• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

استمتاع

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



لذّت جنسی بردن را استمتاع گویند و از این عنوان در باب نکاح و به مناسبت در باب‌های طهارت، صوم، اعتکاف، حج، تجارت و حدود نیز سخن رفته است.




استمتاع به معنای لذّت بردن جنسی از راه مشروع یا نامشروع با آمیزش، بوسیدن، نگاه کردن، لمس نمودن و مانند این‌ها است.



استمتاع به طور کلّی دو قسم است:
۱. استمتاع حلال
۲. استمتاع حرام

۲.۱ - استمتاع حلال


مراد از حلال معنای عام آن است که واجب، مستحب و مکروه را در برمی‌گیرد.

۲.۱.۱ - استمتاع واجب


استمتاع با شرایطی، واجب می‌شود مانند مورد نذر استمتاع از حلال یا موردی که عدم ابتلای به استمتاع حرام متوقّف بر استمتاع حلال باشد.

۲.۱.۲ - استمتاع مستحب


در اسلام نسبت به استمتاع حلال مانند استمتاع از همسر و کنیز‌ ترغیب و تشویق بسیار شده است.
این استحباب هنگام تمایل هر یک از دو زوج به استمتاع بیشتر مورد تأکید قرار گرفته است.

۲.۱.۳ - استمتاع مکروه


استمتاع در شرایطی مکروه می‌گردد مانند استمتاع از محدودۀ ناف تا زانوی همسر به جز قبل در حال حیض.
مشهور فقها در این فرض استمتاع از روی لباس را بدون تماس مستقیم با بدن مکروه نمی‌دانند.

۲.۲ - استمتاع حرام


حرمت استمتاع یا ذاتی است یا عرضی.

۲.۲.۱ - حرمت ذاتی


استمتاع از غیر همسر و کنیز اعم از انسان و حیوانبه لواط، مساحقه و جز آن دو و نیز از طریق استمناء حرام است.

۲.۲.۲ - حرمت عرضی


هر نوع استمتاع حلال در حال احرام،همچنین استمتاع روزه‌دار از همسر خود در صورتی که بداند منجرّ به بیرون آمدن منی می‌شود (انزالحرام است.
استمتاع به نحو آمیزش با همسر نابالغ،همسری که در عدّۀ وطی به شبهه به سر می‌برد
[۱۳] مبانی العروة (النکاح) ج۱، ص۲۵۴.
و آمیزش در قبل همسر در حال حیض حرام است؛ لیکن استمتاع به غیر آمیزش در موارد یاد شده جایز است.
[۱۴] العروة الوثقی ج۱، ص۳۳۹.




از جمله حقوق شوهر بر زن، حق استمتاع است و در صورت تعارض آن با دیگر حقوق و تکالیف، حق استمتاع مقدّم است.
بنابراین، زن بدون اذن شوهر نمی‌تواند کاری انجام دهد که با این حق منافات داشته باشد مانند اجیر شدن برای شیر دادن،خروج از منزل و انجام حج و روزۀ مستحبی، مگر آن که محذور شرعی از استمتاع، همچون ترک واجب و انجام حرام یا عقلی چون بیماری وجود داشته باشد.



استمتاع آثار بسیاری دارد که بیشتر آن‌ها بر استمتاع از طریق آمیزش مترتّب می‌شود، در این‌جا به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌شود.

۴.۱ - کیفر


کیفر مترتّب بر استمتاع یا در آخرت است که در صورت عدم توبه بر‌ ارتکاب حرام مترتّب است و یا در دنیا.
مجازات در دنیا یا مالی است که بر استمتاعاتی که حرمت عرضی دارند، مترتّب می‌گردد مانند استمتاع در حال احرام که کفّاره دارد و یا بدنی.
مجازات بدنی یا حدّ است که بر استمتاعاتی که حرمت ذاتی دارند همچون زنا، لواط، مساحقه و مانند آن‌ها بار می‌شود و یا تعزیر که بر استمتاعاتی همچون بوسیدن، لمس کردن و زیر یک لحاف خوابیدن مترتّب است.

۴.۲ - نفقه


از شرایط وجوب نفقه زن بر شوهر در عقد دائم، آن است که زن در هر زمانی که شوهر بخواهد از او استمتاع برد، تمکین نماید و مانع نشود.


 
۱. مستمسک العروة ج۱۴، ص۵.    
۲. وسائل الشیعة ج۲۰، ص۲۲-۲۳.    
۳. مستمسک العروة ج۳، ص۳۱۸-۳۲۰.    
۴. التنقیح (الطهارة) ج۶، ص۴۴۴.    
۵. جواهر الکلام ج۴۱، ص۶۳۷.    
۶. جواهر الکلام ج۴۱، ص۳۷۴.    
۷. جواهر الکلام ج۴۱، ص۳۸۷.    
۸. جواهر الکلام ج۴۱، ص۶۴۷.    
۹. جواهر الکلام ج۱۸، ص۳۰۸.    
۱۰. جواهر الکلام ج۱۸، ص۳۱۷.    
۱۱. الحدائق الناضرة ج۱۳، ص۱۲۹.    
۱۲. جواهر الکلام ج۲۹، ص۴۱۴-۴۱۶.    
۱۳. مبانی العروة (النکاح) ج۱، ص۲۵۴.
۱۴. العروة الوثقی ج۱، ص۳۳۹.
۱۵. جواهر الکلام ج۲۷، ص۲۹۷.    
۱۶. جواهر الکلام ج۲۷، ص۳۱۱.    
۱۷. جواهر الکلام ج۳۰، ص۵۸.    
۱۸. جواهر الکلام ج۱۷، ص۳۳۲.    
۱۹. جواهر الکلام ج۱۷، ص۱۳۰.    
۲۰. جواهر الکلام ج۳۱، ص۳۰۳-۳۰۴.    




فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۱، ص۴۸۵-۴۸۷.    




جعبه ابزار