ضمان به معنای اشتغال ذمّه به مالی دو گونه است: ضمان قهری و ضمان اختیاری. ضمان اختیاری عبارت است از تعهد و التزام به مال یا نفس. این نوع تعهد از اسباب ضمان به معنای اشتغال ذمّه است. مقابل آن ضمان قهری قرار دارد که عبارت است از اشتغال ذمّه به مالی، اما نه به سبب تعهد، بلکه به اسبابی که به طور قهری ذمّهانسان به آن مشغول می‌شود؛ اسبابی چون اتلاف مال دیگری، تلف شدن کالا قبل از تحویل آن به خریدار، تعدّی و تفریط، کشتن یا آسیب رساندن به دیگری از روی خطا، معامله‌ای که هر دو عوض یا یکی از آن دو، کلی باشد و نیز حکمشارع مقدس همچون ضمان حقوق شرعی در مثل زکات و خمس پیش از پرداخت آن به نیازمندان.
