آرامش اصحاب کهف (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
براساس ظاهر
آيات ،
اصحاب کهف جوانانی بودند که به خدا
ايمان آوردند و
خداوند نيز بر هدايتشان افزود.
در
قرآن کریم به آرامش روحی اصحاب کهف هنگام
قیام و نهضت آنها اشاره شده است آنجاکه می‌فرماید:
ام حسبت ان اصحاب الکهف و الرقیم... (مگر پنداشتى اصحاب كهف و رقيم (خفتگان غار لوحه‌دار) از آيات ما شگفت بوده است).
و ربطنا علی قلوبهم اذ قاموا فقالوا ربنا رب السمـوت والارض لن ندعوا من دونه الـها لقد قلنآ اذا شططا (و دلهايشان را استوار گردانيديم آنگاه كه به قصد مخالفت با
شرك برخاستند و گفتند پروردگار ما پروردگار آسمان‌ها و
زمين است جز او هرگز معبودى را نخواهيم خواند كه در اين صورت قطعا ناصواب گفته‌ايم).
در
آیات قرآن ترسیمى از زندگى این جهان ، و چگونگى این میدان آزمایش انسان‌ها و مسیر زندگى آنان ، از نظر گذشت ، از آنجا که قرآن مسائل کلى حساس را غالبا در ضمن مثال و یا مثال‌ها و یا نمونه‌هائى از تاریخ گذشته مجسم مى‌سازد، در اینجا نیز نخست به بیان داستان اصحاب کهف پرداخته و از آنها به عنوان یک الگو و اسوه یاد مى‌کند.
گروهى از جوانان با هوش و با ایمان که در یک زندگى پر زرق و برق در میان انواع ناز و
نعمت به سر مى بردند، براى حفظ عقیده خود و مبارزه با طاغوت عصر خویش به همه اینها پشت پا زدند، و به غارى از کوه که از همه چیز تهى بود پناه بردند، و از این راه استقامت و پایمردى خود را در راه ایمان نشان دادند.
جالب اینکه قرآن در اینجا با به کار گرفتن یکى از اصول فن فصاحت و بلاغت نخست سرگذشت این گروه را بطور اجمال ، براى آمادگى ذهن شنوندگان ضمن چهار آیه نقل کرده ، سپس به تفصیل آن در ضمن چهارده آیه مى‌پردازد
نخست مى‌گوید: آیا گمان کردى اصحاب کهف و رقیم از آیات عجیب ما بودند؟! (ام حسبت ان اصحاب الکهف و الرقیم کانوا من آیاتنا عجبا). ما آیات عجیب‌ترى در
آسمان و
زمین داریم که هر یک از آنها نمونه‌اى است از عظمت و بزرگى آفرینش ، و نیز در زندگى تو اسرار عجیبى وجود دارد که هر یک نشانه‌اى است از حقانیت دعوتت ، و همچنین در این کتاب بزرگ آسمانى تو آیات عجیب فراوان است ، و مسلما داستان اصحاب کهف از آنها شگفت‌انگیزتر نیست .
اینکه نام این گروه ، اصحاب کهف (یاران غار) گذارده شده به خاطر همان است که آنها براى نجات جان خود به غارى پناهنده شدند چنانکه در شرح حالاتشان خواهد آمد.
با توجه به آیات
قرآن کریم ، امدادهای الهی منشا آرامش روحی اصحاب کهف به هنگام قیام بر ضد
شرک بود آنجاکه می‌فرماید:
و ربطنا علی قلوبهم اذ قاموا فقالوا ربنا رب السمـوت والارض لن ندعوا من دونه الـها لقد قلنآ اذا شططا (و دلهایشان را استوار گردانيديم آنگاه كه به قصد مخالفت با شرك برخاستند و گفتند پروردگار ما پروردگار آسمان‌ها و زمين است جز او هرگز معبودى را نخواهيم خواند كه در اين صورت قطعا ناصواب گفته‌ايم).
کلمه ((ربط)) به معناى محکم بستن است . و((ربط بر دلها))
کنایه از سلب اضطراب وقلق از آنها است . وکلمه ((شطط)) به معناى خروج از حد و تجاوز از حق است . وکلمه ((سلطان)) به معناى حجت وبرهان است .
این آیات سه گانه قسمت اول از گفتگوى اصحاب کهف را حکایت مى کند، که وقتى علیه بت پرستى قیام نمودند وبا آن به مبارزه برخاستند با یکدیگر گفتند. ((اذ قاموا فقالوا ربّنا رب السموات والارض لن ندعوا من دونه الها لقد قلنا اذا شططا هولاء قومنا اتخذوا من دونه آلهة لو لایاءتون علیهم بسلطان بین فمن اظلم ممّن افترى على اللّه کذبا - هنگامى که
قیام کردند گفتند پروردگار ما پروردگار آسمان‌ها و زمین است ، ما به غیر اواله دیگرى را نمى خوانیم ، چرا که اگر بخوانیم در این هنگام از راه حق تجاوز کرده ایم ببین که مردم ما چگونه غیر خدا خدایانى گرفته اند، اینها اگر دلیل قاطعى بر ربوبیت ایشان نیاورند ستمکارترین مردمند، زیرا ستمکارتر از کسى که بر خدا
افتراء و
دروغ ببندد کیست))؟.
این قسمت از گفتگوى اصحاب کهف مملو از
حکمت و فهم است ، و در این فراز از گفتگوى خود خواسته‌اند
ربوبیت ارباب بتها از
ملائکه و
جن و مصلحین بشر را که
فلسفه وثنیت الوهیت آنها را اثبات کرده باطل کنند، نه ربوبیت خود بتها را که مشتى مجسمه وتصویرى از آن ارباب و خدایان است . شاهد بر این معنا کلمه ((علیهم)) است که مى رساند منظورشان ابطال ربوبیت ملائکه و جن و کملین از بشر بوده ، وگرنه اگر منظورشان ابطال ربوبیت مجسمه‌ها بود مى‌فرمود: ((علیها - اگر دلیل قاطعى بر ربوبیت آنها نیاورند)).
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «آرامش اصحاب کهف».
