• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حصین بن نمیر سکونی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


با جستجو در پرونده‌ی سیاه حکومت بنی‌امیه، می‌توان نام اشخاص پلیدی را مشاهده نمود که در دشمنی با خاندان اهل بیت (علیهم‌السّلام) از هیچ امری دریغ ننمودند. هر کدام به نحوی، در راستای حذف امامان شیعه (علیهم‌السّلام) و اذیت و آزار پیروان و دوستداران این خاندان، جنایاتی را مرتکب شدند. یکی از این افراد شخصی به نام «حصین بن نمیر سکونی» است.


«حصین بن نمیر بن اسامة بن زهیر بن درید بن جشیش سکونی» (سکون از قبیله کنده است)
[۱] ابن اثیر، عز الدین ابو الحسن علی بن محمد الجزری، اسد الغابه، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۹، ج۴، ص۴۳۱.    
یا «حصین بن تمیم» از سران امویان و از دشمنان آل علی بن ابی‌طالب (علیه‌السلام)، از قبیله کنده
[۲] ذهبی، شمس الدین محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، تحقیق عمر عبد السلام تدمری، بیروت، دار الکتاب العربی، ۱۴۱۳ق، چاپ دوم، ج۵، ص۳۴.    
و از «بنی‌تمیم» است
[۳] طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، تحقیق محمد ابو الفضل ابراهیم، بیروت، دار التراث، ۱۳۸۷ش، چاپ دوم، ج۵، ص۳۷۳.    
که از دشمنان سرسخت اهل بیت (علیهم‌السّلام) بود. در تاریخ آمده که حصین خرمای صدقه می‌دزدید.
[۴] مستوفی قزوینی، حمد الله بن ابی بکر بن احمد، تاریخ گزیده، تحقیق عبد الحسین نوایی، تهران، امیر کبیر، ۱۳۶۴ش، چاپ سوم، ص۲۴۷.
[۵] ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابه، تحقیق عادل احمد عبد الموجود و علی محمد معوض، بیروت، دارالکتب العلمیة، ۱۴۱۵ق، چاپ اول، ج۲، ص۸۰.    
وی از امرای معاویه در مصر بود و در جنگ صفین در مقابل [[|علی‌ (علیه‌السّلام)]] قرار گرفت.
[۶] منقری، نصر بن مزاجم، وقعة الصفین، تحقیق عبد السلام محمد‌هارون، القاهرة، المؤسسة العربیة الحدیثة، ۱۳۸۲ق، چاپ دوم، ص۱۲۸.    
به شهادت رساندن امام حسین (علیه‌السّلام) از تاریک‌ترین نقاط زندگی وی محسوب می‌شود.

این دوران را در ۵ برهه زمانی ذیل بررسی می‌کنیم:
در کوفه؛ شهادت امام حسین (علیه‌السّلام)؛ شهادت حبیب بن مظاهر؛ فاجعه حره و شورش عبدالله بن زبیر.

۲.۱ - حصین در کوفه

پس از مرگ معاویه در سال ۶۰ هجری، یزید به جای وی بر مسند حکومت نشست. یزید در ابتدای خلافت خود، دستور داد تا از امام حسین (علیه‌السّلام) بیعت بگیرند یا او را به قتل برسانند. وقتی یزید متوجه شد کوفیان برای امام نامه نوشتند تا از مکه به کوفه بیاید و آنان را رهبری کند،
[۷] دینوری، ابو حنیفه احمد بن داود، الاخبار الطوال، تحقیق عبد المنعم عامر مراجعه جمال الدین شیال، قم، منشورات الرضی، ۱۳۶۸ش، ص۲۲۹.    
[۸] ابن قتیبه، ابو محمد عبدالله بن مسلم، الامامه و السیاسه، تحقیق علی شیری، بیروت، دارالاضواء، ۱۴۱۰ق، چاپ اول، ج۲، ص۷.    
و از طرفی دیگر «نعمان بن بشیر» حاکم کوفه قادر به کنترل اوضاع نبود، به همین خاطر یزید او را عزل کرده و «عبیدالله بن‌ زیاد» را به جای او برگزید. ابن زیاد با ورود به کوفه، به شدت تمام حرکات را زیر نظر گرفت.
[۹] دینوری، ابو حنیفه احمد بن داود، الاخبار الطوال، تحقیق عبد المنعم عامر مراجعه جمال الدین شیال، قم، منشورات الرضی، ۱۳۶۸ش، ص۲۳۱.    
وی وقتی از ورود «مسلم بن عقیل» سفیر امام به کوفه مطلع شد، «حصین بن نمیر» را که رئیس پلیس وی بود، فراخواند و به او گفت :
«مادرت به عزایت بنشیند، اگر کوچه‌ای از کوچه‌های شهر را نادیده بگیری و از ابتدای صبح باید تمام خانه‌ها را جستجو کنی تا مسلم را دستگیر کنی.»
[۱۰] دینوری، ابو حنیفه احمد بن داود، الاخبار الطوال، تحقیق عبد المنعم عامر مراجعه جمال الدین شیال، قم، منشورات الرضی، ۱۳۶۸ش، ص۲۴۰.    
[۱۱] طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، تحقیق محمد ابو الفضل ابراهیم، بیروت، دار التراث، ۱۳۸۷ش، چاپ دوم، ج۵، ص۳۷۲-۳۷۳.    
[۱۲] کوفی، ابن اعثم ابو محمد احمد، الفتوح، تحقیق علی شیری، بیروت، دارالاضواء، ۱۴۱۱ق، چاپ اول، ج۵، ص۵۲.    

