• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تکفیر گناهان (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



تکفیر که در واقع به معنای پوشاندن گناهان می باشد و خداوند گناهان انسان را می پوشاند برای تکفیر گناهان عواملی ذکر شده است.





۱.۱ - آوارگی

آواره شدن در راه خدا، از اسباب پوشش قطعی گناهان و بدیهای انسان ذکر شده،همانطور که در قرآن هم به این موضوع اشاره شده است در آنجا که می فرماید:
ان فی خلق السمـوت والارض واختلـف الیل والنهار لایـت لاولی الالبـب• ... فالذین هاجروا واخرجوامن دیـرهم... لاکفرن عنهم سیـاتهم...مسلماً در آفرینش آسمانها و زمین ، و آمد و رفت شب و روز ، نشانه‌های (روشنی) برای خردمندان است. •خداوند، درخواست آنها را پذیرفت؛ (و فرمود:) من عمل هیچ عمل‌کننده‌ای از شما را، زن باشد یا مرد، ضایع نخواهم کرد؛ شما همنوعید، و از جنس یکدیگر! آنها که در راه خدا هجرت کردند، و از خانه‌های خود بیرون رانده شدند و در راه من آزار دیدند، و جنگ کردند و کشته شدند، بیقین گناهانشان را می‌بخشم؛ و آنها را در باغهای بهشتی، که از زیر درختانش نهرها جاری است، وارد می‌کنم. این پاداشی است از طرف خداوند؛ و بهترین پاداشها نزد پروردگار است.

۱.۲ - اجتناب از گناهان بزرگ

دوری از گناهان بزرگ، عامل پوشش و آمرزش گناهان کوچک ذکر شده که خداوند هم در این مورد در قرآن می فرماید:
ان تجتنبوا کبائر ما تنهون عنه نکفر عنکم سیـاتکم...اگر از گناهان بزرگی که از آن نهی می‌شوید پرهیز کنید، گناهان کوچک شما را می‌پوشانیم؛ و شما را در جایگاه خوبی وارد می‌سازیم. (به قرینه مقابله بین کبائر و سیئات، مقصود از « سیئات » در اینجا، گناهان است.)

۱.۳ - احسان

احسان و عمل نیک، موجب پوشش گناهان می باشد.
... ان الحسنـت یذهبن السیـات... • واصبر فان الله لا یضیع اجر المحسنین. در دو طرف روز، و اوایل شب، نماز را برپا دار؛ چرا که حسنات، سیئات (و آثار آنها را) از بین می‌برند؛ این تذکّری است برای کسانی که اهل تذکّرند! •و شکیبایی کن، که خداوند پاداش نیکوکاران را ضایع نخواهد کرد! ( از امیرالمؤمنین علیه‌السّلام روایت شده است: ... خداوند متعال به وسیله هر عمل نیکی گناهی را از بین می‌برد. خداوند ـ عزوجل ـ فرمود: «ان الحسنات یذهبن السیئات».)
[۵] الامالی، طوسی، ص۲۶.

.. ذلک جزاء المحسنین• لیکفر الله عنهم اسوا الذی عملوا..آنچه بخواهند نزد پروردگارشان برای آنان موجود است؛ و این است جزای نیکوکاران! •تا خداوند بدترین اعمالی را که انجام داده‌اند (در سایه ایمان و صداقت آنها) بیامرزد، و آنها را به بهترین اعمالی که انجام می‌دادند پاداش دهد! .
ووصینا الانسـن بولدیه احسـنـا... • اولـئک الذین نتقبل عنهم احسن ما عملوا ونتجاوز عن سیـاتهم فی اصحـب الجنة وعد الصدق الذی کانوا یوعدون.ما به انسان توصیه کردیم که به پدر و مادرش نیکی کند، مادرش او را با ناراحتی حمل می‌کند و با ناراحتی بر زمین می‌گذارد؛ و دوران حمل و از شیر بازگرفتنش سی ماه است؛ تا زمانی که به کمال قدرت و رشد برسد و به چهل سالگی بالغ گردد می‌گوید: « پروردگارا ! مرا توفیق ده تا شکر نعمتی را که به من و پدر و مادرم دادی بجا آورم و کار شایسته‌ای انجام دهم که از آن خشنود باشی، و فرزندان مرا صالح گردان؛ من به سوی تو بازمی‌گردم و توبه می‌کنم، و من از مسلمانانم!» •آنها کسانی هستند که ما بهترین اعمالشان را قبول می‌کنیم و از گناهانشان می‌گذریم و در میان بهشتیان جای دارند؛ این وعده راستی است که وعده داده می‌شدند.

