گمراهی اصحاب القریه (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
در آیه ۲۴
سوره یس آمده: «اگر چنين کنم، من در گمراهى آشکارى خواهم بود!». اين
تعریض و
کنایه‌گویی به آنان است؛ يعني شما كه جز خدای يگانه معبوداتي را مي‌پرستيد، در گمراهي آشكاري قرار داريد؛ و این جمله
ضلالت را در
شرک و اتخاذ آلهه مسجل مى‌کند.
اصحاب قريه، مردمى گمراه بودند:
• «وَاضْرِبْ لَهُم مَّثَلاً أَصْحَابَ الْقَرْيَةِ إِذْ جَاءَهَا الْمُرْسَلُونَ؛ و براى آنها، اصحاب قريه (انطاکيه) را مثال بزن هنگامى که فرستادگان
خدا به سوى آنان آمدند».
کلمه مثلاً که در این جمله آمده به معناى
کلام یا داستانى است که گوینده آن را مى‌گوید تا مقصدى از مقاصدش را براى شنونده ممثل و مجسم کند، و چون
داستان اصحاب قریه، وعده و وعید
آیات قبل را روشن مى‌کند؛ لذا خداوند
رسول گرامى خود را دستور داد تا قصه را به صورت این مثل براى
کفار بیان کند.
(قریه) در اصل
نام براى محلى است که مردم در آن
جمع می‌شوند، و گاهى به خود انسان‌ها نیز قریه گفته می‌شود، بنابراین مفهوم گسترده‌اى دارد که هم شهرها را شامل می‌گردد و هم روستاها را، هرچند در
زبان فارسى معمولى تنها به روستا اطلاق می‌شود، ولى در
لغت عرب و در
قرآن مجید کرارا به شهرهاى مهم و عمده مانند (
مصر) و (
مکه) و امثال آن اطلاق شده است.
در اینکه این شهر کدام‌یک از شهرها بوده است، معروف و مشهور در میان
مفسران این است که (انطاکیه) از شهرهاى شامات بوده است، و این شهر یکى از شهرهاى بسیار معروف
روم قدیم بوده، و اکنون از نظر جغرافیایى جزو قلمرو کشور
ترکیه است که شرح بیشتر درباره آن را در نکات بیان خواهیم کرد.
• «إِنِّي إِذًا لَّفِي ضَلاَلٍ مُّبِينٍ؛ اگر چنين کنم، من در گمراهى آشکارى خواهم بود!».
سپس این
مؤمن مجاهد براى تأکید و توضیح بیشتر افزود: هرگاه من چنین بت‌هایى را پرستش کنم و آنها را
شریک پروردگار قرار دهم، در گمراهى
آشکار خواهم بود (انى اذا لفى ضلال مبین).
کدام گمراهى از این آشکارتر که
انسان عاقل و با شعور در برابر این موجودات بى‌شعور زانو زند و آنها را در کنار
خالق زمین و
آسمان قرار دهد.
(اين بيان كه اگر خدايانِ شما را بپرستم، گمراه مى‌شوم، تعريض به گمراهى
مخاطبان و مردم
انطاکیه، به دليل
بت‌پرستی ايشان مى‌باشد).
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «گمراهی اصحاب القریه».
