• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

انفاق (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



انفاق به معنای بذل مال است و در اصطلاح قرآن اعم از مال و غیر مال و از واجب و غیر واجب است، خداوند در قرآن کریم انسانها را به بذل و بخشش و انفاق اموال و روزی ها و نعمتهای مورد علاقه وارزشمندشان امر فرموده است.

فهرست مندرجات

۱ - انفاق
۲ - آثار انفاق
       ۲.۱ - آثار اجتماعی انفاق
              ۲.۱.۱ - امنیت اجتماعی
              ۲.۱.۲ - رفع مشکلات اقتصادی
       ۲.۲ - آثار فردی انفاق
              ۲.۲.۱ - آرامش درونی
              ۲.۲.۲ - آسانی کار
              ۲.۲.۳ - آمرزش
              ۲.۲.۴ - از زمره صالحان
              ۲.۲.۵ - از زمره نیکوکاران
              ۲.۲.۶ - امداد خدا
              ۲.۲.۷ - برخورداری از سود
              ۲.۲.۸ - برکت
              ۲.۲.۹ - تزکیه
              ۲.۲.۱۰ - تجارت زوال ناپذیر
              ۲.۲.۱۱ - تشکر خدا
              ۲.۲.۱۲ - تقرب به خدا
              ۲.۲.۱۳ - تقوا
              ۲.۲.۱۴ - تکامل
              ۲.۲.۱۵ - توشه آخرت
              ۲.۲.۱۶ - جبران مال انفاق شده
              ۲.۲.۱۷ - جلب دعای محمد صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم
              ۲.۲.۱۸ - رحمت خدا
              ۲.۲.۱۹ - رستگاری
              ۲.۲.۲۰ - صداقت
              ۲.۲.۲۱ - فرجام نیک
              ۲.۲.۲۲ - محبت خدا
              ۲.۲.۲۳ - مقام بر
              ۲.۲.۲۴ - مقام مخبتین
              ۲.۲.۲۵ - هدایت
۳ - عناوین مرتبط
۴ - پانویس
۵ - منبع


انفاق در لغت به معنای اخراج مال از ملک و در اصطلاح قرآن، اعم از مال و غیر مال و از واجب و غیر واجب است. در این مدخل، انفاق به معنای عام بررسی می‌شود و موارد خاص آن هر یک در جایگاه ویژه خود بحث می‌شود. در این مدخل از واژه‌های «اعطی» ، «انفاق»، « ایتاء حق»، «ایتاء مال» و «صدقات» استفاده شده است.




۲.۱ - آثار اجتماعی انفاق



۲.۱.۱ - امنیت اجتماعی

انفاق مال در جهت تقویت بنیه دفاعی، در پی دارنده امنیت اجتماعی برای جامعه مسلمانان خواهد بود: «وانفقوا فی سبیل الله ولاتلقوا بایدیکم الی التهلکة...» و در اره خدا نافاق کنید!و (با ترک انفاق)، خود را به دست خود، به هلاکت نیفکنید! (با توجه به این که این آیه به دنبال آیه‌های جهاد واقع شده یک احتمال این است که انفاق در این آیه، انفاق برای جهاد باشد، که ترک آن موجب قدرت دشمن و ضعف و نابودی مسلمانان می‌شود.)
«واعدوا لهم ما استطعتم من قوة ومن رباط الخیل ترهبون به عدو الله وعدوکم وءاخرین من دونهم لاتعلمونهم الله یعلمهم وما تنفقوا من شیء فی سبیل الله یوف الیکم...» در برابر آنها (دشمنان) آنچه توانائی دارید از نیرو آماده سازید (و همچنین) اسبهای ورزیده (برای میدان نبرد) تا به وسیله آن دشمن خدا و دشمن خویش را بترسانید و (همچنین) گروه دیگری غیر از اینها را که شما نمی‌شناسید و خدا می‌شناسد و هر چه در راه خدا (و تقویت بنیه دفاعی اسلام ) انفاق کنید. به شما باز گردانده می‌شود ... .

۲.۱.۲ - رفع مشکلات اقتصادی

قرآن کریم انفاق در راه خدا برای رفع مشکلات اقتصادی جامعه از سوی ثروتمندان لازم می داند: «ولایاتل اولوا الفضل منکم والسعة ان یؤتوا اولی القربی والمسـکین والمهـجرین فی سبیل الله...» آنها که دارای برتری (مالی) و وسعت زندگی هستند نباید سوگند یاد کنند که از انفاق نسبت به نزدیکان و مستمندان و مهاجران در راه خدا دریغ نمایند... .

۲.۲ - آثار فردی انفاق



۲.۲.۱ - آرامش درونی

آرامش درونی، در قرآن کریم دستاوردی از انفاق در راه خدا شمرده شده است: «الذین ینفقون امولهم فی سبیل الله... ولا خوف علیهم ولا هم یحزنون» کسانی که اموال خود را در راه خدا انفاق می‌کنند...و نه ترسی دارند، و نه غمگین می‌شوند.
«ومثل الذین ینفقون امولهم ابتغاء مرضات الله وتثبیتا من انفسهم...» و (کار) کسانی که اموال خود را برای خشنودی خدا، و تثبیت (ملکات انسانی در) روح خود، انفاق می‌کنند، ... .
«الذین ینفقون امولهم بالیل والنهار... ولا خوف علیهم ولا هم یحزنون» آنها که اموال خود را، شب و روز ... انفاق می‌کنند ... نه ترسی بر آنهاست، و نه غمگین می‌شوند. ( جمله «لا خوف علیهم و لا هم یحزنون» می‌تواند اشاره به آرامش دنیایی و آخرتی انفاق کنندگان داشته باشد. )

۲.۲.۲ - آسانی کار

انفاق، زمینه ساز تسهیل امور دنیوی و اخروی برای شخص انفاق کننده خواهد بود: «فاما من اعطی واتقی• فسنیسره للیسری» اما آن کس که (در راه خدا) انفاق کند و پرهیزگاری پیش گیرد• ما او را در مسیر آسانی قرار می‌دهیم. .