یکی از جنایاتی که حصین بن نمیر در کوفه مرتکب شد، دستگیری نماینده‌ی امام حسین (علیه‌السّلام) یعنی «قیس بن مسهر صیداوی» در «قادسیه» بود که به منظور رساندن پیام امام به مردم کوفه مبنی بر حرکت ایشان به سمت آنها، عازم این شهر شده بود.
[۱۳] دینوری، ابو حنیفه احمد بن داود، الاخبار الطوال، تحقیق عبد المنعم عامر مراجعه جمال الدین شیال، قم، منشورات الرضی، ۱۳۶۸ش، ص۲۴۶.    
[۱۴] طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، تحقیق محمد ابو الفضل ابراهیم، بیروت، دار التراث، ۱۳۸۷ش، چاپ دوم، ج۵، ص۳۹۵.    


۲.۲ - حصین و شهادت امام حسین

زمانی که ابن زیاد از حرکت امام حسین (علیه‌السّلام) آگاه شد، چند نفر را با سپاهیانی تجهیز نمود و به سوی وی فرستاد. از جمله‌ی این افراد شمر بن ذی‌الجوشن و حصین بن نمیر بودند.
[۱۵] طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، تحقیق محمد ابو الفضل ابراهیم، بیروت، دار التراث، ۱۳۸۷ش، چاپ دوم، ج۵، ص۳۹۲.    
[۱۶] ابن کثیر دمشقی، ابو الفداء اسماعیل بن عمر، البدایه و النهایه، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۱۷۰.    
[۱۷] بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق محمد حمید الله، مصر، دار المعارف، ۱۹۵۹م، ج۳، ص۱۷۳.    

در روز عاشورای سال ۶۱ در کربلا، عمر بن سعد، حصین را فرا خواند و سوارانی که اسبانشان زره‌پوش بود و پانصد تیر‌انداز را در اختیار او قرار داد. او با این سپاه به امام و یارانش حمله کرده و آن‌ها را تیر باران نمودند.
[۱۸] ابن اثیر، عز الدین ابو الحسن علی بن ابی الکرم، الکامل، بیروت، دار صادر- دار بیروت، ۱۳۸۵ق، ج۴، ص۶۹.    
[۱۹] طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، تحقیق محمد ابو الفضل ابراهیم، بیروت، دار التراث، ۱۳۸۷ش، چاپ دوم، ج۵، ص۴۳۷.    

نقل شده است، وقتی تشنگی بر امام سخت آمد و می‌خواست از فرات آب بنوشد، حصین بن نمیر تیری پرتاب کرد و لب‌های مبارک امام را زخمی‌ نمود و خون از آن جاری شد.
[۲۰] بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق محمد حمید الله، مصر، دار المعارف، ۱۹۵۹م، ج۳، ص۲۰۱.    
[۲۱] ابن اثیر، عز الدین ابو الحسن علی بن ابی الکرم، الکامل، بیروت، دار صادر- دار بیروت، ۱۳۸۵ق، ج۴، ص۷۶.    

