عقیقه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عَقیقه به
حیوانی اطلاق می شود که برای
نوزاد قربانی کنند.
عقیقه در اصل به معنای پاره کردن و بریدن آمده است. از این رو، به
موی سر نوزاد پس از ولادت از این جهت که تراشیده می شود عقیقه گویند و اطلاق آن به حیوانی که برای نوزاد قربانی می شود، از آن رو است که
حلقوم آن شکافته و بریده می شود.
از احکام آن در باب
نکاح سخن گفته اند.
بنابر قول مشهور، عقیقه کردن
مستحب مؤکد است.
برخی قدما قائل به
وجوب آن شده اند.
صدقه دادن بهای عقیقه کفایت از عقیقه نمی کند، از این رو، در صورت ناتوانی از عقیقه کردن، تا زمان
تمکّن آن را به تأخیر می اندازند.
چنانچه
ولیّ کودک برای او عقیقه نکند یا خود فرد در آن
شک داشته باشد، پس از
بلوغ مستحب است برای خود عقیقه کند
و در صورتی که خود نیز عقیقه نکند،
مستحب است پس از مرگش قربانی کنند.
نوزادی که قبل از ظهر روز هفتم ولادت مرده، عقیقه کردن از عهده
ولیّ او ساقط است، اما اگر بعد از ظهر بمیرد، ساقط نمی شود.
در استحباب عقیقه تفاوتی میان نوزاد
پسر و
دختر نیست.
مستحب است عقیقه در هفتمین روز
ولادت نوزاد انجام گیرد.
عقیقه باید
گوسفند یا
گاو و یا
شتر باشد. به قول مشهور، مستحب است عقیقه واجد شرایط و صفات
قربانی در
عید قربان باشد. از این رو، مستحب است سالم و چاق باشد و سن آن کمتر از پنج سال در شتر، دو سال در گاو، یک سال در
بز و هفت ماه در
میش نباشد.
مستحب است برای نوزاد پسر، حیوان نر و برای نوزاد دختر، حیوان ماده عقیقه کنند.
چنان که مستحب است هنگام قربانی کردن، نام نوزاد و
پدر او را ببرند و دعاهای وارد شده را بخوانند.
شکستن استخوان های عقیقه
کراهت دارد، بلکه مستحب است اعضای آن را به صورت عضو، عضو از هم جدا کنند.
خوردن گوشت عقیقه بر خانواده نوزاد، به ویژه
مادر مکروه است.
مستحب است یک ران و پای عقیقه یا یک چهارم آن را به
قابله بدهند، مگر آنکه قابله از اعضای خانواده باشد که در این صورت
استحباب ندارد.
در صورت عدم وجود قابله، مستحب است آن مقدار در اختیار مادر قرار گیرد تا به هرکس که می خواهد بدهد، و اگر قابله
یهودی باشد که از قربانی
مسلمانان نمی خورد، قیمت یک چهارم عقیقه را به وی بدهند.
برخی گفته اند: مستحب است یک سوم یا یک چهارم عقیقه به قابله داده شود و افضل آن است که این مقدار در بردارنده پا و ران
گوسفند باشد.
مستحب است باقی مانده عقیقه را میان
مؤمنان توزیع کنند. افضل آن است که
گوشت عقیقه را بپزند و با آن دست کم ده نفر مؤمن را اطعام کنند و هر چه تعداد بیشتر باشد بهتر است. چنان که مستحب است دعوت شدگان پس از صرف غذا برای نوزاد
دعا کنند.
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۵، ص۴۴۲، برگرفته از مقاله«عقیقه».