۲.۲.۳ - آمرزش

خداوند در قرآن کریم یکی از موجبات بخشش گناهان را انفاق خوانده است: «یـایها الذین ءامنوا انفقوا من طیبـت ما کسبتم ومما اخرجنا لکم من الارض ولاتیمموا الخبیث منه تنفقون ولستم بـاخذیه الا ان تغمضوا فیه واعلموا ان الله غنی حمید• الشیطـن یعدکم الفقر ویامرکم بالفحشاء والله یعدکم مغفرة منه وفضلا والله وسع علیم» ای کسانی که ایمان آوردهاید! از قسمتهای پاکیزه اموالی که (از طریق تجارت ) به دست آوردهاید، و از آنچه از زمین برای شما خارج ساخته ایم (از منابع و معادن و درختان و گیاهان)، انفاق کنید! و برای انفاق، به سراغ قسمتهای ناپاک نروید در حالی که خود شما، (به هنگام پذیرش اموال،) حاضر نیستید آنها را بپذیرید، مگر از روی اغماض و کراهت! و بدانید خداوند، بی نیاز و شایسته ستایش است.
شیطان ، شما را (به هنگام انفاق)، وعده فقر و تهیدستی می‌دهد، و به فحشا (و زشتی ها) امر می‌کند، ولی خداوند وعده آمرزش و فزونی به شما می‌دهد، و خداوند، قدرتش وسیع، و (به هر چیز) داناست. (به همین دلیل، به وعده های خود، وفا می‌کند).
«الذین ینفقون فی السراء والضراء... • اولـئک جزاؤهم مغفرة من ربهم...» همانها که در توانگری و تنگدستی انفاق می‌کنند... • آنها پاداششان آمرزش پروردگار است... .
«وقال الله انی معکم لـئن اقمتم الصلوة وءاتیتم الزکوة وءامنتم برسلی وعزرتموهم واقرضتم الله قرضا حسنا لاکفرن عنکم سیـاتکم» خدا از بنی اسرائیل پیمان گرفت، و از آنها دوازده رهبر و سرپرست برانگیختیم و خداوند (به آنها) گفت من با شما هستم، اگر نماز را برپا دارید و زکات را بپردازید و به رسولان من ایمان بیاورید و آنها را یاری کنید و بخدا قرض الحسن بدهید (در راه او به نیازمندان کمک کنید) گناهان شما را می‌پوشانم (می‌بخشم) ... .
«الذین یقیمون الصلوة ومما رزقنـهم ینفقون• ... لهم... مغفرة...» آنها که نماز را بر پا می‌دارند و از آنچه به آنها روزی داده‌ایم انفاق می‌کنند• برای آنها ... آمرزش است ... .

«ومن الاعراب من یؤمن بالله والیوم الاخر ویتخذ ما ینفق قربـت عند الله وصلوت الرسول الا انها قربة لهم سیدخلهم الله فی رحمته ان الله غفور رحیم» گروه (دیگری) از عربهای بادیه نشین ایمان بخدا و روز رستاخیز دارند، و آنچه را انفاق می‌کنند مایه تقرب نزد خدا، و دعاهای پیامبر میدانند، آگاه باشید اینها مایه تقرب آنها است، خداوند به زودی آنانرا در رحمت خود وارد خواهد ساخت، چرا که خداوند آمرزنده و مهربان است.
«ان تقرضوا الله قرضا حسنا یضـعفه لکم ویغفر لکم والله شکور حلیم» اگر به خدا قرض الحسنه دهید آنرا برای شما مضاعف می‌سازد، و شما را می‌بخشد و خداوند شکر کننده و بردبار است.

۲.۲.۴ - از زمره صالحان

انسان در پی انفاق مال در زمره صالحان وارد می شود: «و انفقوا من ما رزقنـکم من قبل ان یاتی احدکم الموت فیقول رب لولا اخرتنی الی اجل قریب فاصدق واکن من الصـلحین» از آنچه به شما روزی داده‌ایم انفاق کنید، پیش از آنکه مرگ یکی از شما فرا رسد، و بگوید پروردگارا! چرا مرا مدت کمی به تأخیر نینداختی، تا صدقه دهم و از صالحان باشم! .

۲.۲.۵ - از زمره نیکوکاران

انفاق صاحب خویش را در زمره نیکوکاران قرار می دهد: «الذین ینفقون فی السراء والضراء... والله یحب المحسنین» همانها که در توانگری و تنگدستی انفاق می‌کنند... و خدا نیکوکاران را دوست دارد.

۲.۲.۶ - امداد خدا

یکی از آثار انفاق مال برخورداری از یاری و امداد الهی می باشد: «وما انفقتم من نفقة او نذرتم من نذر فان الله یعلمه وما للظـلمین من انصار» و هر چیز را که انفاق می‌کنید، یا (اموالی را که) نذر کرده اید (در راه خدا انفاق کنید)، خداوند آنها را می‌داند. و ستمگران یاوری ندارند. . ( از مفهوم «و ما للظالمین من انصار» که تنها ترک کنندگان انفاق از حمایت خداوند محروم‌اند، برداشت یاد شده استفاده می‌شود.)

۲.۲.۷ - برخورداری از سود

هر چه که انسان در راه خدا انفاق کند، بازگشت سود آن به خود انفاق کننده است: «... وما تنفقوا من خیر فلانفسکم و ما تنفقون الا ابتغاء وجه الله...» ... و آنچه را از خوبیها و اموال انفاق می‌کنید، برای خودتان است، (ولی) جز برای رضای خدا، انفاق نکنید! ... .
«هـانتم هـؤلاء تدعون لتنفقوا فی سبیل الله فمنکم من یبخل ومن یبخل فانما یبخل عن نفسه والله الغنی وانتم الفقراء...» آری شما همان جمعیتی هستید که دعوت برای انفاق در راه خدا می‌شوید و بعضی از شما بخل می‌ورزند، و هر کس بخل کند نسبت به خود بخل کرده است، و خداوند بی نیاز است و شما همه نیازمندید ... .
«فاتقوا الله... وانفقوا خیرا لانفسکم ومن یوق شح نفسه فاولـئک هم المفلحون» بنابراین ... تقوای الهی پیشه کنید، ... و انفاق کنید که برای شما بهتر است، و آنها که از بخل و حرص خویشتن مصون بمانند رستگار و پیروزند.