۱.۴ - اقامه نماز

نماز شب، از عوامل تکفیر گناهان ذکر شده است.
واقم الصلوة طرفی النهار وزلفـا من الیل ان الحسنـت یذهبن السیـات ذلک ذکری للذاکرین.در دو طرف روز، و اوایل شب، نماز را برپا دار؛ چرا که حسنات، سیئات (و آثار آنها را) از بین می‌برند؛ این تذکّری است برای کسانی که اهل تذکّرند! (طبق روایتی آیه یاد شده به نماز شب تفسیر شده است.)
[۱۳] کافی، ج۳، ص۲۶۶.
.نماز و صبر
در اين آيات، انگشت روى دو دستور از مهم‌ترين دستورات اسلامى، كه در واقع روح ايمان و پايه اسلام است گذارده شده:
نخست، فرمان به اقامه نماز داده، مى‌گويد: «نماز را در دو طرف روز، و در اوائل شب بر پا دار» «وَ أَقِمِ الصَّلاةَ طَرَفَيِ النَّهارِ وَ زُلَفاً مِنَ اللَّيْلِ».
ظاهر تعبير «طَرَفَىِ النَّهار» (دو طرف روز) اين است كه، نماز صبح و مغرب را بيان مى‌كند، كه در دو طرف روز قرار گرفته و «زُلف» كه جمع «زلفه» به معنى نزديكى است، به قسمت‌هاى آغاز شب كه نزديك به روز است گفته مى‌شود، بنابراين بر نماز عشاء منطبق مى‌گردد.
اقامه نماز، از اسباب تکفیر گناهان ذکر شده که در قرآن هم خداوند در این مورد فرموده است:
... وقال الله انی معکم لئن اقمتم الصلوة... لاکفرن عنکم سیـاتکم...خدا از بنی اسرائیل پیمان گرفت. و از آنها، دوازده نقیب (= سرپرست‌)برانگیختیم. و خداوند (به آنها) گفت: «من با شما هستم! اگر نماز را برپا دارید، و زکات را بپردازید، و به رسولان من ایمان بیاورید و آنها را یاری کنید، و به خدا قرض الحسن بدهید (= در راه او، به نیازمندان کمک کنید)، گناهان شما را می‌پوشانم (= می بخشم‌)؛ و شما را در باغهایی از بهشت، که نهرها از زیر درختانش جاری است، وارد می‌کنم. اما هر کس از شما بعد از این کافر شود، از راه راست منحرف گردیده است.
به پاداشتن نمازهای یومیه، یکی دیگر از موجبات پوشش گناهان می باشد.
واقم الصلوة طرفی النهار وزلفـا من الیل ان الحسنـت یذهبن السیـات...در دو طرف روز، و اوایل شب ، نماز را برپا دار؛ چرا که حسنات، سیئات (و آثار آنها را) از بین می‌برند؛ این تذکّری است برای کسانی که اهل تذکّرند!

۱.۵ - ایمان

ایمان، موجب تکفیر گناهان از جانب خداوند می گردد.
ولو ان اهل الکتـب ءامنوا واتقوا لکفرنا عنهم سیـاتهم ولادخلنـهم جنـت النعیم.و اگر اهل کتاب ایمان بیاورند و تقوا پیشه کنند، گناهان آنها را می‌بخشیم؛ و آنها را در باغهای پرنعمت بهشت ، وارد می‌سازیم.
والذین ءامنوا وعملوا الصــلحـت لنکفرن عنهم سیـاتهم...و کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام دادند، گناهان آنان را می‌پوشانیم (و می‌بخشیم) و آنان را به بهترین اعمالی که انجام می‌دادند پاداش می‌دهیم.
والذین ءامنوا... کفر عنهم سیـاتهم..و کسانی که ایمان آوردند و کارهای شایسته انجام دادند و به آنچه بر محمد (صلی الله علیه و اله) نازل شده -و همه حقّ است و از سوی پروردگارشان- نیز ایمان آوردند، خداوند گناهانشان را می‌بخشد و کارشان را اصلاح می‌کند! .
هو الذی انزل السکینة فی قلوب المؤمنین لیزدادوا‌ایمـنـا مع‌ایمـنهم... • لیدخل المؤمنین والمؤمنـت... ویکفر عنهم سیـاتهم..او کسی است که آرامش را در دلهای مؤمنان نازل کرد تا ایمانی بر ایمانشان بیفزایند؛ لشکریان آسمانها و زمین از آن خداست، و خداوند دانا و حکیم است. •هدف (دیگر از آن فتح مبین) این بود که مردان و زنان با ایمان را در باغهایی (از بهشت ) وارد کند که نهرها از زیر (درختانش) جاری است، در حالی که جاودانه در آن می‌مانند، و گناهانشان را می‌بخشد، و این نزد خدا رستگاری بزرگی است! .

