• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

أصول مهذبة (کتاب)1

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



«الاصول المهذبه» تالیف شیخ غلامحسین مجتهد تبریزی از کتب اصولی است که در جهت تهذیب علم اصول از مباحث طولانی و غیر ضروری به نگارش در آمده است.



کتاب شامل دو قسمت است که قسمت اول از ادله لفظیه و قسمت دوم از ادله عقلیه بحث می‌کند که در ضمن مقاصد و مباحثی بیان شده است. مطالب با قلمی روان و بیانی رسا نگاشته شده و مؤلف سایر بزرگان علم اصول را نیز دعوت نموده که مباحث اصولی را به ساده‌ترین وجه بنویسند.


مبحث الفاظ شامل فصول متعددی است که تعریف اصول فقه ، حجیت ظواهر ، حقیقت و مجاز ، استعمال لفظ در بیشتر از یک معنا ، مشتق ، اوامر ، اقسام واجب ، مفاهیم ، عام و خاص ، مطلق و مقید ، مجمل و مبین و نسخ از جمله مباحث آن است.
در بحث از مفاهیم در پنج مقصد مفهوم شرط ، مفهوم وصف و لقب ، مفهوم موافقت ، مفهوم غایت و مفهوم استثناء بیان شده است.
بخش ادله عقلیه نیز حجیت ظن و قطع ، حجیت قرآن کریم ، اجماع ، و خبر واحد ، اصول عملیه ( اصل برائت ، احتیاط ، تخییرقاعده لاضرر ، استصحاب ، تعادل و تراجیح ، و مباحثی دیگری را در بردارد.
مؤلف، مباحث اجتهاد و تقلید را در کتاب نیاورده است و در سبب این موضوع اینگونه می‌نویسد: «و مباحث الاجتهاد و التقلید لیست من مباحث اصول الفقه فلذا لم نذکرها.»
از مهمترین ویژگی‌های کتاب همانطور که از نام کتاب مشخص است خلاصه نویسی مباحث اصولی و تهذیب آن از مباحث زائد می‌باشد. مؤلف، طرح طولانی مباحث اصولی را تضییع عمر طلاب در مقدمات اجتهاد می‌داند و تحصیل علم اصول را در حد امکان رد فروع به اصول و استنباط احکام کافی می‌داند و به عبارت دیگر کتاب در مخالفت با زیاده روی در بیان تفصیلی و مباحث غیرضروری در علم اصول نوشته شده است.
در بعضی مباحث نیز نظیر بحث استعمال لفظ در بیشتر از یک معنی، در حاشیه کتاب اینگونه می‌نویسد: و قد کان بعض الاساتید کثیرا یقول فی الدرس هذا مبحث علمی و ان لم یکن له فائدة فقهیة، و لکن نقول الغایة القصوی من اصول الفقه هی هذه و لو لم تکن لمبحث هذه الفائدة فاعراضنا عنه اولی.
مؤلف نظر موافقی نسبت به طرح مباحث فلسفی در اصول ندارد و مکررا در کتاب به این مساله توجه می‌دهد حتی در بحث «متعلق امر » اینگونه می‌نویسد: و لا یحتاج ذلک الی معرفة اصالة الماهیة و الوجود... و الاولی ان لا یختلط هذه المباحث بمباحث اصول الفقه.
هچنین می‌نویسد: ان مشرب الفلسفة المتداولة مع قطع النظر عن سقمه و فساده لا یلائم مشرب الفقاهة و بینهما بون بعید و نحن مشغولون بفهم الاحکام الالهیة عن الآیات و الآثار المعصومیة.


آنچنانکه در مقدمه مؤلف آمده است تالیف کتاب در سال ۱۳۷۰ ق به پایان رسیده است و در سال ۱۳۷۲ ق توسط سید جواد علم الهدی خراسانی استنساخ شده است.


۱. أصول مهذبة، غلامحسین مجتهد تبریزی، ص ۱۳۶.    
۲. أصول مهذبة، غلامحسین مجتهد تبریزی، حاشیه صفحه ۱۲.    
۳. أصول مهذبة، غلامحسین مجتهد تبریزی، ص۲۷.    
۴. أصول مهذبة، غلامحسین مجتهد تبریزی، حاشیه صفحه ۲۸.    



نرم افزار جامع اصول فقه، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.


رده‌های این صفحه : کتب اصولی شیعه




جعبه ابزار