۲.۲.۸ - برکت

انفاق کننده در راه خدا، از سود و پاداش کامل انفاق بهره مند می شود، بی آنکه هیچ ستمی در حق وی روا داشته شود: «... وما تنفقوا من خیر یوف الیکم وانتم لاتظـلمون». (برداشت مزبور از «یوف» است که دریافت شیء به گونه کمال و تمام را می‌رساند. )
انفاق در راه خدا، موجب برکت در مال انفاق کننده می شود: «من ذا الذی یقرض الله قرضا حسنا فیضـعفه له اضعافا کثیرة والله یقبض ویبصط والیه ترجعون» کیست که به خدا قرض الحسنه ای دهد، (و از اموالی که خدا به او بخشیده، انفاق کند،) تا آن را برای او، چندین برابر کند؟ و خداوند است که (روزی بندگان را) محدود یا گسترده می‌سازد، (و انفاق ، هرگز باعث کمبود روزی آنها نمی‌شود). و به سوی او باز می‌گردید (و پاداش خود را خواهید گرفت).
«مثل الذین ینفقون امولهم فی سبیل الله کمثل حبة انبتت سبع سنابل فی کل سنبلة مائة حبة والله یضـعف لمن یشاء...» کسانی که اموال خود را در راه خدا انفاق می‌کنند، همانند بذری هستند که هفت خوشه برویاند، که در هر خوشه، یکصد دانه باشد، و خداوند آن را برای هر کس بخواهد (و شایستگی داشته باشد)، دو یا چند برابر می‌کند، ... .
«ومثل الذین ینفقون امولهم ابتغاء مرضات الله وتثبیتا من انفسهم کمثل جنة بربوة اصابها وابل فـاتت اکلها ضعفین فان لم یصبها وابل فطـل...» و (کار) کسانی که اموال خود را برای خشنودی خدا، و تثبیت (ملکات انسانی در) روح خود، انفاق می‌کنند، همچون باغی است که در نقطه بلندی باشد، و بارانهای درشت به آن برسد، (و از هوای آزاد و نور آفتاب ، به حد کافی بهره گیرد،) و میوه خود را دو چندان دهد و اگر باران درشتی بر آن نبارد لا اقل بارانهای ریز و شبنم بر آن می‌بارد و باز هم میوه و ثمر می‌دهد و شاداب و با طراوت است ... .
«یـایها الذین ءامنوا انفقوا من طیبـت ما کسبتم ومما اخرجنا لکم من الارض...» ای کسانی که ایمان آورده اید! از قسمتهای پاکیزه اموالی که (از طریق تجارت) به دست آورده اید، و از آنچه از زمین برای شما خارج ساخته ایم (از منابع و معادن و درختان و گیاهان)، انفاق کنید!... .
«... والله یعدکم مغفرة منه وفضلا والله وسع علیم» ... خداوند وعده آمرزش و فزونی به شما می‌دهد، و خداوند، قدرتش وسیع، و (به هر چیز) داناست. (به همین دلیل، به وعده های خود، وفا می‌کند).
«وماذا علیهم لو... انفقوا مما رزقهم الله... • ان الله لایظـلم مثقال ذرة وان تک حسنة یضـعفها ویؤت من لدنه اجرا عظیما» چه می‌شد اگر ... (در راه او) انفاق می‌نمودند! ؟ ...• خداوند (حتی) به اندازه سنگینی ذره‌ای ستم نمی‌کند و اگر کار نیکی باشد، آن را دو چندان می‌سازد، و از نزد خود پاداش عظیمی (در برابر آن) می‌دهد.
«من ذا الذی یقرض الله قرضا حسنا فیضـعفه له وله اجر کریم» کیست که به خدا وام نیکو دهد (و از اموالی که به او ارزانی داشته انفاق کند) تا خداوند آنرا برای او چندین برابر کند، و برای او اجر فراوان پرارزشی است.
«ان المصدقین والمصدقـت واقرضوا الله قرضا حسنا یضـعف لهم ولهم اجر کریم» مردان و زنان انفاق کننده و آنها که (از این طریق) به خدا قرض الحسنه دهند برای آنها مضاعف می‌شود و پاداش پرارزشی دارند.
«.. وانفقوا خیرا لانفسکم ومن یوق شح نفسه فاولـئک هم المفلحون• ان تقرضوا الله قرضا حسنا یضـعفه لکم...» ... و انفاق کنید که برای شما بهتر است، و آنها که از بخل و حرص خویشتن مصون بمانند رستگار و پیروزند• اگر به خدا قرض الحسنه دهید آنرا برای شما مضاعف می‌سازد ... .

۲.۲.۹ - تزکیه

انفاق خالصانه موجب تزکیه روح و روان شخص انفاق کننده می شود: «الذی یؤتی ماله یتزکی• وما لاحد عنده من نعمة تجزی• الا ابتغاء وجه ربه الاعلی» همان کس که مال خود را (در راه خدا) می‌بخشد تا تزکیه نفس کند• و هیچ کس را نزد او حق نعمتی نیست تا بخواهد (به وسیله این انفاق) او را جزا دهد•بلکه تنها هدفش جلب رضای پروردگار بزرگ او است.

۲.۲.۱۰ - تجارت زوال ناپذیر

انفاق در راه خدا، تجارت زوال ناپذیری است که شخص انفاق کننده از آن برخوردار می شود: «ان الذین یتلون کتـب الله و اقاموا الصلوة و انفقوا مما رزقنـهم سرا وعلانیة یرجون تجـرة لن تبور» کسانی که کتاب الهی را تلاوت می‌کنند و نماز را بر پا می‌دارند و از آنچه به آنها روزی داده‌ایم پنهان و آشکار انفاق می‌کنند، تجارت (پر سودی) را امید دارند که نابودی و کساد در آن نیست.

