تحقیق مناط کریمی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تحقیق مناط به تلاش
مجتهد برای کشف
علت «
حکمِ اصل » در
فرع گفته می شود.
تحقیق مناط، به معنای تحقیق و جستجو برای یافتن علت «حکم اصل» در موضوعاتی است که صلاحیت «فرع» قرار گرفتن برای آن «
اصل » را در یک
قیاس دارند تا از این طریق (یافتن مشابهت بین فرع و اصل در علت) حکم آن فرع‌ها (موضوعات) روشن گردد. این گونه جستجو و تحقیق برای یافتن
علت و مناط حکم در وقایع و موضوعات دیگر، در مواردی صورت می‌گیرد که مجتهد علت و مناط «حکم اصل» را از طریق
نص ،
اجماع و دیگر «
مسالک علت » به دست آورده و به آن
علم داشته باشد. بنابراین، به تلاش مجتهد برای اثبات علت در فرع، «تحقیق مناط» می‌گویند.
برای مثال، در موردی که مجتهد علم دارد که مناط
حرمت خمر نزد
شارع «
اسکار » (مست کنندگی) است و سپس تحقیق می‌کند و درمی یابد که این مناط و علت در
فقّاع (
آب جو ) نیز وجود دارد، آن گاه
حکم به حرمت آن می‌نماید، او حکم
حرمت فقاع را از راه تحقیق مناط به دست آورده است. هم چنین اگر مجتهدی پیرامون مست کنندگی شرابی که از
خرما و سایر میوه جات گرفته می‌شود، تحقیق کرده و اسکار را در آنها ثابت نمود، دست به تحقیق مناط زده است.
فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، برگرفته از مقاله «تحقیق مناط ».
