• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اجماع بسیط(خام)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


اجماع بسیط، اتفاق نظر همه فقها در یک مسئله را می‌گویند.


اجماع بسیط، مقابل اجماع مرکب می‌باشد و به اتفاق فقها در مورد یک مسئله گفته می‌شود، مانند: اجماع بر حرمت قیاس و اجماع بر عدم وجوب دعا هنگام رؤیت هلال.

رسیدن به اتفاق و اجماع بسیط، گاهی به دلالت مطابقی است؛ یعنی یکایک فتاوای فقها تتبع گردیده و مشاهده شده که همه در یک مسئله خاص اتفاق نظر دارند، مثل: جواز رجوع جاهل و عامی به مجتهد . و گاهی به دلالت التزامی است؛ یعنی از لازمه فتواهای مجموع علما، به اتفاق آن‌ها در یک مسئله پی برده می‌شود (به شرط این‌که این لازم به دلیل تأکید اجماع کنندگان آنان بر مبنای خود نباشد)، مثل: اجماع علما بر عدم حجیت خبر کذاب ، که از آرای همه در مورد حجیت خبر ثقه ، حجیت خبر عادل و حجیت خبر امامی ممدوح ، بالملازمه استفاده می‌شود که به اتفاق، خبر کذاب را حجت نمی‌دانند.
[۱] صدر، محمد باقر، دروس فی علم الاصول، ج۲، ص۱۵۰.
[۲] صدر، محمد باقر، بحوث فی علم الاصول، ج۴، ص۴۰.
[۳] صدر، محمد باقر، بحوث فی علم الاصول، ج۴، ص۳۱۶.
[۴] صدر، محمد باقر، بحوث فی علم الاصول، ج۴، ص۱۹۵-۳۱۷.
[۵] انصاری، مرتضی بن محمد امین، فرائد الاصول، ج۱، ص۸۶.
[۶] فالإجماع اصفهانی، محمد حسین، الفصول الغرویة فی الاصول الفقهیة، ص۲۵۵.    
[۷] مکارم شیرازی، ناصر، انوار الاصول، ج۲، ص۴۵۱.
[۸] بهبهانی، محمد باقر بن محمد اکمل، الفوائد الحائریة، ص۳۰۹.    
[۹] جناتی، محمد ابراهیم، منابع اجتهاد (از دیدگاه مذاهب اسلامی)، ص۲۱۷.
[۱۰] حیدر، محمد صنقور علی، المعجم الاصولی، ص (۳۵-۳۴).



اجماع تابعین، اتفاق نظر تابعین در مسئله دینی را می‌گویند.
==!==
اجماع تابعین به معنای اتفاق نظر تابعین در یکی از امور دینی است، مانند: اتفاق تابعین بر تحریم بیع‌ام ولد ، بعد از اختلاف صحابه در این مورد.

در حجیت اجماع تابعین، میان علمای اهل سنت اختلاف است؛ برخی بر آن‌اند که بعد از اجماع صحابه و زمان آنها، اجماع تابعین حجت است و برخی معتقدند به اجماع غیر صحابه اعتنا نمی‌شود؛ بنابراین، اجماع تابعین حجت نیست.
[۱۱] غزالی، محمد بن محمد، المستصفی من علم الاصول (به ضمیمه فواتح الرحموت بشرح مسلم الثبوت)، ج۱، ص۱۸۵.



اجماع تحقیقی، اتفاق نظرِ بالفعلِ عالمان دینی را می‌گویند.
==!==
اجماع تحقیقی، مقابل اجماع تقدیری است و منظور، آن است که اتفاق علما بدون هیچ گونه فرض و تقدیری بالفعل محقق باشد. بیشتر اجماع‌ها از این نوع است.
[۱۲] نائینی، محمد حسین، فوائد الاصول، ج۳، ص۲۳۰.    
[۱۳] مکارم شیرازی، ناصر، انوار الاصول، ج۲، ص۴۷۶.
[۱۴] نائینی، محمد حسین، اجود التقریرات، ج۲، ص۴۸۳.    
[۱۵] حیدر، محمد صنقور علی، المعجم الاصولی، ص۳۵.


۱. ↑ صدر، محمد باقر، دروس فی علم الاصول، ج۲، ص۱۵۰.
۲. ↑ صدر، محمد باقر، بحوث فی علم الاصول، ج۴، ص۴۰.
۳. ↑ صدر، محمد باقر، بحوث فی علم الاصول، ج۴، ص۳۱۶.
۴. ↑ صدر، محمد باقر، بحوث فی علم الاصول، ج۴، ص۱۹۵-۳۱۷.
۵. ↑ انصاری، مرتضی بن محمد امین، فرائد الاصول، ج۱، ص۸۶.
۶. ↑ فالإجماع اصفهانی، محمد حسین، الفصول الغرویة فی الاصول الفقهیة، ص۲۵۵.    
۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، انوار الاصول، ج۲، ص۴۵۱.
۸. ↑ بهبهانی، محمد باقر بن محمد اکمل، الفوائد الحائریة، ص۳۰۹.    
۹. ↑ جناتی، محمد ابراهیم، منابع اجتهاد (از دیدگاه مذاهب اسلامی)، ص۲۱۷.
۱۰. ↑ حیدر، محمد صنقور علی، المعجم الاصولی، ص (۳۵-۳۴).
۱۱. ↑ غزالی، محمد بن محمد، المستصفی من علم الاصول (به ضمیمه فواتح الرحموت بشرح مسلم الثبوت)، ج۱، ص۱۸۵.
۱۲. ↑ نائینی، محمد حسین، فوائد الاصول، ج۳، ص۲۳۰.    
۱۳. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، انوار الاصول، ج۲، ص۴۷۶.
۱۴. ↑ نائینی، محمد حسین، اجود التقریرات، ج۲، ص۴۸۳.    
۱۵. ↑ حیدر، محمد صنقور علی، المعجم الاصولی، ص۳۵.


فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، برگرفته از مقاله «اجماع تحقیقی».



جعبه ابزار