اولياى الهى در مصائب
مستحب است.
صبر بر طاعت به انجام دادن
واجبات و نيز صبر از معصيت به ترك
محرمات ،
واجب است.
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، زیر نظر آیت‌الله محمود هاشمی‌شاهرودی، ج۵، برگرفته از مقاله صبر.