۱.۵.۱ - ایمان به خدا

ایمان به خدا، مایه تکفیر گناهان می باشد که در قرآن هم می خوانیم:
ربنا اننا سمعنا منادیـا ینادی للایمـن ان ءامنوا بربکم فـامنا ربنا فاغفر لنا ذنوبنا وکفر عنا سیـاتنا وتوفنا مع الابرار• فاستجاب لهم ربهم انی لا اضیع عمل عـمل منکم من ذکر او انثی بعضکم من بعض فالذین هاجروا واخرجوامن دیـرهم واوذوا فی سبیلی وقـتلوا وقتلوا لاکفرن عنهم سیـاتهم ولادخلنهم جنـت تجری من تحتها الانهـر ثوابـا من عند الله والله عنده حسن الثواب. .پروردگارا! ما صدای منادی (تو) را شنیدیم که به ایمان دعوت می‌کرد که: «به پروردگار خود، ایمان بیاورید!» و ما ایمان آوردیم؛ پروردگارا! گناهان ما را ببخش! و بدیهای ما را بپوشان! و ما را با نیکان (و در مسیر آنها) بمیران! •خداوند، درخواست آنها را پذیرفت؛ (و فرمود:) من عمل هیچ عمل‌کننده‌ای از شما را، زن باشد یا مرد، ضایع نخواهم کرد؛ شما همنوعید، و از جنس یکدیگر! آنها که در راه خدا هجرت کردند، و از خانه‌های خود بیرون رانده شدند و در راه من آزار دیدند، و جنگ کردند و کشته شدند، بیقین گناهانشان را می‌بخشم؛ و آنها را در باغهای بهشتی، که از زیر درختانش نهرها جاری است، وارد می‌کنم. این پاداشی است از طرف خداوند؛ و بهترین پاداشها نزد پروردگار است.
.. ومن یؤمن بالله ویعمل صــلحـا یکفر عنه سیـاته ویدخله جنـت..این در زمانی خواهد بود که همه شما را در روز اجتماع (= روز رستاخیز) گردآوری می‌کند؛ آن روز روز تغابن است (روز احساس خسارت و پشیمانی)! و هر کس به خدا ایمان بیاورد و عمل صالح انجام دهد، گناهان او را می‌بخشد و او را در باغهایی از بهشت که نهرها از زیر درختانش جاری است وارد می‌کند، جاودانه در آن می مانند؛ و این پیروزی بزرگ است! .

۱.۵.۲ - ایمان به پیامبر اسلام

ایمان به پیامبر اسلام صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم عامل تکفیر گناهان می باشد.
ولو ان اهل الکتـب ءامنوا واتقوا لکفرنا عنهم سیـاتهم ولادخلنـهم جنـت النعیم.و اگر اهل کتاب ایمان بیاورند و تقوا پیشه کنند، گناهان آنها را می‌بخشیم؛ و آنها را در باغهای پرنعمت بهشت، وارد می‌سازیم. (مقصود از «آمنوا» محتمل است ایمان به پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم باشد.) .به دنبال انتقادات گذشته از برنامه و روش اهل كتاب در آيات قبل، در اين دو آيه آن چنان كه اصول تربيتى اقتضا مى‌كند، قرآن براى بازگرداندن منحرفان اهل كتاب به راه راست، و نشان دادن مسير واقعى به آنها، و تقدير از اقليتى كه در ميان آنان وجود داشت و با اعمال خلاف آنها همگام نبود،

۱.۵.۳ - ایمان به پیامبران الهی

ایمان به پیامبران الهی ، عامل پوشش گناهان از سوی خداوند می باشد.
... وقال الله انی معکم لئن... وءامنتم برسلی... لاکفرن عنکم سیـاتکم...خدا از بنی اسرائیل پیمان گرفت. و از آنها، دوازده نقیب (= سرپرست‌) برانگیختیم. و خداوند (به آنها) گفت: «من با شما هستم! اگر نماز را برپا دارید، و زکات را بپردازید، و به رسولان من ایمان بیاورید و آنها را یاری کنید، و به خدا قرض الحسنه بدهید (= در راه او، به نیازمندان کمک کنید)، گناهان شما را می‌پوشانم (= می بخشم‌)؛ و شما را در باغهایی از بهشت، که نهرها از زیر درختانش جاری است، وارد می‌کنم. اما هر کس از شما بعد از این کافر شود، از راه راست منحرف گردیده است.

۱.۵.۴ - ایمان به قرآن

ایمان به قرآن، از عوامل تکفیر اعمال زشت انسان ذکر شده که در قرآن هم خداوند در این مورد می فرماید:
والذی جاء بالصدق وصدق به اولـئک هم المتقون• لیکفر الله عنهم اسوا الذی عملوا...تا خداوند بدترین اعمالی را که انجام داده‌اند (در سایه ایمان و صداقت آنها) بیامرزد، و آنها را به بهترین اعمالی که انجام می‌دادند پاداش دهد!
والذین ءامنوا... وءامنوا بما نزل علی محمد وهو الحق من ربهم کفر عنهم سیـاتهم...و کسانی که ایمان آوردند و کارهای شایسته انجام دادند و به آنچه بر محمد (صلی الله علیه وآله) نازل شده -و همه حقّ است و از سوی پروردگارشان- نیز ایمان آوردند، خداوند گناهانشان را می‌بخشد و کارشان را اصلاح می‌کند!