۲.۲.۱۱ - تشکر خدا

انفاق در راه خدا، درپی دارنده سپاسگزاری خداوند است: «ان الذین یتلون کتـب الله و اقاموا الصلوة و انفقوا مما رزقنـهم سرا وعلانیة یرجون تجـرة لن تبور• لیوفیهم اجورهم ویزیدهم من فضله انه غفور شکور» کسانی که کتاب الهی را تلاوت می‌کنند و نماز را بر پا می‌دارند و از آنچه به آنها روزی داده‌ایم پنهان و آشکار انفاق می‌کنند، تجارت (پر سودی) را امید دارند که نابودی و کساد در آن نیست. (آنها این اعمال صالح را انجام می‌دهند) تا خداوند اجر و پاداش کامل به آنها دهد و از فضلش بر آنها بیفزاید که او آمرزنده و شکرگزار است.
«ان تقرضوا الله قرضا حسنا یضـعفه لکم ویغفر لکم والله شکور حلیم» اگر به خدا قرض الحسنه دهید آنرا برای شما مضاعف می‌سازد، و شما را می‌بخشد و خداوند شکر کننده و بردبار است.

۲.۲.۱۲ - تقرب به خدا

انفاق خالصانه، زمینه ساز تقرب انسان به خداوند است: «ومن الاعراب من یؤمن بالله والیوم الاخر ویتخذ ما ینفق قربـت عند الله وصلوت الرسول الا انها قربة لهم سیدخلهم الله فی رحمته ان الله غفور رحیم» گروه (دیگری) از عربهای بادیه نشین ایمان بخدا و روز رستاخیز دارند، و آنچه را انفاق می‌کنند مایه تقرب نزد خدا، و دعاهای پیامبر میدانند، آگاه باشید اینها مایه تقرب آنها است، خداوند به زودی آنانرا در رحمت خود وارد خواهد ساخت، چرا که خداوند آمرزنده و مهربان است.

۲.۲.۱۳ - تقوا

انفاق از اموال مورد علاقه انسان موجب رسیدن به مقام پرهیزگاران و راستگویان است: «... ولـکن البر من ءامن بالله... وءاتی المال علی حبه ذوی القربی... اولـئک الذین صدقوا و اولـئک هم المتقون» ... بلکه نیکی (و نیکوکار) کسانی هستند که به خدا ایمان آورده‌اند ... ، و مال (خود) را با علاقه ای که به آن دارند به خویشاوندان ... انفاق می‌کنند، ... اینها کسانی هستند که راست می‌گویند (و گفتار و رفتار و اعتقادشان هماهنگ است و اینها هستند پرهیزگاران.
بنا بر فرموده قرآن کریم انفاق از مال، انسان را به مقام پرهیزکارترین افراد می رساند: «وسیجنبها الاتقی• الذی یؤتی ماله یتزکی» و به زودی باتقواترین مردم از آن دور داشته می‌شود•همان کس که مال خود را (در راه خدا) می‌بخشد تا تزکیه نفس کند.

۲.۲.۱۴ - تکامل

رشد تکاملی انسان در سایه انفاق در راه خدا صورت می پذیرد: «مثل الذین ینفقون امولهم فی سبیل الله کمثل حبة انبتت سبع سنابل فی کل سنبلة مائة حبة والله یضـعف لمن یشاء...» کسانی که اموال خود را در راه خدا انفاق می‌کنند، همانند بذری هستند که هفت خوشه برویاند، که در هر خوشه، یکصد دانه باشد، و خداوند آن را برای هر کس بخواهد (و شایستگی داشته باشد)، دو یا چند برابر می‌کند، ... .
«ومثل الذین ینفقون امولهم ابتغاء مرضات الله وتثبیتا من انفسهم کمثل جنة بربوة اصابها وابل فـاتت اکلها ضعفین...» و (کار) کسانی که اموال خود را برای خشنودی خدا، و تثبیت (ملکات انسانی در) روح خود، انفاق می‌کنند، همچون باغی است که در نقطه بلندی باشد، و بارانهای درشت به آن برسد، (و از هوای آزاد و نور آفتاب، به حد کافی بهره گیرد،) و میوه خود را دو چندان دهد (که همیشه شاداب و با طراوت است)... .

۲.۲.۱۵ - توشه آخرت

قرآن کریم انفاق را ره توشه اخروی مؤمنان معرفی می کند: «یـایها الذین ءامنوا انفقوا مما رزقنـکم من قبل ان یاتی یوم لا بیع فیه ولا خلة ولا شفـعة والکـفرون هم الظــلمون» ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از آنچه به شما روزی داده‌ایم، انفاق کنید! پیش از آنکه روزی فرا رسد که در آن، نه خرید و فروش است (تا بتوانید سعادت و نجات از کیفر را برای خود خریداری کنید)، و نه دوستی (و رفاقتهای مادی سودی دارد)، و نه شفاعت ، (زیرا شما شایسته شفاعت نخواهید بود). و کافران، خود ستمگرند، (هم به خودشان ستم می‌کنند، هم به دیگران).
«قل لعبادی الذین ءامنوا یقیموا الصلوة وینفقوا مما رزقنـهم سرا وعلانیة من قبل ان یاتی یوم لا بیع فیه ولا خلـل» بگو به بندگان من که ایمان آورده‌اند، نماز را بر پا دارند و از آنچه به آنها روزی داده‌ایم پنهان و آشکار انفاق کنند پیش از آنکه روزی فرا رسد که نه در آن خرید و فروش است و نه دوستی (نه با مال می‌توانند از چنگال کیفر خدا رهائی یابند و نه با پیوندهای مادی).
«و انفقوا من ما رزقنـکم من قبل ان یاتی احدکم الموت فیقول رب لولا اخرتنی الی اجل قریب فاصدق واکن من الصـلحین» از آنچه به شما روزی داده‌ایم انفاق کنید، پیش از آنکه مرگ یکی از شما فرا رسد، و بگوید پروردگارا! چرا مرا مدت کمی به تاخیر نینداختی، تا صدقه دهم و از صالحان باشم! .

۲.۲.۱۶ - جبران مال انفاق شده

مال انفاق شده، از سوی خداوند برای انسان جبران و جایگزین می شود: «... وما انفقتم من شیء فهو یخلفه وهو خیر الرزقین» ... و هر چیزی را (در راه او) انفاق کنید جای آن را پر میکند و او بهترین روزی دهندگان است.