در پایان این واقعه‌ی غم‌انگیز، عمر بن سعد دستور داد که هر قبیله‌ای، تعدادی از شهدای کربلا را بر سر نیزه کنند و به کوفه وارد شوند. سهم قبیله بنی‌تمیم نیز از این سرها چهارده عدد بود که سردار این قبیله، حصین بن نمیر بود.
[۲۲] کوفی، ابن اعثم ابو محمد احمد، الفتوح، ترجمه محمد بن احمد مستوفی هروی، تحقیق غلامرضا طباطبائی مجد، تهران، انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، ۱۳۷۲ش.
[۲۳] دینوری، ابو حنیفه احمد بن داود، الاخبار الطوال، تحقیق عبد المنعم عامر مراجعه جمال الدین شیال، قم، منشورات الرضی، ۱۳۶۸ش، ص۲۵۹.    


۲.۳ - حصین و شهادت حبیب بن مظاهر

هنگامی‌که ظهر عاشورا شد، امام خطاب به یکی از یارانش فرمود: «از آن‌ها بخواه دست از ما بدارند تا نماز بر پا داریم.» حصین بن تمیم گفت: «نمازتان قبول نمی‌شود.» حبیب بن مظاهر در جواب او گفت: «می‌گویی نماز از خاندان پیامبر خدا قبول نمی‌شود؛ اما از تو قبول می‌شود! » راوی می‌گوید: حصین بن تمیم حمله آورد و حبیب بن مظاهر به مقابله وی رفت و اسب وی را با شمشیر زد که روی پا بلند شد و سوار از آن بیفتاد و یاران حصین او را بردند و نجات دادند.
سپس حبیب جنگ سختی کرد. آن‌گاه یکی از بنی‌تمیم به نام «بدیل بن صریم» به او حمله برد که با شمشیر به سرش زد و آن گاه یکی دیگر از مردم بنی‌تمیم به او حمله آورد و با نیزه ضربتی دیگر بر او وارد کرد که بیفتاد. وقتی حبیب خواست برخیزد، حصین با شمشیر بر وی زد که بیفتاد و مرد تمیمی‌ پیاده شد و سرش را برید.
حصین به او گفت: «من در کار کشتن وی همدست تو بودم.» دیگری گفت: «به خدا کسی جز من او را نکشت.» حصین گفت: «سر را به من بده که به گردن اسبم بیاویزم که مردم ببینند و بدانند که در کشتن وی همدست بوده‌ام. سپس آن را بگیر و پیش عبید‌الله بن زیاد ببر که مرا به آن‌چه بابت کشتن وی به تو می‌دهند حاجت نیست.» اما مرد تمیمی‌نپذیرفت؛ ولی قومشان این گونه آن‌ها را صلح دادند که سر حبیب بن مظاهر را به حصین داد و آن را به گردن اسب خویش آویخت و در اردوگاه گردانید. سپس به او باز داد و چون به کوفه رسید، دیگری سر حبیب را گرفت و به سینه اسب خویش آویخت و سوی ابن زیاد در قصر رفت.
[۲۴] طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، تحقیق محمد ابو الفضل ابراهیم، بیروت، دار التراث، ۱۳۸۷ش، چاپ دوم، ج۵، ص۴۳۹-۴۴۰.    
[۲۵] ابن اثیر، عز الدین ابو الحسن علی بن ابی الکرم، الکامل، بیروت، دار صادر- دار بیروت، ۱۳۸۵ق، ج۴، ص۷۰-۷۱.    
[۲۶] ابن کثیر دمشقی، ابو الفداء اسماعیل بن عمر، البدایه و النهایه، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۱۸۳.    