۱.۶ - پذیرش اسلام

نادیده گرفتن گناهان اهل کتاب از سوی خداوند، در گرو پذیرش اسلام از جانب آنان می باشد.
ولو ان اهل الکتـب ءامنوا واتقوا لکفرنا عنهم سیـاتهم..و اگر اهل کتاب ایمان بیاورند و تقوا پیشه کنند، گناهان آنها را می‌بخشیم؛ و آنها را در باغهای پرنعمت بهشت ، وارد می‌سازیم. .

۱.۷ - تحمل اذیت

تحمل سختی و آزار در راه خدا، موجب پوشش گناهان و زشتیهای انسان می گردد.
... فالذین هاجروا واخرجوامن دیـرهم واوذوا فی سبیلی... لاکفرن عنهم سیـاتهم...خداوند، درخواست آنها را پذیرفت؛ (و فرمود:) من عمل هیچ عمل‌کننده‌ای از شما را، زن باشد یا مرد ، ضایع نخواهم کرد؛ شما همنوعید، و از جنس یکدیگر! آنها که در راه خدا هجرت کردند، و از خانه‌های خود بیرون رانده شدند و در راه من آزار دیدند، و جنگ کردند و کشته شدند، بیقین گناهانشان را می‌بخشم؛ و آنها را در باغهای بهشتی، که از زیر درختانش نهرها جاری است، وارد می‌کنم. این پاداشی است از طرف خداوند؛ و بهترین پاداشها نزد پروردگار است.

۱.۸ - تسلیم خدا

تسلیم خدا بودن، از عوامل دیگر پوشش گناهان می باشد.
... انی تبت الیک وانی من المسلمین• اولـئک الذین نتقبل عنهم احسن ما عملوا ونتجاوز عن سیـاتهم فی اصحـب الجنة وعد الصدق الذی کانوا یوعدون.ما به انسان توصیه کردیم که به پدر و مادرش نیکی کند، مادرش او را با ناراحتی حمل می‌کند و با ناراحتی بر زمین می‌گذارد؛ و دوران حمل و از شیر بازگرفتنش سی ماه است؛ تا زمانی که به کمال قدرت و رشد برسد و به چهل سالگی بالغ گردد می‌گوید: «پروردگارا! مرا توفیق ده تا شکر نعمتی را که به من و پدر و مادرم دادی بجا آورم و کار شایسته‌ای انجام دهم که از آن خشنود باشی، و فرزندان مرا صالح گردان؛ من به سوی تو بازمی‌گردم و توبه می‌کنم، و من از مسلمانانم!» •آنها کسانی هستند که ما بهترین اعمالشان را قبول می‌کنیم و از گناهانشان می‌گذریم و در میان بهشتیان جای دارند؛ این وعده راستی است که وعده داده می‌شدند.

۱.۹ - تقوا

تقوا، مایه نادیده گرفته شدن بدیها و گناهان آدمی از ناحیه خداوند می باشد.
ولو ان اهل الکتـب ءامنوا واتقوا لکفرنا عنهم سیـاتهم..و اگر اهل کتاب ایمان بیاورند و تقوا پیشه کنند، گناهان آنها را می‌بخشیم؛ و آنها را در باغهای پرنعمت بهشت، وارد می‌سازیم. .
یـایها الذین ءامنوا ان تتقوا الله... ویکفر عنکم سیـاتکم.... ای کسانی که ایمان آورده‌اید! اگر از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید، برای شما وسیله‌ای جهت جدا ساختن حق از باطل قرارمی‌دهد؛ (روشن‌بینی خاصّی که در پرتو آن، حق را از باطل خواهید شناخت؛) و گناهانتان را می‌پوشاند؛ و شما را می‌زمرزد؛ و خداوند صاحب فضل و بخشش عظیم است! .
.. اولـئک هم المتقون• لیکفر الله عنهم اسوا الذی عملوا....امّا کسی که سخن راست بیاورد و کسی که آن را تصدیق کند، آنان پرهیزگارانند! •تا خداوند بدترین اعمالی را که انجام داده‌اند (در سایه ایمان و صداقت آنها) بیامرزد، و آنها را به بهترین اعمالی که انجام می‌دادند پاداش دهد! .
.. ومن یتق الله یکفر عنه سیـاته...این فرمان خداست که بر شما نازل کرده؛ و هر کس تقوای الهی پیشه کند، خداوند گناهانش را می‌بخشد و پاداش او را بزرگ می‌دارد!