۲.۲.۱۷ - جلب دعای محمد صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم

انفاق، موجب تقرب به خدا و جلب دعای رسول صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم در حق انفاق کننده می شود: «ومن الاعراب من یؤمن بالله والیوم الاخر ویتخذ ما ینفق قربـت عند الله وصلوت الرسول الا انها قربة لهم سیدخلهم الله فی رحمته ان الله غفور رحیم» گروه (دیگری) از عربهای بادیه نشین ایمان بخدا و روز رستاخیز دارند، و آنچه را انفاق می‌کنند مایه تقرب نزد خدا، و دعاهای پیامبر میدانند، آگاه باشید اینها مایه تقرب آنها است، خداوند به زودی آنانرا در رحمت خود وارد خواهد ساخت، چرا که خداوند آمرزنده و مهربان است.

۲.۲.۱۸ - رحمت خدا

۲۲. بهره مندی از رحمت الهی از آثار انفاق در راه خدا: «ومن الاعراب من یؤمن بالله والیوم الاخر ویتخذ ما ینفق قربـت عند الله وصلوت الرسول الا انها قربة لهم سیدخلهم الله فی رحمته ان الله غفور رحیم» گروه (دیگری) از عربهای بادیه نشین ایمان بخدا و روز رستاخیز دارند، و آنچه را انفاق می‌کنند مایه تقرب نزد خدا، و دعاهای پیامبر میدانند، آگاه باشید اینها مایه تقرب آنها است، خداوند به زودی آنانرا در رحمت خود وارد خواهد ساخت، چرا که خداوند آمرزنده و مهربان است.

۲.۲.۱۹ - رستگاری

انفاق در اره خدا، دست مایه‌ای برای وصول انسان به فلاح و رستگاری است: «الذین... مما رزقنـهم ینفقون• ... اولـئک هم المفلحون» (پرهیزکاران) آنها هستند ... از تمام نعمتها و مواهبی که به آنها روزی دادهایم انفاق می‌کنند•... آنهارستگارانند.
«فاتقوا الله... وانفقوا خیرا لانفسکم ومن یوق شح نفسه فاولـئک هم المفلحون» بنابراین ... تقوای الهی پیشه کنید، ... و انفاق کنید که برای شما بهتر است، و آنها که از بخل و حرص خویشتن مصون بمانند رستگار و پیروزند.

۲.۲.۲۰ - صداقت

انفاق مال مورد علاقه انسان را به مقام راستگویان واصل می کند: «... وءاتی المال علی حبه ذوی القربی والیتـمی‌والمسـکین وابن السبیل والسائلین وفی الرقاب... اولـئک الذین صدقوا...» و مال (خود) را با علاقه ای که به آن دارند به خویشاوندان و یتیمان و مسکینان و واماندگان در راه و سائلان و بردگان انفاق می‌کنند، ... اینها کسانی هستند که راست می‌گویند (و گفتار و رفتار و اعتقادشان هماهنگ است و اینها هستند پرهیزگاران.

۲.۲.۲۱ - فرجام نیک

انفاق‌های پیدا و پنهان، از عوامل نیک فرجامی است: «والذین... انفقوا مما رزقنـهم سرا وعلانیة ویدرءون بالحسنة السیئة اولـئک لهم عقبی الدار» و آنها که ... از آنچه به آنها روزی داده‌ایم، در پنهان و آشکار، انفاق می‌کنند، و با حسنات، سیئات را از میان می‌برند، پایان نیک سرای دیگر از آن آنهاست. .

۲.۲.۲۲ - محبت خدا

انفاق در راه خدا و تامین نیازهای جهاد ، محبت و دوستی خداوند را در پی خواهد داشت: «وانفقوا فی سبیل الله ولاتلقوا بایدیکم الی التهلکة...» و در اره خدا انفاق کنید!و (با ترک انفاق)، خود را به دست خود، به هلاکت نیفکنید! (با توجه به این که این آیه به دنبال آیه‌های جهاد واقع شده یک احتمال این است که انفاق در این آیه، انفاق برای جهاد باشد، که ترک آن موجب قدرت دشمن و ضعف و نابودی مسلمانان می‌شود.)
«الذین ینفقون فی السراء والضراء... والله یحب المحسنین» همانها که در توانگری و تنگدستی انفاق می‌کنند... و خدا نیکوکاران را دوست دارد.

۲.۲.۲۳ - مقام بر

انفاق از مال مورد علاقه است که انسان را به مقام بر می رساند: «لن تنالوا البر حتی تنفقوا مما تحبون...» هرگز به (حقیقت) نیکوکاری نمی‌رسید مگر اینکه از آنچه دوست می‌دارید (در راه خدا) انفاق کنید... .

۲.۲.۲۴ - مقام مخبتین

وصول به مقام مخبتین از آثار انفاق مال از روزی ها و نعمتهای الهی است:
«... وبشر المخبتین• الذین... مما رزقنـهم ینفقون» ... و بشارت ده متواضعان و تسلیم شوندگان را• همانها که ... از آنچه روزیشان داده‌ایم انفاق می‌کنند.

۲.۲.۲۵ - هدایت

انفاق، زمینه‌های راه یابی به هدایت پروردگار را هموار می کند: «الذین... مما رزقنـهم ینفقون• اولـئک علی هدی من ربهم...»


آداب انفاق، اخلاص در انفاق، اسراف در انفاق.


