علائم ظهور

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

رخدادهایی را که در آستانه ظهور امام غایب (ع) در جهان پیش می‏آیند علائم ظهور می‌گویند.

---

نشانه‏های ظهور، غیر از شرایط ظهورند. مهم‏ترین تفاوت‏های آنها عبارت‏اند از:
الف. ظهور به شرایط خود، ارتباطی علّی و منطقی و بستگی حقیقی و واقعی دارد؛ بدین معنا که تنها هنگامی تحقّق می‏پذیرد که شرایط آن فراهم آید. علائم ظهور چنین نیستند و امکان ظهور بدون آن‌ها نیز فراهم است. البتّه برخی علائم همانند قتل نفس زکیه پیش از ظهور تحقّق می‏یابند و در تحقّق شرایط مؤثّرند؛ ولی این به معنای آن نیست که شرط ظهور امام غایبند.
ب. هنگام ظهور، همه شرایط موجودند؛ امّا نشانه‏ها چنین نیستند؛ زیرا گاه نشانه‏ای پدیدار می‏شود و سپس از میان می‏رود و نشانه‏ای دیگر نمودار می‏گردد.

---

بنابر روایات بزرگان معصوم (ع)، نشانه‏های ظهور، بر دو دسته‏اند:

۲.۱ - نشانه‏های حتمی

مراد نشانه‏هایی است که بی‏گمان پیش از ظهور تحقّق می‏یابند و بر هیچ شرط و قیدی معلّق نیستند؛ امّا تحقّق نشانه‏های غیر حتمی معلّق به شرطهایی است. روایتی از امام صادق (ع) نقل است که به این دو دسته نشانه تصریح دارد و از جمله، خروج‌ سفیانی را از نشانه‏های حتمی می‏شمارد.
درباره شمار این نشانه‏ها، ظاهر روایات مختلف است. برخی روایات، شمار آنها را پنج و برخی دیگر ده دانسته‏اند.
مهم‏ترین این نشانه‏ها عبارت‏اند از:

۲.۱.۱ - خروج سفیانی

بنابر ظاهر روایات، سفیانی مردی است از نسل ابوسفیان که از جایی در شام قدیم خروج می‏کند و بسیاری از مسلمانان را می‏فریبد و بخش وسیعی از سرزمین اسلامی را تصرف می‏کند. در کوفه و نجف به قتل عام شیعیان می‏پردازد و برای یافتن و کشتن آنان جایزه می‏گذارد. سخن روایات درباره مدّت حکومت سفیانی مختلف است و از هفت تا نه ماه را یاد کرده‏اند.
علامه مجلسی احتمال داده است که علّت این اختلاف، تقیه یا بداء باشد. برخی معتقدند که «سفیانی» نام فرد مشخّصی نیست؛ بلکه کسی است که در آستانه ظهور، خروج می‏کند و در صفات اخلاقی و عملی او همانند ابوسفیان است. از روایاتی دیگر برمی‏آید که سفیانی، یک تن نیست؛ بلکه مراد، دو نفر است. یکی از این دو تن در منطقه زوراء قیام می‏کند که بنابر روایات همان بغداد است و به قتل می‏رسد و فرد دیگر در شام خروج می‏کند.

۲.۱.۲ - صیحه آسمانی

ندایی است آسمانی که نام حضرت مهدی (ع) را به گوش همه مردم جهان می‏رساند. این ندای بلند از جبرئیل (ع) است و در شب ۲۳ رمضان به گوش می‏رسد و همه مردم زمین آن را به زبان خود می‏شنوند.

۲.۱.۳ - قتل نفس زکیّه

در این باره که «نفس زکیه» کیست، روایات گفته‏اند، سیّدی است پاکدل که میان رکن و مقام در مکه معظّمه به شهادت می‏رسد. شهادت او از نشانه‏های حتمی ظهور است. بنابر یک روایت، پانزده روز پس از شهادت نفس زکیّه، امام زمان (ع) ظهور می‏کند. در روایتی دیگر آمده است که نفس زکیّه سفیر امام زمان (ع) به سوی مردم مکه است. بنابر پاره‏ای روایات، او از نسل امام حسن (ع) و بنابر برخی دیگر، از نسل امام حسین (ع) است. هنگام خروج سفیانی به مدینه می‏رود و مردم را به اتحاد و یگانگی فرا می‏خواند و چون لشکریان سفیانی به مدینه می‏رسند، به مکه می‏رود و به دعوت مردمِ آنجا می‏پردازد. سرانجام در ماه ذی‌الحجه پس از مراسم حج او را در پیش خانه خدا و حرم امن، در برابر چشم مردم می‏کشند.

۲.۱.۴ - خروج دجّال

خروج دجال را برخی روایات از علائم ظهور دانسته‏اند و برخی دیگر از علائم قیامت. از آن رو که قیام جهانی حضرت مهدی (ع) از مقدّمات قیامت است، برخی نشانه‏های آن را- مانند خروج دجّال- نشانه برپایی قیامت نیز دانسته‏اند. درباره ماجرای دجّال احادیث فراوانی از پیامبر (ص) نقل کرده‏اند که بسیاری از آنها از طریق اهل سنت روایت گشته‏اند. از این احادیث، برخی جعلی و ساختگی‏اند و نمی‏توان بدانها اعتماد کرد. «دجّال» به معنای انسان فریبکاری است که حق را می‏پوشاند و باطل را به جامه حق درمی‏آورد. بنابر ظاهر روایات، دجّال، مردی ستمگر و فریبکار است که در آستانه ظهور، قیام می‏کند و بسیاری از مردم را می‏فریبد. روایات، اوصاف شگفتی بدو نسبت داده و از آنچه می‏کند و سرانجام او سخن گفته‏اند. برخی معتقدند که «دجّال» نام شخص معیّنی نیست. در پاره‏ای روایات آمده است که دجّال‏های فراوانی خواهند آمد و تا خروج دجّالی، که از نشانه‏های ظهور است، هفتاد دجّال خروج می‏کنند.
بیش‏تر روایاتی که از دجّال سخن گفته‏اند، قابل اعتماد نیستند. برخی معاصران نیز دجّال را کنایه از کفر جهانی و سیطره فرهنگ مادّی بر جهان دانسته‏اند.

۲.۲ - نشانه‏های غیر حتمی

برخی از نشانه‏های غیر حتمی عبارت‏اند از: گرفتن ماه و خورشید در ماه رمضان؛ ظهور آتشی در آسمان؛ زلزله بزرگ در شام؛ جنگ‏های پی در پی و مرگ بسیاری از مردم جهان؛ ظهور و گسترش علم و دانش در قم؛ بالا گرفتن ظلم و فساد در جهان

---

برخی از این فوائد عبارت‏اند از:
۱. این نشانه‏ها جنبه تشریفاتی‏ دارند و خداوند متعال مقدم آن حضرت را با این نشانه‏ها گرامی می‏دارد، و بیانگر عظمت آن حضرت و اهمیت اهداف بلند اویند.
۲. اعلام خطر به دشمنان اسلام و ایجاد رعب و وحشت در دل آنان.
۳. مژده و بشارت برای منتظران آن حضرت، تا هم موجب آرامش خاطر آنان گردد و هم خود را برای خدمت به آن حضرت آماده سازند و قلب‌هایشان قوت گیرد.

---