۱.۱۰ - توبه

توبه راستین و خالصانه به درگاه الهی، زمینه تکفیر گناهان از سوی خداوند می باشد.
الا من تاب وءامن وعمل عملا صــلحـا فاولـئک یبدل الله سیـاتهم حسنـت.... مگر کسانی که توبه کنند و ایمان آورند و عمل صالح انجام دهند، که خداوند گناهان آنان را به حسنات مبدّل می‌کند؛ و خداوند همواره آمرزنده و مهربان بوده است! ..ولى از آنجا كه: قرآن مجيد هيچ گاه راه بازگشت را به روى مجرمان نمى‌بندد و گنهكاران را تشويق و دعوت به توبه مى‌كند، در آيه بعد، چنين مى‌گويد:
«مگر كسانى كه توبه كنند، ايمان آورند و عمل صالح انجام دهند كه خداوند گناهانشان را مى‌بخشد و سيئات اعمال آنها را تبديل به حسنات مى‌كند، و خداوند آمرزنده و مهربان است».
.. انی تبت الیک... • اولـئک الذین نتقبل عنهم احسن ما عملوا ونتجاوز عن سیـاتهم فی اصحـب الجنة وعد الصدق الذی کانوا یوعدون.ما به انسان توصیه کردیم که به پدر و مادرش نیکی کند، مادرش او را با ناراحتی حمل می‌کند و با ناراحتی بر زمین می‌گذارد؛ و دوران حمل و از شیر بازگرفتنش سی ماه است؛ تا زمانی که به کمال قدرت و رشد برسد و به چهل سالگی بالغ گردد می‌گوید: «پروردگارا! مرا توفیق ده تا شکر نعمتی را که به من و پدر و مادرم دادی بجا آورم و کار شایسته‌ای انجام دهم که از آن خشنود باشی، و فرزندان مرا صالح گردان؛ من به سوی تو بازمی‌گردم و توبه می‌کنم، و من از مسلمانانم!» •آنها کسانی هستند که ما بهترین اعمالشان را قبول می‌کنیم و از گناهانشان می‌گذریم و در میان بهشتیان جای دارند؛ این وعده راستی است که وعده داده می‌شدند.
یـایها الذین ءامنوا توبوا الی الله توبة نصوحـا عسی ربکم ان یکفر عنکم سیـاتکم...ای کسانی که ایمان آورده‌اید بسوی خدا توبه کنید، توبه‌ای خالص؛ امید است (با این کار) پروردگارتان گناهانتان را ببخشد و شما را در باغهایی از بهشت که نهرها از زیر درختانش جاری است وارد کند، در آن روزی که خداوند پیامبر و کسانی را که با او ایمان آوردند خوار نمی‌کند؛ این در حالی است که نورشان پیشاپیش آنان و از سوی راستشان در حرکت است، و می‌گویند: «پروردگارا! نور ما را کامل کن و ما را ببخش که تو بر هر چیز توانائی!»

۱.۱۱ - جهاد

جهاد در راه خدا، درپی دارنده پوشش گناهان و زشتیهای انسان است.
... بعضکم من بعض فالذین هاجروا واخرجوامن دیـرهم واوذوا فی سبیلی وقـتلوا وقتلوا لاکفرن عنهم سیـاتهم...خداوند، درخواست آنها را پذیرفت؛ (و فرمود:) من عمل هیچ عمل‌کننده‌ای از شما را، زن باشد یا مرد، ضایع نخواهم کرد؛ شما همنوعید، و از جنس یکدیگر! آنها که در راه خدا هجرت کردند، و از خانه‌های خود بیرون رانده شدند و در راه من آزار دیدند، و جنگ کردند و کشته شدند، بیقین گناهانشان را می‌بخشم؛ و آنها را در باغهای بهشتی، که از زیر درختانش نهرها جاری است، وارد می‌کنم. این پاداشی است از طرف خداوند؛ و بهترین پاداشها نزد پروردگار است.

۱.۱۲ - دعای اولواالالباب

دعای خردمندان به درگاه خداوند، برای تکفیر گناهان خود، از عوامل تکفیر بدیها و گناهان ذکر شده است.
ان فی خلق السمـوت... لایـت لاولی الالبـب• ربنا اننا سمعنا منادیـا ینادی للایمـن ان ءامنوا بربکم فـامنا ربنا فاغفر لنا ذنوبنا وکفر عنا سیـاتنا... • فاستجاب لهم ربهم... لاکفرن عنهم سیـاتهم...مسلماً در آفرینش آسمانها و زمین، و آمد و رفت شب و روز، نشانه‌های (روشنی) برای خردمندان است. •پروردگارا! ما صدای منادی (تو) را شنیدیم که به ایمان دعوت می‌کرد که: «به پروردگار خود، ایمان بیاورید!» و ما ایمان آوردیم؛ پروردگارا! گناهان ما را ببخش! و بدیهای ما را بپوشان! و ما را با نیکان (و در مسیر آنها) بمیران! •خداوند، درخواست آنها را پذیرفت؛ (و فرمود:) من عمل هیچ عمل‌کننده‌ای از شما را، زن باشد یا مرد، ضایع نخواهم کرد؛ شما همنوعید، و از جنس یکدیگر! آنها که در راه خدا هجرت کردند، و از خانه‌های خود بیرون رانده شدند و در راه من آزار دیدند، و جنگ کردند و کشته شدند، بیقین گناهانشان را می‌بخشم؛ و آنها را در باغهای بهشتی، که از زیر درختانش نهرها جاری است، وارد می‌کنم. این پاداشی است از طرف خداوند؛ و بهترین پاداشها نزد پروردگار است.