۲.۴ - حصین در فاجعه‌ی حره

زمانی که خبر شورش مردم مدینه در سال ۶۳ هجری به اطلاع یزید رسید، سپاهی را به فرماندهی «مسلم بن عقبه مرّی» به مدینه اعزام نمود و «حصین بن نمیر سکونی» را نیز همراه او فرستاد. یزید قبل از اعزام این سپاه، حصین را در صورت بروز مشکل برای مسلم بن عقبه، جانشین وی کرده بود و دستورهای شدیدی به فرمانده‌ی سپاه داد، مبنی بر این که اگر بر مردم مدینه چیره شدند، مردم آن شهر بر شامیان تا سه شبانه روز حلال باشد.
[۲۷] طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، تحقیق محمد ابو الفضل ابراهیم، بیروت، دار التراث، ۱۳۸۷ش، چاپ دوم، ج۵، ص۴۸۴.    
[۲۸] بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق محمد باقر محمودی، بیروت، اعلمی، چاپ اول، ۱۹۷۴، ج۵، ص۳۲۲.    
[۲۹] ابن اثیر، عز الدین ابو الحسن علی بن ابی الکرم، الکامل، بیروت، دار صادر- دار بیروت، ۱۳۸۵ق، ج۴، ص۱۱۲.    
حصین نیز که در این جنگ فرماندهی اهل «حمص» را برعهده داشت و همانند دیگر شامیان در این جنایت شریک بود.
[۳۰] ابن کثیر دمشقی، ابو الفداء اسماعیل بن عمر، البدایه و النهایه، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۲۱۸.    
[۳۱] بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق محمد باقر محمودی، بیروت، اعلمی، چاپ اول، ۱۹۷۴، ج۵، ص۳۲۶.    


۲.۵ - حصین و شورش عبدالله بن زبیر

مسلم بن عقبه پس از فراغت از شورش مدینه، به سمت عبدالله بن زبیر در مکه روان شد؛ ولی مرگش فرا رسید به همین خاطر سران سپاه را نزد خود خواند و گفت: «امیرالمؤمنین یزید به من دستور داده که اگر مرگم فرا رسید، حصین بن نمیر سکونی را جانشین خویش کنم. به خدا اگر کار به دست من بود، چنین نمی‌کردم؛ ولی نافرمانی از یزید را به هنگام مرگ خوش ندارم.» آن گاه حصین بن نمیر را پیش خواند و گفت: «ای خر زاده! بنگر و آن‌چه را با تو می‌گویم به خاطر بسپار. خبر بسیار گیر، و سخن هیچ قرشی را گوش مگیر، مردم شام را از دشمنان باز مدار و بیشتر از سه روز توقف مکن و ابن زبیر فاسق را از بین ببر.»
[۳۲] ابن اثیر، عز الدین ابو الحسن علی بن ابی الکرم، الکامل، بیروت، دار صادر- دار بیروت، ۱۳۸۵ق، ج۴، ص۱۲۳- ۱۲۴.    
[۳۳] ابن کثیر دمشقی، ابو الفداء اسماعیل بن عمر، البدایه و النهایه، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۲۲۴.    
[۳۴] طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، تحقیق محمد ابو الفضل ابراهیم، بیروت، دار التراث، ۱۳۸۷ش، چاپ دوم، ج۵، ص۴۹۶.    

وقتی مسلم بن عقبه را در مشلّل دفن کردند، حصین بن نمیر در ماه محرم حرکت کرد و در ۲۶ محرم به مکه رسید و شصت و چهار روز ابن زبیر را محاصره کرد و با منجنیق شهر را کوبید. در حالی که جنگ بالا گرفته بود، در اول ربیع‌الاخر خبر مرگ یزید رسید و جنگ متوقف گردید. حصین که از رهبران نظامی‌ امویان بود، متوجه شد که با مرگ یزید، اوضاع به نفع ابن‌زبیر تغییر خواهد کرد. از این رو به ابن‌زبیر پیشنهاد داد تا همراه او به دمشق برود و برای او بیعت بگیرد؛ به طوری که دو نفر هم با او مخالفت نکنند. اما ابن‌زبیر با پیشنهاد حصین مخالفت نمود،
[۳۵] ابن اثیر، عز الدین ابو الحسن علی بن ابی الکرم، الکامل، بیروت، دار صادر- دار بیروت، ۱۳۸۵ق، ج۴، ص۱۲۹- ۱۳۰.    
[۳۶] طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، تحقیق محمد ابو الفضل ابراهیم، بیروت، دار التراث، ۱۳۸۷ش، چاپ دوم، ج۵، ص۴۹۶-۵۰۲.    
زیرا اخلاص مردم شام نسبت به بنی‌امیه را درک کرده بود. به همین دلیل در پاسخ حصین این چنین گفت: «آیا بعد از قتل مردم حرّه این پیشنهاد را می‌کنی؟ نه، به خدا در مقابل هر حجازی، ده نفر شامی‌ را می‌کشم.»
[۳۷] طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، تحقیق محمد ابو الفضل ابراهیم، بیروت، دار التراث، ۱۳۸۷ش، چاپ دوم، ج۵، ص۵۰۲.    

