حکمت نسخ حکم•
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حکمت نسخ حکم، علل
نسخ مفاد بعضی از آیات
قرآن و علل بقای
تلاوت آن‌ها را می‌گویند.
مهم‌ترین علل
نسخ حکم را به گونه‌های مختلف بیان کرده‌اند؛ از جمله:
۱.
حکمت نسخ در برخی موارد، به
روش تربیتی اسلام برای رشد و کمال امت برمی گردد. وقتی
اسلام آمد، مردم عقاید و عادات خاصی داشتند و نمی‌خواستند یا نمی‌توانستند از آن‌ها دست بردارند و می‌پنداشتند اگر آن عقاید، آداب و رسوم را رها و از اسلام پیروی کنند یک نوع نقصی دامنگیر آن‌ها خواهد شد؛ لذا
احکام اسلام به تدریج نازل می‌شد و کم کم
احکام جدید می‌آمد و احکام قبلی را
نسخ می‌کرد تا این که تمام احکام اسلام نازل شد و اسلام به کمال رسید؛ مانند
حکم خمر که به تدریج آمد تا سرانجام
حرمت آن اعلام شد.
۲. نسخ حکم دارای اقسامی است:
الف) نسخ حکم آسان به سخت، که حکمت آن تدریج در حکم و ایجاد آمادگی در مردم برای دریافت حکم اصلی است؛
ب) نسخ حکم سخت به آسان که حکمت آن رفع مشقت از مردم و اظهار
فضل و
رحمت الهی است؛
ج) نسخ حکم آسان به آسان؛
د) نسخ حکم سخت به سخت، که حکمت این دو قسم
آزمایش بندگان و
شناخت مؤمن از
منافق است.
درباره علل بقای تلاوت برخی آیات پس از نسخ محتوای آن‌ها نیز چنین گفته‌اند:
۱. حکمت نسخ حکم و بقای تلاوت این است که قرآن علاوه برتلاوت برای شناخت و فهم احکام به قصد ثواب هم قرائت می‌شود.
۲. نسخ، بیشتر اوقات برای تخفیف در
تکالیف و رفع مشقت از مکلفان است و باقی ماندن تلاوت
آیات منسوخ الحکم ، برای یادآوری
نعمت رفع مشقت است.
۳. نسخ حکم و بقای
تلاوت ،
حقانیت دین اسلام ،
صداقت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و
توحید را ثابت می‌کند. همچنین
بلاغت و
اعجاز قرآن را هم می‌رساند.
علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «حکمت نسخ حکم».