۱.۱۳ - زکات

از عوامل مهم پوشش گناهان پرداخت زکات می باشد
... وقال الله انی معکم لئن... وءاتیتم الزکوة... لاکفرن عنکم سیـاتکم...خدا از بنی اسرائیل پیمان گرفت. و از آنها، دوازده نقیب (= سرپرست‌) برانگیختیم. و خداوند (به آنها) گفت: «من با شما هستم! اگر نماز را برپا دارید، و زکات را بپردازید، و به رسولان من ایمان بیاورید و آنها را یاری کنید، و به خدا قرض الحسن بدهید (= در راه او، به نیازمندان کمک کنید)، گناهان شما را می‌پوشانم(= می بخشم‌)؛ و شما را در باغهایی از بهشت، که نهرها از زیر درختانش جاری است، وارد می‌کنم. اما هر کس از شما بعد از این کافر شود، از راه راست منحرف گردیده است.

۱.۱۴ - شکر نعمت

شکر نعمتهای خدا، نیز سبب تکفیر گناه از جانب خدا می گردد.
ووصینا الانسـن... قال رب اوزعنی ان اشکر نعمتک... • اولـئک الذین نتقبل عنهم احسن ما عملوا ونتجاوز عن سیـاتهم...ما به انسان توصیه کردیم که به پدر و مادرش نیکی کند، مادرش او را با ناراحتی حمل می‌کند و با ناراحتی بر زمین می‌گذارد؛ و دوران حمل و از شیر بازگرفتنش سی ماه است؛ تا زمانی که به کمال قدرت و رشد برسد و به چهل سالگی بالغ گردد می‌گوید: «پروردگارا! مرا توفیق ده تا شکر نعمتی را که به من و پدر و مادرم دادی بجا آورم و کار شایسته‌ای انجام دهم که از آن خشنود باشی، و فرزندان مرا صالح گردان؛ من به سوی تو بازمی‌گردم و توبه می‌کنم، و من از مسلمانانم!» •آنها کسانی هستند که ما بهترین اعمالشان را قبول می‌کنیم و از گناهانشان می‌گذریم و در میان بهشتیان جای دارند؛ این وعده راستی است که وعده داده می‌شدند.

۱.۱۵ - شهادت

شهادت در راه خدا، موجب پوشانده شدن گناهان می شود.
فاستجاب لهم ربهم... فالذین... وقتلوا لاکفرن عنهم سیـاتهم...خداوند، درخواست آنها را پذیرفت؛ (و فرمود:) من عمل هیچ عمل‌کننده‌ای از شما را، زن باشد یا مرد ، ضایع نخواهم کرد؛ شما همنوعید، و از جنس یکدیگر! آنها که در راه خدا هجرت کردند، و از خانه‌های خود بیرون رانده شدند و در راه من آزار دیدند، و جنگ کردند و کشته شدند، بیقین گناهانشان را می‌بخشم؛ و آنها را در باغهای بهشتی، که از زیر درختانش نهرها جاری است، وارد می‌کنم. این پاداشی است از طرف خداوند؛ و بهترین پاداشها نزد پروردگار است.

۱.۱۶ - صدقه

صدقه پنهانی، نیز از عوامل پوشش برخی از گناهان می باشد.
ان تبدوا الصدقـت فنعما هی وان تخفوها وتؤتوها الفقراء فهو خیر لکم ویکفر عنکم من سیـاتکم...اگر انفاقها را آشکار کنید، خوب است! و اگر آنها را مخفی ساخته و به نیازمندان بدهید، برای شما بهتر است! و قسمتی از گناهان شما را می‌پوشاند؛ (و در پرتو بخشش در راه خدا، بخشوده خواهید شد.) و خداوند به آنچه انجام می‌دهید، آگاه است. (در برداشت یاد شده «تکفیر» اثر صدقه پنهانی و «من» در «من سیئاتکم» برای تبعیض اخذ شده است.). چون بناى دین بر اخلاص است ، بنابر این عمل هر قدر به اخلاص ‌ نزدیک تر باشد به فضیلت نیز نزدیکتر است ، و بهمین جهت خداى سبحان صدقه سرى را بر صدقه علنى ترجیح داده و مى فرماید: ((و ان تخفوها و توتوها الفقراء فهو خیر لکم ))، چون کلمه ((خیر)) به معناى بهتر است ، و خدا به اعمال بندگانش با خبر است ، و در تشخیص ‌ عمل خیر از غیر آن اشتباه نمى کند، ((و الله بما تعملون خبیر)).