حصین بعد از این واقعه، از محاصره‌ی مکه دست کشید و به دمشق بازگشت.
[۳۸] ابن کثیر دمشقی، ابو الفداء اسماعیل بن عمر، البدایه و النهایه، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۲۲۶.    


جنایت دیگر حصین در مقابله با توابین بود. پس از این که «معاویه بن یزید» از دنیا رفت، مروان بن حکم با پشتیبانی و حمایت ابن زیاد و حصین و عده‌ای دیگر به قدرت رسید. گفته می‌شود که حصین با این شرط با مروان بیعت نمود که «بلقا» را به او و قبیله کنده واگذار نماید.
[۳۹] طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، تحقیق محمد ابو الفضل ابراهیم، بیروت، دار التراث، ۱۳۸۷ش، چاپ دوم، ج۵، ص۵۴۴.    

مروان در ابتدای کار، به ابن ‌زیاد دستور داد تا جنبش توابین به رهبری «سلیمان بن صرد خزاعی» را سرکوب کند. حصین بن نمیر فرماندهی بخشی از سپاه شام را برعهده داشت. وی به همراه نیروی کمکی که ابن‌زیاد برایش فرستاده بود، موفق شد جنبش توابین را سرکوب کند و به جز چند نفر، بقیه‌ی آن‌ها را به قتل رساند.
[۴۰] طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، تحقیق محمد ابو الفضل ابراهیم، بیروت، دار التراث، ۱۳۸۷ش، چاپ دوم، ج۵، ص۵۹۱.    
[۴۱] ابن اثیر، عز الدین ابو الحسن علی بن ابی الکرم، الکامل، بیروت، دار صادر- دار بیروت، ۱۳۸۵ق، ج۴، ص۱۸۰- ۱۸۵.    
گفته می‌شود سلیمان بن صرد خزاعی به وسیله‌ی تیر حصین بن نمیر کشته شد.

زمانی که «مختار بن ابی‌عبیده ثقفی» در کوفه قیام خود را بر ضد امویان آغاز نمود، عبدالملک بن مروان خلیفه‌ی اموی در سال ۶۶ هجری لشکری را به فرماندهی ابن زیاد برای سرکوب مختار فرستاد. مختار نیز سپاهی را به سرداری ابراهیم بن مالک اشتر تجهیز نمود و روانه کرد تا این‌که در منطقه‌ای به نام «خارز» در نزدیکی موصل به هم رسیدند. پس از درگیری میان دو طرف، ابن‌زیاد و تنی چند از بزرگان شام و نیز حصین بن نمیر به دست «شریک بن جدیر تغلبی» کشته شدند.
[۴۲] ابن خلدون، عبد الرحمن بن محمد، تاریخ ابن خلدون، تحقیق خلیل شحادة، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۸ق، چاپ دوم، ج۳، ص۳۸.    
[۴۳] یعقوبی، ابن واضح یعقوبی، تاریخ یعقوبی، بیروت، دارصادر، بی تا، ج۲، ص۲۵۹.    
[۴۴] طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، تحقیق محمد ابو الفضل ابراهیم، بیروت، دار التراث، ۱۳۸۷ش، چاپ دوم، ج۶، ص۹۰.    


