• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

پیاز

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


پیاز، گیاهی خوردنی با طعمی تند
[۱] لغت نامه، ج ۴، ص ۵۱۲۵، واژه «پیاز».
از تیره سوسنیان با نام علمی (Alliumcepa) و از قدیمی‌‌ترین گیاهان مصرفی آدمی است.



پیاز به گیاهی معروف گفته می شود و از آن به مناسبت در باب صلات و نکاح یاد شده است.


خاستگاه آن احتمالاً جنوب غربی آسیا بوده است؛ ولی اکنون در همه جای دنیا کشت می‌‌شود.
[۲] دانشنامه بریتانیکا (Britanica: Onion)
مصریان باستان پیاز را نمادی از نظام کیهان دانسته
[۳] دانشنامه بریتانیکا (Britanica: Onion)
، به نام آن سوگند یاد می‌‌کردند.
[۴] دانشنامه جودیکا (Judaica: Onion)



حکمای قدیم فواید بی‌‌شماری برای پیاز برشمرده‌‌اند؛ مانند اشتهاآور، تقویت کننده معده و جسم، مرهم زخمها و جراحتهای شدید، تقویت کننده قوه شهوانی.
[۵] الجامع لمفردات الادویة و الاغذیه، ج۱، ص۹۶.
[۶] مفردات پزشکی، ص۱۰۱۷ـ۱۰۱۸.
[۷] کتاب الاغذیة والادویه، ج۳، ص‌‌۱۵۸ـ۱۶۳.
روایاتی نیز در بیان فواید آن وارد شده است
[۸] بحار الانوار، ج۵۹، ص۲۷۴.    
، با این حال درباره جواز یا حرمت خوردن پیاز و هر آنچه بوی تندی دارد که موجب آزار دیگران می‌‌شود، اختلاف نظرهایی نیز میان دانشمندان اهل‌ سنت وجود دارد.
[۹] تفسیر قرطبی، ج۱، ص۴۲۶.    



معادل عربی پیاز، «بَصَل» است که شباهت بسیاری به معادل عبری آن دارد.
[۱۰] دانشنامه جودیکا (Judaica: Onion)
در قرآن این واژه تنها یک بار به عنوان یکی از خوراکیهای درخواستی بنی‌اسرائیل یاد شده است که به جای مَنّ و سَلْوی به خوردن آنها رغبت داشتند:«و اِذ قُلتُم یـموسی لَن نَصبِرَ عَلی طَعام و‌‌احِد فَادعُ لَنا رَبَّکَ یُخرِج لَنا مِمّا تُنبِتُ الاَرضُ مِن بَقلِها وقِثّائِها وفومِها و عَدَسِها وبَصَلِها قالَ اَتَستَبدِلونَ الَّذی هُوَ اَدنی بِالَّذی هُوَ خَیرٌ اِهبِطوا مِصرًا فَاِنَّ لَکُم ما سَاَلتُم...».
[۱۱] بقره/سوره۲، آیه۶۱.    
این ماجرا در کتاب مقدس نیز آمده است.
[۱۲] کتاب مقدس، اعداد ۱۱: ۵.
در نوشته‌‌های ربانی یهود هم بارها به پیاز اشاره شده و خوردن آن، نشانه دوری از خوشگذرانی و قناعت به کم معرفی شده است.
[۱۳] دانشنامه جودیکا (Judaica: Onion)


۴.۱ - دیدگاه مفسران درباره این آیه


بیشتر مفسران این آیه را متشکل از دو بخش بی‌‌ارتباط به هم دانسته‌‌اند.
[۱۴] التبیان، ج۱، ص۲۷۶.    
[۱۵] مجمع البیان، ج۱، ص۲۳۹.    
[۱۶] تفسیر قرطبی، ج۱، ص۴۳۰۴۳۱.    
در بخش نخست به ماجرای درخواست بنی‌‌اسرائیل از روییدنیهای زمین اشاره شده و بخش دوم از گرفتاری آنها به ذلت و فقر و خشم خداوند به سبب کفر ورزیدن به آیات الهی و کشتن پیامبران خبر داده است:«...‌‌و‌‌ضُرِبَت عَلَیهِمُ الذِّلَّةُ والمَسکَنَةُ وباءو بِغَضَب مِنَ اللّهِ ذلِکَ بِاَنَّهُم کانوا یَکفُرونَ بِـایـتِ اللّهِ ویَقتُلونَ النَّبِیّینَ بِغَیرِ الحَقِّ ذلِکَ بِما عَصَوا وکانوا یَعتَدون».
[۱۷] بقره/سوره۲، آیه۶۱.    
البته گروهی مجازات الهی برای آنها را تنها به این سبب ندانسته‌‌اند، بلکه از کفران نعمت و سرکشی به سبب فراوانی رزق و روزی نیز یاد کرده‌‌اند، زیرا منّ و سَلْوی بدون هیچ مشکلی برای آنها مهیا بوده است.
[۱۸] تفسیر ابن کثیر، ج۳، ص۵۴۱.    
[۱۹] کنز الدقائق، ج۱، ص۲۶۱.    