۱. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۲، ص۶۹.    
۲. مفردات، راغب اصفهانی، ج۱، ص۵۰۲.    
۳. مفردات، راغب اصفهانی، ج۱، ص۳۳۸.    
۴. مفردات، راغب اصفهانی، ج۱، ص۹.    
۵. مفردات، راغب اصفهانی، ج۱، ص۲۷۸.    
۶. بقره/سوره۲، آیه۱۹۵.    
۷. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۲، ص۳۵.    
۸. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۱، ص۲۳۰.    
۹. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۲، ص ۹۳.    
۱۰. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۲، ص۳۵.    
۱۱. تفسیر نورالثقلین، شیخ حویزی، ج۱، ص۱۷۹.    
۱۲. انفال/سوره۸، آیه۶۰.    
۱۳. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۷، ص۲۲۱.    
۱۴. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۹، ص۱۵۱.    
۱۵. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۲، ص۳۱۱.    
۱۶. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۴، ص۴۸۷.    
۱۷. تفسیر نورالثقلین، شیخ حویزی، ج۲، ص۱۶۴.    
۱۸. نور/سوره۲۴، آیه۲۲.    
۱۹. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۱۴، ص ۴۱۵.    
۲۰. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۱۵، ص۱۳۴.    
۲۱. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۳، ص۴۲۶.    
۲۲. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۷، ص۲۳۴.    
۲۳. تفسیر نورالثقلین، شیخ حویزی، ج۳، ص۵۸۳.    
۲۴. بقره/سوره۲، آیه۲۶۲.    
۲۵. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۲، ص۳۱۷.    
۲۶. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۲، ص۵۹۶.    
۲۷. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۱، ص ۲۹۵.    
۲۸. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۲، ص۱۸۱.    
۲۹. تفسیر نورالثقلین، شیخ حویزی، ج۱، ص۲۸۳.    
۳۰. بقره/سوره۲، آیه۲۶۵.    
۳۱. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۲، ص۳۲۵.    
۳۲. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۲، ص ۵۹۹.    
۳۳. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۱، ص ۲۹۶.    
۳۴. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۲، ص ۱۸۷.    
۳۵. تفسیر نورالثقلین، شیخ حویزی، ج۱، ص۲۸۵.    
۳۶. تفسیر التحریر والتنویر، ابن عاشور، ج۳، ص۷۷.    
۳۷. بقره/سوره۲، آیه۲۷۴.    
۳۸. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۲، ص ۳۶۰.    
۳۹. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۲، ص۶۱۴.    
۴۰. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۱، ص ۳۰۰- ۳۰۱.    
۴۱. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۲، ص ۲۰۴.    
۴۲. تفسیر نورالثقلین، شیخ حویزی، ج۱، ص۲۹۰.    
۴۳. لیل/سوره۹۲، آیه۵.    
۴۴. لیل/سوره۹۲، آیه۷.    
۴۵. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۲۷، ص۷۳.    
۴۶. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۲۰، ص۵۰۹.    
۴۷. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۷، ص۴۹۶.    
۴۸. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۱۰، ص۳۷۶.    
۴۹. تفسیر نورالثقلین، شیخ حویزی، ج۵، ص۵۸۹.    
۵۰. بقره/سوره۲، آیه۲۶۷.    
۵۱. بقره/سوره۲، آیه۲۶۸.    
۵۲. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۲، ص۳۳۱.    
۵۳. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۲، ص۶۰۳.    
۵۴. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۱، ص۲۹۷.    
۵۵. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۲، ص۱۹۱.    
۵۶. تفسیر نورالثقلین، شیخ حویزی، ج۱، ص ۲۸۵.    
۵۷. آل عمران/سوره۳، آیه۱۳۴.    
۵۸. آل عمران/سوره۳، آیه۱۳۶.    
۵۹. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۳، ص۱۱۷.    
۶۰. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۴، ص۲۸.    
۶۱. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۱، ص۳۸۱.    
۶۲. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۲، ص۳۹۲.    
۶۳. مائده/سوره۵، آیه۱۲.    
۶۴. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۴، ص۳۰۹- ۳۱۰.    
۶۵. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۵، ص۳۹۰.    
۶۶. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۲، ص۲۱.    
۶۷. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۳، ص۲۹۵- ۲۹۶.    
۶۸. انفال/سوره۸، آیه۳.    
۶۹. انفال/سوره۸، آیه۴.    
۷۰. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۷، ص۸۸.    
۷۱. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۹، ص۱۱.    
۷۲. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۲، ص۲۶۸.    
۷۳. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۴، ص۴۲۷.    
۷۴. تفسیر نورالثقلین، شیخ حویزی، ج۲، ص۱۲۱.    
۷۵. توبه/سوره۹، آیه۹۹.    
۷۶. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۸، ص۹۵.    
۷۷. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۹، ص۵۰۳.    
۷۸. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۲، ص۳۶۹.    
۷۹. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۵، ص۱۱۰.    
۸۰. تغابن/سوره۶۴، آیه۱۷.    
۸۱. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۲۴، ص۲۱۱.    
۸۲. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۱۹، ص۵۱۹.    
۸۳. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۷، ص۲۱۳.    
۸۴. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۱۰، ص۳۴- ۳۵.    
۸۵. منافقون/سوره۶۳، آیه۱۰.    
۸۶. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۲۴، ص۱۷۳.    
۸۷. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۱۹، ص۴۹۱.    
۸۸. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۷، ص۲۰۲.    
۸۹. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۱۰، ص۲۵.    
۹۰. آل عمران/سوره۳، آیه۱۳۴.    
۹۱. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۳، ص۱۱۷.    
۹۲. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۴، ص۲۸.    
۹۳. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۱، ص۳۸۱.    
۹۴. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۲، ص۳۹۲.    
۹۵. بقره/سوره۲، آیه۲۷۰.    
۹۶. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۲، ص۳۴۳.    
۹۷. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۲، ص۶۰۸.    
۹۸. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۱، ص۲۹۹.    
۹۹. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۲، ص۱۹۵.    
۱۰۰. بقره/سوره۲، آیه۲۷۲.    
۱۰۱. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۲، ص۳۴۹.    
۱۰۲. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۲، ص۶۱۱.    
۱۰۳. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۱، ص۳۰۰.    
۱۰۴. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۲، ص۲۰۰.    
۱۰۵. محمد/سوره۴۷، آیه۳۸.    