۱. ↑ ابن اثیر، عز الدین ابو الحسن علی بن محمد الجزری، اسد الغابه، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۹، ج۴، ص۴۳۱.    
۲. ↑ ذهبی، شمس الدین محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، تحقیق عمر عبد السلام تدمری، بیروت، دار الکتاب العربی، ۱۴۱۳ق، چاپ دوم، ج۵، ص۳۴.    
۳. ↑ طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، تحقیق محمد ابو الفضل ابراهیم، بیروت، دار التراث، ۱۳۸۷ش، چاپ دوم، ج۵، ص۳۷۳.    
۴. ↑ مستوفی قزوینی، حمد الله بن ابی بکر بن احمد، تاریخ گزیده، تحقیق عبد الحسین نوایی، تهران، امیر کبیر، ۱۳۶۴ش، چاپ سوم، ص۲۴۷.
۵. ↑ ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، الاصابه، تحقیق عادل احمد عبد الموجود و علی محمد معوض، بیروت، دارالکتب العلمیة، ۱۴۱۵ق، چاپ اول، ج۲، ص۸۰.    
۶. ↑ منقری، نصر بن مزاجم، وقعة الصفین، تحقیق عبد السلام محمد‌هارون، القاهرة، المؤسسة العربیة الحدیثة، ۱۳۸۲ق، چاپ دوم، ص۱۲۸.    
۷. ↑ دینوری، ابو حنیفه احمد بن داود، الاخبار الطوال، تحقیق عبد المنعم عامر مراجعه جمال الدین شیال، قم، منشورات الرضی، ۱۳۶۸ش، ص۲۲۹.    
۸. ↑ ابن قتیبه، ابو محمد عبدالله بن مسلم، الامامه و السیاسه، تحقیق علی شیری، بیروت، دارالاضواء، ۱۴۱۰ق، چاپ اول، ج۲، ص۷.    
۹. ↑ دینوری، ابو حنیفه احمد بن داود، الاخبار الطوال، تحقیق عبد المنعم عامر مراجعه جمال الدین شیال، قم، منشورات الرضی، ۱۳۶۸ش، ص۲۳۱.    
۱۰. ↑ دینوری، ابو حنیفه احمد بن داود، الاخبار الطوال، تحقیق عبد المنعم عامر مراجعه جمال الدین شیال، قم، منشورات الرضی، ۱۳۶۸ش، ص۲۴۰.    
۱۱. ↑ طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، تحقیق محمد ابو الفضل ابراهیم، بیروت، دار التراث، ۱۳۸۷ش، چاپ دوم، ج۵، ص۳۷۲-۳۷۳.    
۱۲. ↑ کوفی، ابن اعثم ابو محمد احمد، الفتوح، تحقیق علی شیری، بیروت، دارالاضواء، ۱۴۱۱ق، چاپ اول، ج۵، ص۵۲.    
۱۳. ↑ دینوری، ابو حنیفه احمد بن داود، الاخبار الطوال، تحقیق عبد المنعم عامر مراجعه جمال الدین شیال، قم، منشورات الرضی، ۱۳۶۸ش، ص۲۴۶.    
۱۴. ↑ طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، تحقیق محمد ابو الفضل ابراهیم، بیروت، دار التراث، ۱۳۸۷ش، چاپ دوم، ج۵، ص۳۹۵.    
۱۵. ↑ طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، تحقیق محمد ابو الفضل ابراهیم، بیروت، دار التراث، ۱۳۸۷ش، چاپ دوم، ج۵، ص۳۹۲.    
۱۶. ↑ ابن کثیر دمشقی، ابو الفداء اسماعیل بن عمر، البدایه و النهایه، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۱۷۰.    
۱۷. ↑ بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق محمد حمید الله، مصر، دار المعارف، ۱۹۵۹م، ج۳، ص۱۷۳.    
۱۸. ↑ ابن اثیر، عز الدین ابو الحسن علی بن ابی الکرم، الکامل، بیروت، دار صادر- دار بیروت، ۱۳۸۵ق، ج۴، ص۶۹.    
۱۹. ↑ طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، تحقیق محمد ابو الفضل ابراهیم، بیروت، دار التراث، ۱۳۸۷ش، چاپ دوم، ج۵، ص۴۳۷.    
۲۰. ↑ بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق محمد حمید الله، مصر، دار المعارف، ۱۹۵۹م، ج۳، ص۲۰۱.    
۲۱. ↑ ابن اثیر، عز الدین ابو الحسن علی بن ابی الکرم، الکامل، بیروت، دار صادر- دار بیروت، ۱۳۸۵ق، ج۴، ص۷۶.    
۲۲. ↑ کوفی، ابن اعثم ابو محمد احمد، الفتوح، ترجمه محمد بن احمد مستوفی هروی، تحقیق غلامرضا طباطبائی مجد، تهران، انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، ۱۳۷۲ش.