۱.۱۷ - عمل صالح

از عوامل پوشانیده شدن زشتیها و گناهان از سوی خداوند، عمل صالح می باشد.
الا من تاب وءامن وعمل عملا صــلحـا فاولـئک یبدل الله سیـاتهم حسنـت وکان الله غفورا رحیمـا.مگر کسانی که توبه کنند و ایمان آورند و عمل صالح انجام دهند، که خداوند گناهان آنان را به حسنات مبدّل می‌کند؛ و خداوند همواره آمرزنده و مهربان بوده است!
والذین ءامنوا وعملوا الصــلحـت لنکفرن عنهم سیـاتهم..و کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام دادند، گناهان آنان را می‌پوشانیم (و می‌بخشیم) و آنان را به بهترین اعمالی که انجام می‌دادند پاداش می‌دهیم. .
ووصینا الانسـن... قال رب اوزعنی ان اشکر نعمتک... وان اعمل صــلحـا ترضـه... • اولـئک الذین نتقبل عنهم احسن ما عملوا ونتجاوز عن سیـاتهم...ما به انسان توصیه کردیم که به پدر و مادرش نیکی کند، مادرش او را با ناراحتی حمل می‌کند و با ناراحتی بر زمین می‌گذارد؛ و دوران حمل و از شیر بازگرفتنش سی ماه است؛ تا زمانی که به کمال قدرت و رشد برسد و به چهل سالگی بالغ گردد می‌گوید: «پروردگارا! مرا توفیق ده تا شکر نعمتی را که به من و پدر و مادرم دادی بجا آورم و کار شایسته‌ای انجام دهم که از آن خشنود باشی، و فرزندان مرا صالح گردان؛ من به سوی تو بازمی‌گردم و توبه می‌کنم، و من از مسلمانانم!» •آنها کسانی هستند که ما بهترین اعمالشان را قبول می‌کنیم و از گناهانشان می‌گذریم و در میان بهشتیان جای دارند؛ این وعده راستی است که وعده داده می‌شدند.
والذین ءامنوا وعملوا الصــلحـت... کفر عنهم سیـاتهم.... و کسانی که ایمان آوردند و کارهای شایسته انجام دادند و به آنچه بر محمد (ص) نازل شده -و همه حقّ است و از سوی پروردگارشان- نیز ایمان آوردند، خداوند گناهانشان را می‌بخشد و کارشان را اصلاح می‌کند! .
.. ومن یؤمن بالله ویعمل صــلحـا یکفر عنه سیـاته...این در زمانی خواهد بود که همه شما را در روز اجتماع (= روز رستاخیز) گردآوری می‌کند؛ آن روز روز تغابن است (روز احساس خسارت و پشیمانی)! و هر کس به خدا ایمان بیاورد و عمل صالح انجام دهد، گناهان او را می‌بخشد و او را در باغهایی از بهشت که نهرها از زیر درختانش جاری است وارد می‌کند، جاودانه در آن می مانند؛ و این پیروزی بزرگ است!

۱.۱۸ - فرزند صالح

فرزند صالح، از عوامل تکفیر گناهان انسان می باشد.
ووصینا الانسـن بولدیه احسـنـا... قال رب اوزعنی ان اشکر نعمتک التی انعمت علی وعلی ولدی... واصلح لی فی ذریتی... • اولـئک الذین نتقبل عنهم احسن ما عملوا ونتجاوز عن سیـاتهم فی اصحـب الجنة وعد الصدق الذی کانوا یوعدون.ما به انسان توصیه کردیم که به پدر و مادرش نیکی کند، مادرش او را با ناراحتی حمل می‌کند و با ناراحتی بر زمین می‌گذارد؛ و دوران حمل و از شیر بازگرفتنش سی ماه است؛ تا زمانی که به کمال قدرت و رشد برسد و به چهل سالگی بالغ گردد می‌گوید: «پروردگارا! مرا توفیق ده تا شکر نعمتی را که به من و پدر و مادرم دادی بجا آورم و کار شایسته‌ای انجام دهم که از آن خشنود باشی، و فرزندان مرا صالح گردان؛ من به سوی تو بازمی‌گردم و توبه می‌کنم، و من از مسلمانانم!» •آنها کسانی هستند که ما بهترین اعمالشان را قبول می‌کنیم و از گناهانشان می‌گذریم و در میان بهشتیان جای دارند؛ این وعده راستی است که وعده داده می‌شدند.

۱.۱۹ - هجرت

هجرت در راه خدا، عاملی برای پوشش گناهان و بدیهای انسان ذکر شده است.
فاستجاب لهم ربهم... فالذین هاجروا واخرجوامن دیـرهم واوذوا فی سبیلی... لاکفرن عنهم سیـاتهم...خداوند، درخواست آنها را پذیرفت؛ (و فرمود:) من عمل هیچ عمل‌کننده‌ای از شما را، زن باشد یا مرد، ضایع نخواهم کرد؛ شما همنوعید، و از جنس یکدیگر! آنها که در راه خدا هجرت کردند، و از خانه‌های خود بیرون رانده شدند و در راه من آزار دیدند، و جنگ کردند و کشته شدند، بیقین گناهانشان را می‌بخشم؛ و آنها را در باغهای بهشتی، که از زیر درختانش نهرها جاری است، وارد می‌کنم. این پاداشی است از طرف خداوند؛ و بهترین پاداشها نزد پروردگار است.