۴.۲ - پست تر بودن پیاز از من وسلوی


در بیان اینکه چرا پیاز و دیگر خوراکیهای درخواستی بنی‌‌اسرائیل پست‌‌تر از منّ و سلوی معرفی شده‌‌اند، موارد مختلفی ذکر شده است:
۱. منّ و سلوی بر خلاف پیاز و عدس و خیار و... زیانی برای آنها نداشتند.
۲. خوشمزه‌‌تر و لذیذتر بودند.
۳. نیازی به کاشت و داشت و برداشت نداشتند.
۴. شک و شبهه‌ای در خلوص و حلیت آنها راه نمی‌‌یافت و موهبتی الهی بودند که شکر آن، اجر اخروی در پی داشت.
[۲۰] تفسیر قرطبی، ج۱، ص۴۲۸.    


۴.۳ - توجیه درخواست بنی اسرائیل


در توجیه چنین درخواستی از سوی بنی اسرائیل نیز گفته شده که: ایشان به یاد زندگانی پیشین خود در مصر افتادند که پیاز و دیگر موارد، از مواد مصرفی آنها در آنجا بود. گروهی نیز گفته‌‌اند که ایشان از اینکه همگی در رفاه باشند و کسی نیازمند کمک دیگری نباشد، خسته شده بودند و روییدنی های زمین را درخواست کرده بودند تا فقیران در کشت و برداشت آنها به مزدوری ثروتمندان درآیند.
[۲۱] مجمع البیان، ج۱، ص۲۳۹.    
[۲۲] تفسیر قرطبی، ج۱، ص۴۲۲.    



داخل شدن به مسجد برای کسی که دهانش بوی پیاز، سیر و دیگر چیزهای بد بو می‏دهد مکروه است.
[۲۳] جواهر الکلام، ج۱۴، ص۱۲۵.    

مرد می‏تواند همسر خود را از خوردن پیاز و هرچیز بد بو، منع کند.
[۲۴] جواهر الکلام، ج۳۱،ص۳۳۵.    



مستحب است برای کسی که وارد شهری می‏شود از پیاز آن‏جا بخورد.
[۲۵] وسائل الشیعة، ج۲۵، ص۲۱۳.    


 
۱. ↑ لغت نامه، ج ۴، ص ۵۱۲۵، واژه «پیاز».
۲. ↑ دانشنامه بریتانیکا (Britanica: Onion)
۳. ↑ دانشنامه بریتانیکا (Britanica: Onion)
۴. ↑ دانشنامه جودیکا (Judaica: Onion)
۵. ↑ الجامع لمفردات الادویة و الاغذیه، ج۱، ص۹۶.
۶. ↑ مفردات پزشکی، ص۱۰۱۷ـ۱۰۱۸.
۷. ↑ کتاب الاغذیة والادویه، ج۳، ص‌‌۱۵۸ـ۱۶۳.
۸. ↑ بحار الانوار، ج۵۹، ص۲۷۴.    
۹. ↑ تفسیر قرطبی، ج۱، ص۴۲۶.    
۱۰. ↑ دانشنامه جودیکا (Judaica: Onion)
۱۱. ↑ بقره/سوره۲، آیه۶۱.    
۱۲. ↑ کتاب مقدس، اعداد ۱۱: ۵.
۱۳. ↑ دانشنامه جودیکا (Judaica: Onion)
۱۴. ↑ التبیان، ج۱، ص۲۷۶.    
۱۵. ↑ مجمع البیان، ج۱، ص۲۳۹.    
۱۶. ↑ تفسیر قرطبی، ج۱، ص۴۳۰۴۳۱.    
۱۷. ↑ بقره/سوره۲، آیه۶۱.    
۱۸. ↑ تفسیر ابن کثیر، ج۳، ص۵۴۱.    
۱۹. ↑ کنز الدقائق، ج۱، ص۲۶۱.    
۲۰. ↑ تفسیر قرطبی، ج۱، ص۴۲۸.    
۲۱. ↑ مجمع البیان، ج۱، ص۲۳۹.    
۲۲. ↑ تفسیر قرطبی، ج۱، ص۴۲۲.    
۲۳. ↑ جواهر الکلام، ج۱۴، ص۱۲۵.    
۲۴. ↑ جواهر الکلام، ج۳۱،ص۳۳۵.    
۲۵. ↑ وسائل الشیعة، ج۲۵، ص۲۱۳.    



فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۲۹۳.    
دانشنامه موضوعی قرآن کریم    





جعبه ابزار