حقیقت خیار شرط عبارت است از تسلّط دارندۀ حقّ خیار بر فسخعقد به سبب شرط کردن خیار براى خود در عقد. از آن در باب تجارت سخن گفته‌اند.
شرط کردن خیار- یعنى اختیارفسخ یا امضاى معامله- در عقد موجب ثبوت حقّ خیار براى کسى مى‌شود که این حق براى او قرار داده شده است.
خیارشرط به لحاظ زمان، حدّ معینى ندارد؛ بلکه هر مدت از زمان؛ کوتاه باشد یا طولانى، جایز است در عقدشرط شود، و نیز جایز است آغاز زمان تعیین شده متصل به عقد باشد یا منفصل از آن؛ لیکن باید معین باشد؛ به گونه‌اى که احتمال کاهش یا افزایش آن نرود وگرنه هم شرط باطل است و هم معامله.
مشهورقدماشرط کردن خیار بدون ذکر مدت را صحیح و مدت خیار را در این صورت تا سه روز دانسته‌اند.
در خیار شرط، شرط مى‌تواند هم شرط فسخ باشد و هم شرط مشورت با فردى معین جهت فسخ یا امضاى معامله؛ بدین گونه که اگر اجنبى (طرف مشورت) امر به فسخ کند، طرف معامله (مشورت کننده) بین فسخ و امضاى معامله مخیر باشد ( به آن بیع مؤامره نیز می گویند)
از مصادیق خیار شرط، بیع خیار است که خیار در مدتى معین براى فروشنده قرار داده مى‌شود