۱۰۶. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۲۱، ص۴۹۶.    
۱۰۷. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۱۸، ص۳۷۴.    
۱۰۸. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۶، ص۴۸۵.    
۱۰۹. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۹، ص۱۸۰.    
۱۱۰. تغابن/سوره۶۴، آیه۱۶.    
۱۱۱. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۲۴، ص۲۰۹.    
۱۱۲. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۱۹، ص۵۱۸.    
۱۱۳. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۷، ص۲۱۲.    
۱۱۴. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۱۰، ص۳۴.    
۱۱۵. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۲، ص۲۰۰.    
۱۱۶. بقره/سوره۲، آیه۲۷۲.    
۱۱۷. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۲، ص۳۴۹.    
۱۱۸. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۲، ص۶۱۲.    
۱۱۹. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۱، ص۳۰۰.    
۱۲۰. بقره/سوره۲، آیه۲۴۵.    
۱۲۱. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۲، ص۲۲۴.    
۱۲۲. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۲، ص۴۳۱- ۴۳۲.    
۱۲۳. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۱، ص۲۷۳.    
۱۲۴. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۲، ص۱۳۵.    
۱۲۵. تفسیر نورالثقلین، شیخ حویزی، ج۱، ص۲۴۳.    
۱۲۶. بقره/سوره۲، آیه۲۶۱.    
۱۲۷. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۲، ص۳۱۲.    
۱۲۸. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۲، ص۵۹۱.    
۱۲۹. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۱، ص۲۹۵.    
۱۳۰. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۲، ص۱۷۹.    
۱۳۱. تفسیر نورالثقلین، شیخ حویزی، ج۱، ص۲۸۲.    
۱۳۲. بقره/سوره۲، آیه۲۶۵.    
۱۳۳. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۲، ص۳۲۵.    
۱۳۴. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۲، ص ۵۹۹.    
۱۳۵. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۱، ص ۲۹۶.    
۱۳۶. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۲، ص ۱۸۷.    
۱۳۷. تفسیر نورالثقلین، شیخ حویزی، ج۱، ص۲۸۵.    
۱۳۸. بقره/سوره۲، آیه۲۶۷.    
۱۳۹. بقره/سوره۲، آیه۲۶۸.    
۱۴۰. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۲، ص۳۳۱.    
۱۴۱. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۲، ص۶۰۳.    
۱۴۲. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۱، ص۲۹۷.    
۱۴۳. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۲، ص۱۹۱.    
۱۴۴. تفسیر نورالثقلین، شیخ حویزی، ج۱، ص ۲۸۵.    
۱۴۵. نساء/سوره۴، آیه۳۹.    
۱۴۶. نساء/سوره۴، آیه۴۰.    
۱۴۷. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۳، ص۴۲۹.    
۱۴۸. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۴، ص۵۶۱.    
۱۴۹. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۱، ص۴۵۱.    
۱۵۰. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۳، ص۸۶.    
۱۵۱. تفسیر نورالثقلین، شیخ حویزی، ج۱، ص۴۸۱.    
۱۵۲. حدید/سوره۵۷، آیه۱۱.    
۱۵۳. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۲۳، ص۳۲۱.    
۱۵۴. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۱۹، ص۲۷۰- ۲۷۱.    
۱۵۵. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۷، ص۱۱۱.    
۱۵۶. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۹، ص۳۹۰.    
۱۵۷. تفسیر نورالثقلین، شیخ حویزی، ج۵، ص۲۳۹.    
۱۵۸. حدید/سوره۵۷، آیه۱۸.    
۱۵۹. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۲۳، ص۳۴۳.    
۱۶۰. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۱۹، ص۲۸۵.    
۱۶۱. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۷، ص۱۱۴.    
۱۶۲. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۹، ص۳۹۳.    
۱۶۳. تغابن/سوره۶۴، آیه۱۶.    
۱۶۴. تغابن/سوره۶۴، آیه۱۷.    
۱۶۵. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۲۴، ص۲۰۹.    
۱۶۶. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۱۹، ص۵۱۸.    
۱۶۷. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۷، ص۲۱۲.    
۱۶۸. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۱۰، ص۳۴.    
۱۶۹. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۲۴، ص۲۱۱.    
۱۷۰. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۱۹، ص۵۱۹.    
۱۷۱. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۷، ص۲۱۳.    
۱۷۲. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۱۰، ص۳۴- ۳۵.    
۱۷۳. لیل/سوره۹۲، آیه۱۸ - ۲۰.    
۱۷۴. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۲۷، ص۷۹.    
۱۷۵. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۲۰، ص۵۱۶.    
۱۷۶. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۷، ص۴۹۸.    
۱۷۷. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۱۰، ص۳۷۷.    
۱۷۸. فاطر/سوره۳۵، آیه۲۹.    
۱۷۹. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۱۸، ص۲۵۰.    
۱۸۰. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۱۷، ص۶۰.    
۱۸۱. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۶، ص۱۲۸.    
۱۸۲. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۸، ص۲۴۳.    
۱۸۳. فاطر/سوره۳۵، آیه۲۹.    
۱۸۴. فاطر/سوره۳۵، آیه۳۰.    
۱۸۵. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۱۸، ص۲۵۲.    
۱۸۶. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۱۷، ص۶۰.    
۱۸۷. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۶، ص۱۲۸.    
۱۸۸. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۸، ص۲۴۳.    
۱۸۹. تغابن/سوره۶۴، آیه۱۷.    
۱۹۰. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۲۴، ص۲۱۱.    
۱۹۱. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۱۹، ص۵۱۹.    
۱۹۲. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۷، ص۲۱۳.    
۱۹۳. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۱۰، ص۳۴- ۳۵.    
۱۹۴. توبه/سوره۹، آیه۹۹.    
۱۹۵. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۸، ص۹۵.    
۱۹۶. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۹، ص۵۰۳.    
۱۹۷. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۲، ص۳۶۹.    
۱۹۸. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۵، ص۱۱۰.    
۱۹۹. بقره/سوره۲، آیه۱۷۷.    
۲۰۰. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۱، ص۵۹۹.    
۲۰۱. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۱، ص۶۴۹.    
۲۰۲. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۱، ص۲۱۴.    
۲۰۳. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۱، ص۴۸۲.    
۲۰۴. لیل/سوره۹۲، آیه۱۷.    
۲۰۵. لیل/سوره۹۲، آیه۱۸.    
۲۰۶. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۲۷، ص۷۹.    