۲۳. ↑ دینوری، ابو حنیفه احمد بن داود، الاخبار الطوال، تحقیق عبد المنعم عامر مراجعه جمال الدین شیال، قم، منشورات الرضی، ۱۳۶۸ش، ص۲۵۹.    
۲۴. ↑ طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، تحقیق محمد ابو الفضل ابراهیم، بیروت، دار التراث، ۱۳۸۷ش، چاپ دوم، ج۵، ص۴۳۹-۴۴۰.    
۲۵. ↑ ابن اثیر، عز الدین ابو الحسن علی بن ابی الکرم، الکامل، بیروت، دار صادر- دار بیروت، ۱۳۸۵ق، ج۴، ص۷۰-۷۱.    
۲۶. ↑ ابن کثیر دمشقی، ابو الفداء اسماعیل بن عمر، البدایه و النهایه، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۱۸۳.    
۲۷. ↑ طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، تحقیق محمد ابو الفضل ابراهیم، بیروت، دار التراث، ۱۳۸۷ش، چاپ دوم، ج۵، ص۴۸۴.    
۲۸. ↑ بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق محمد باقر محمودی، بیروت، اعلمی، چاپ اول، ۱۹۷۴، ج۵، ص۳۲۲.    
۲۹. ↑ ابن اثیر، عز الدین ابو الحسن علی بن ابی الکرم، الکامل، بیروت، دار صادر- دار بیروت، ۱۳۸۵ق، ج۴، ص۱۱۲.    
۳۰. ↑ ابن کثیر دمشقی، ابو الفداء اسماعیل بن عمر، البدایه و النهایه، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۲۱۸.    
۳۱. ↑ بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق محمد باقر محمودی، بیروت، اعلمی، چاپ اول، ۱۹۷۴، ج۵، ص۳۲۶.    
۳۲. ↑ ابن اثیر، عز الدین ابو الحسن علی بن ابی الکرم، الکامل، بیروت، دار صادر- دار بیروت، ۱۳۸۵ق، ج۴، ص۱۲۳- ۱۲۴.    
۳۳. ↑ ابن کثیر دمشقی، ابو الفداء اسماعیل بن عمر، البدایه و النهایه، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۲۲۴.    
۳۴. ↑ طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، تحقیق محمد ابو الفضل ابراهیم، بیروت، دار التراث، ۱۳۸۷ش، چاپ دوم، ج۵، ص۴۹۶.    
۳۵. ↑ ابن اثیر، عز الدین ابو الحسن علی بن ابی الکرم، الکامل، بیروت، دار صادر- دار بیروت، ۱۳۸۵ق، ج۴، ص۱۲۹- ۱۳۰.    
۳۶. ↑ طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، تحقیق محمد ابو الفضل ابراهیم، بیروت، دار التراث، ۱۳۸۷ش، چاپ دوم، ج۵، ص۴۹۶-۵۰۲.    
۳۷. ↑ طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، تحقیق محمد ابو الفضل ابراهیم، بیروت، دار التراث، ۱۳۸۷ش، چاپ دوم، ج۵، ص۵۰۲.    
۳۸. ↑ ابن کثیر دمشقی، ابو الفداء اسماعیل بن عمر، البدایه و النهایه، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۷ق، ج۸، ص۲۲۶.    
۳۹. ↑ طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، تحقیق محمد ابو الفضل ابراهیم، بیروت، دار التراث، ۱۳۸۷ش، چاپ دوم، ج۵، ص۵۴۴.    
۴۰. ↑ طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، تحقیق محمد ابو الفضل ابراهیم، بیروت، دار التراث، ۱۳۸۷ش، چاپ دوم، ج۵، ص۵۹۱.    
۴۱. ↑ ابن اثیر، عز الدین ابو الحسن علی بن ابی الکرم، الکامل، بیروت، دار صادر- دار بیروت، ۱۳۸۵ق، ج۴، ص۱۸۰- ۱۸۵.    
۴۲. ↑ ابن خلدون، عبد الرحمن بن محمد، تاریخ ابن خلدون، تحقیق خلیل شحادة، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۸ق، چاپ دوم، ج۳، ص۳۸.    
۴۳. ↑ یعقوبی، ابن واضح یعقوبی، تاریخ یعقوبی، بیروت، دارصادر، بی تا، ج۲، ص۲۵۹.    
۴۴. ↑ طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، تحقیق محمد ابو الفضل ابراهیم، بیروت، دار التراث، ۱۳۸۷ش، چاپ دوم، ج۶، ص۹۰.    


سایت پژوهه، برگرفته از مقاله «حصین بن نمیر سکونی»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۴/۲۳.    



جعبه ابزار