۱. آل عمران/سوره۳، آیه۱۹۰.    
۲. آل عمران/سوره۳، آیه۱۹۵.    
۳. المیزان،علامه طباطبائی، ج۴، ص۳۲۳.    
۴. نساء/سوره۴، آیه۳۱.    
۵. الامالی، طوسی، ص۲۶.
۶. تفسیر نورالثقلین،حویزی، ج۲، ص۴۰۲.    
۷. هود/سوره۱۱، آیه۱۱۴.    
۸. هود/سوره۱۱، آیه۱۱۵.    
۹. زمر/سوره۳۹، آیه۳۴.    
۱۰. زمر/سوره۳۹، آیه۳۵.    
۱۱. احقاف/سوره۴۶، آیه۱۵.    
۱۲. احقاف/سوره۴۶، آیه۱۶.    
۱۳. کافی، ج۳، ص۲۶۶.
۱۴. هود/سوره۱۱، آیه۱۱۴.    
۱۵. تفسیر نمونه،مکارم شیرازی، ج۹، ص۳۱۷.    
۱۶. مائده/سوره۵، آیه۱۲.    
۱۷. هود/سوره۱۱، آیه۱۱۴.    
۱۸. مائده/سوره۵، آیه۶۵.    
۱۹. عنکبوت/سوره۲۹، آیه۷.    
۲۰. محمد/سوره۴۷، آیه۲.    
۲۱. فتح/سوره۴۸، آیه۴.    
۲۲. فتح/سوره۴۸، آیه۵.    
۲۳. آل عمران/سوره۳، آیه۱۹۳.    
۲۴. آل عمران/سوره۳، آیه۱۹۵.    
۲۵. تغابن/سوره۶۴، آیه۹.    
۲۶. مجمع البیان،طبرسی، ج۳، ص۳۷۹.    
۲۷. مائده/سوره۵، آیه۶۵.    
۲۸. تفسیر نمونه،مکارم شیرازی، ج۴، ص۵۶۸.    
۲۹. مائده/سوره۵، آیه۱۲.    
۳۰. زمر/سوره۳۹، آیه۳۳.    
۳۱. زمر/سوره۳۹، آیه۳۵.    
۳۲. محمد/سوره۴۷، آیه۲.    
۳۳. مائده/سوره۵، آیه۶۵.    
۳۴. آل عمران/سوره۳، آیه۱۹۵.    
۳۵. احقاف/سوره۴۶، آیه۱۵.    
۳۶. احقاف/سوره۴۶، آیه۱۶.    
۳۷. مائده/سوره۵، آیه۶۵.    
۳۸. انفال/سوره۸، آیه۲۹.    
۳۹. زمر/سوره۳۹، آیه۳۳.    
۴۰. زمر/سوره۳۹، آیه۳۵.    
۴۱. طلاق/سوره۶۵، آیه۵.    
۴۲. فرقان/سوره۲۵، آیه۷۰.    
۴۳. تفسیر نمونه،مکارم شیرازی، ج۱۵، ص۱۸۱.    
۴۴. احقاف/سوره۴۶، آیه۱۵.    
۴۵. احقاف/سوره۴۶، آیه۱۶.    
۴۶. تحریم/سوره۶۶، آیه۸.    
۴۷. آل عمران/سوره۳، آیه۱۹۵.    
۴۸. آل عمران/سوره۳، آیه۱۹۰.    
۴۹. آل عمران/سوره۳، آیه۱۹۳.    
۵۰. آل عمران/سوره۳، آیه۱۹۵.    
۵۱. مائده/سوره۵، آیه۱۲.    
۵۲. احقاف/سوره۴۶، آیه۱۵.    
۵۳. احقاف/سوره۴۶، آیه۱۶.    
۵۴. آل عمران/سوره۳، آیه۱۹۵.    
۵۵. بقره/سوره۲، آیه۲۷۱.    
۵۶. ترجمه تفسیر المیزان،علامه طباطبائی، ج۲، ص۶۱۰.    
۵۷. فرقان/سوره۲۵، آیه۷۰.    
۵۸. عنکبوت/سوره۲۹، آیه۷.    
۵۹. احقاف/سوره۴۶، آیه۱۵.    
۶۰. احقاف/سوره۴۶، آیه۱۶.    
۶۱. محمد/سوره۴۷، آیه۲.    
۶۲. تغابن/سوره۶۴، آیه۹.    
۶۳. احقاف/سوره۴۶، آیه۱۵.    
۶۴. احقاف/سوره۴۶، آیه۱۶.    
۶۵. آل عمران/سوره۳، آیه۱۹۵.    



فرهنگ قرآن،مرکز فرهنگ و معارف قرآن،برگرفته از مقاله «تکفیر گناهان»    



جعبه ابزار