۲۰۷. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۲۰، ص۵۱۵.    
۲۰۸. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۷، ص۴۹۸.    
۲۰۹. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۱۰، ص۳۷۷.    
۲۱۰. بقره/سوره۲، آیه۲۶۱.    
۲۱۱. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۲، ص۳۱۲.    
۲۱۲. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۲، ص۵۹۱.    
۲۱۳. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۱، ص۲۹۵.    
۲۱۴. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۲، ص۱۷۹.    
۲۱۵. تفسیر نورالثقلین، شیخ حویزی، ج۱، ص۲۸۲.    
۲۱۶. بقره/سوره۲، آیه۲۶۵.    
۲۱۷. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۲، ص۳۲۵.    
۲۱۸. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۲، ص ۵۹۹.    
۲۱۹. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۱، ص ۲۹۶.    
۲۲۰. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۲، ص ۱۸۷.    
۲۲۱. تفسیر نورالثقلین، شیخ حویزی، ج۱، ص۲۸۵.    
۲۲۲. بقره/سوره۲، آیه۲۵۴.    
۲۲۳. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۱، ص۲۲۵.    
۲۲۴. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۲، ص۴۹۲.    
۲۲۵. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۱، ص۲۸۱.    
۲۲۶. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۲، ص۱۵۵.    
۲۲۷. ابراهیم/سوره۱۴، آیه۳۱.    
۲۲۸. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۱۰، ص۳۴۹.    
۲۲۹. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۱۲، ص۸۲.    
۲۳۰. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۳، ص۸۸.    
۲۳۱. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۶، ص۷۸.    
۲۳۲. منافقون/سوره۶۳، آیه۱۰.    
۲۳۳. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۲۴، ص۱۷۳.    
۲۳۴. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۱۹، ص۴۹۱.    
۲۳۵. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۷، ص۲۰۲.    
۲۳۶. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۱۰، ص۲۵.    
۲۳۷. سبا/سوره۳۴، آیه۳۹.    
۲۳۸. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۱۸، ص۱۱۶.    
۲۳۹. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۱۶، ص۵۸۰.    
۲۴۰. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۴، ص۲۲۳.    
۲۴۱. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۸، ص۲۲۲.    
۲۴۲. تفسیر نورالثقلین، شیخ حویزی، ج۴، ص۳۳۹.    
۲۴۳. توبه/سوره۹، آیه۹۹.    
۲۴۴. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۸، ص۹۵.    
۲۴۵. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۹، ص۵۰۳.    
۲۴۶. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۲، ص۳۶۹.    
۲۴۷. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۵، ص۱۱۰.    
۲۴۸. توبه/سوره۹، آیه۹۹.    
۲۴۹. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۸، ص۹۵.    
۲۵۰. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۹، ص۵۰۳.    
۲۵۱. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۲، ص۳۶۹.    
۲۵۲. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۵، ص۱۱۰.    
۲۵۳. بقره/سوره۲، آیه۳.    
۲۵۴. بقره/سوره۲، آیه۵.    
۲۵۵. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۱، ص۷۰.    
۲۵۶. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۱، ص۶۹.    
۲۵۷. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۱، ص۹۲- ۹۳.    
۲۵۸. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۱، ص۸۳.    
۲۵۹. تفسیر نورالثقلین، شیخ حویزی، ج۱، ص۳۲.    
۲۶۰. تغابن/سوره۶۴، آیه۱۶.    
۲۶۱. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۲۴، ص۲۰۹.    
۲۶۲. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۱۹، ص۵۱۸.    
۲۶۳. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۷، ص۲۱۲.    
۲۶۴. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۱۰، ص۳۴.    
۲۶۵. بقره/سوره۲، آیه۱۷۷.    
۲۶۶. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۱، ص۵۹۹.    
۲۶۷. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۱، ص۶۴۹.    
۲۶۸. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۱، ص۲۱۴.    
۲۶۹. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۱، ص۴۸۲.    
۲۷۰. رعد/سوره۱۳، آیه۲۲.    
۲۷۱. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۱۰، ص۱۹۰.    
۲۷۲. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۱۱، ص۴۷۳.    
۲۷۳. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۳، ص۶۷.    
۲۷۴. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۶، ص۳۴.    
۲۷۵. بقره/سوره۲، آیه۱۹۵.    
۲۷۶. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۲، ص۳۵.    
۲۷۷. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۱، ص۲۳۰.    
۲۷۸. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۲، ص۹۳.    
۲۷۹. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۲، ص۳۵.    
۲۸۰. تفسیر نورالثقلین، شیخ حویزی، ج۱، ص۱۷۹.    
۲۸۱. آل عمران/سوره۳، آیه۱۳۴.    
۲۸۲. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۳، ص۱۱۷.    
۲۸۳. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۴، ص۲۸.    
۲۸۴. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۱، ص۳۸۱.    
۲۸۵. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۲، ص۳۹۲.    
۲۸۶. آل عمران/سوره۳، آیه۹۲.    
۲۸۷. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۳، ص۱۱.    
۲۸۸. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۳، ص۵۳۲.    
۲۸۹. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۱، ص۳۵۵.    
۲۹۰. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۲، ص۳۴۳.    
۲۹۱. تفسیر نورالثقلین، شیخ حویزی، ج۱، ص۲۳۸.    
۲۹۲. حج/سوره۲۲، آیه۳۴.    
۲۹۳. حج/سوره۲۲، آیه۳۵.    
۲۹۴. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۱۴، ص۱۰۱.    
۲۹۵. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۱۴، ص۵۲۹.    
۲۹۶. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۳، ص۳۷۹.    
۲۹۷. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۷، ص۱۵۱.    
۲۹۸. تفسیر نورالثقلین، شیخ حویزی، ج۳، ص۴۹۷.    
۲۹۹. بقره/سوره۲، آیه۳.    
۳۰۰. بقره/سوره۲، آیه۵.    
۳۰۱. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۱، ص۷۰.    
۳۰۲. ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۱، ص۶۹.    
۳۰۳. تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۱، ص۹۲- ۹۳.    
۳۰۴. مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۱، ص۸۳.    
۳۰۵. تفسیر نورالثقلین، شیخ حویزی، ج۱، ص۳۲.    



مرکز فرهنگ و معارف قرآن، دانش‌نامه فرهنگ قرآن، برگرفته از مقاله «انفاق».    



جعبه ابزار