• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

آسمانی بودن قرآن

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


در ۱۴ قرن گذشته، کتابی در منطقه جزیرة العرب در میان مردمانی که جهل و ظلمت بر آنها سایه افکنده بود؛ ظهور کرد و هر روز که از عمر این کتاب می‌گذشت مشتاقان آن بیشتر و معارف آن همچون چشمه زلالی جوشان بود. و امروزه با این که عصر تکنولوژی و صنعت و علم است باز هم کلام قرآن تازه و باطراوت است.
برای این که به این نتیجه برسیم که قرآن کتاب آسمانی و الهی است قبل از هر چیز لازم است واژگان قرآن و وحی در لغت و اصطلاح بررسی شود.



واژه قرآن مصدر است وبرای آن دو معنا ذکر کرده‌اند:
الف. به معنای جمع و گرد آوری است.
ب. به معنای خواندن است
[۱] راغب‌اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، ج۱، ص۴۰۲.    

و در اصطلاح عبارت است از؛ کلامی الهی که خداوند آن را به تدریج به حضرت محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) خاتم پیامبران به زبان عرب و لهجه قریش نازل کرده است.
[۲] علامه عسگری، القرآن الکریم و روایات المدرسین، ح ۱، ص۲۶۱، بیروت، شرکت توحید نشر، ۱۴۱۷ ق.



وحی در لغت به معانی؛ اشاره، کتابت، نوشته، رساله، پیغام، سخن پوشیده، کلام خفی، اعلام در خفا، شتاب و عجله و... آمده است.
[۳] معرفت، محمد هادی، آموزش علوم قرآن، ج۱، ترجمه سید محمد وکیلی، ص۲۹، چ ۱، سازمان تبلیغات اسلامی، قم، ۱۳۷۲ ش.

و در اصطلاح، اشاره‌ای است تند و سریع و با کلمات مرموز و غیر صریح و گاهی با صداهای نامعلوم یا با اشاره به وسیله بعضی از اعمال و حرکات و نیز از طریق کتابت انجام می‌گیرد.
[۴] راغب‌اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، ج۱، ص۵۱۵.    

و نیز وحی در قرآن به معانی؛ اشاره پنهانی،
[۵] مریم/سوره۱۹، آیه۱۷.    
هدایت غریزی،
[۶] فصلت/سوره۴۱، آیه۱۲.    
الهام،
[۷] قصص/سوره۲۸، آیه۱۷.    
و وحی رسالی یا سخن گفتن خدا با پیامبران
[۸] یونس/سوره۱۰، آیه۲.    
آمده است.
از این که قرآن، کتاب الهی یا مکتوب بشر است، بحث‌های زیادی درباره آن نموده‌اند؛ ما در این جا نمونه‌ای از ادله‌ای که اثبات کننده الهی بودن قرآن است را بیان می‌کنیم:


یکی از ویژگی‌های نوشتار بشری این است که می‌توان همانند او، کلماتی را ابداع کرد. اما نسبت به قرآن نمی‌توان گفت که انسان می‌تواند همانند سوره‌ای از قرآن ایجاد کند. این مبارزه طلبی را خداوند، از بدو نزول قرآن اعلام نموده و فرموده است: «قل لئن اجتمعت الانس و الجن علی ان یاتوا بمثل هذا القرآن لا یاتون بمثله و لو کان بعضهم لبعض ظهیرا»
[۹] اسراء/سوره۱۷، آیه۸۸.    
اگر تمام انسانها و جنیان جمع شوند و بخواهند مثل این قرآن بیاورند؛ نمی‌توانند. هر چند بعضی، بعضی دیگر را کمک کنند.
این همانند آوری در تمام جهات است اعم از: بلاغت، فصاحت، نظم و نثر و... یعنی در هیچ جهتی نمی‌توانند مثل قرآن را بیاورند. در آیاتی دیگر این همانند آوری را به ده سوره
[۱۰] هود/سوره۱۱، آیه۱۳.    
و در جای دیگر به یک سوره تقلیل داد.
[۱۱] بقره/سوره۲، آیه۲۳.    
مبارزه طلبی قرآن به زمان خاصی و افراد خاصی اختصاص ندارد و شامل تمام زمانها تا قیامت می‌باشد.
تاریخ هم شاهد است که هیچ کس نتوانسته و نمی‌تواند با قرآن مبارزه کند و مثل آن را بیاورد و اگر هم کسی در صدد چنین کاری بر آمده خود را رسوا کرده است.
[۱۲] علامه طباطبایی، سیری در قرآن،مترجم سید مهدی آیت اللهی، نشر جهان آرا، چ ۱، ۱۳۷۹ ش، ص۱۳۸.
با این که یگانه مهارت عرب در آن دوره نظم و نثر و بلاغت در کلام بوده است، همچنین ولید بن مغیره که سخنور نیرومند و یکی از سرشناس اعراب بوده، در مقابل قرآن سر تسلیم فرود آورد و گفت: به خدا سوگند سخن محمد نه شعر است و نه سحر و نه گزاف، گویی بی خردان، بی گمان به گفته او، سخن خداست.
[۱۳] علوم قرآنی، معرفت، انتشارات التمهید، قم، چ ۱، ۱۳۷۸ش، ص۳۵۲.



از جمله ادله الهی بودن کتاب قرآن، عدم اختلاف آیات و هماهنگی بین آنهاست و قرآن نیز می‌فرماید: «ا فلا یتدبرون القرآن و لو کان من عند غیر الله لوجدوا فیه اختلافا کثیرا»
[۱۴] نساء/سوره۴، آیه۸۲.    
آیا در قرآن تدبیر نمی‌کنید و اگر از جانب غیر خدا بود در آن اختلاف بسیار می‌یافتید.
آیات قرآن در ظرف ۲۳ سال و در مکانهای مختلف و در زمان‌های گوناگون نازل شده و هیچ اختلافی در بین این آیات نیست و هماهنگی خاصی در آیات حاکم است، اما یک انسان (هر چند متفکر و جزء نوابغ باشد) بر اساس اطلاعات علمی در سنین مختلف و تغییر روحیه و کیفیت تکامل فکری و عوامل موثر در دید جهان بینی در هنگام ضعف، قدرت، جنگ، صلح، ترس، امنیت، نیازمندی و غنی بودن... تاثیر بسزایی در نوشتار او دارد تا جایی که در مکتوباتش و تناقضات مشهود را ملاحظه می‌کنیم.
خداوند در جای دیگر می‌فرماید: «الله نزل احسن الحدیث کتابا متشابها مثانی»
[۱۵] زمر/سوره۳۹، آیه۲۳.    
خداوند بهترین سخن را نازل فرموده که سراسر آن شبیه به هم و هماهنگ با یکدیگر است.
آن چه که می‌تواند منشا اختلافات و ناهماهنگی در سخن یک متکلم باشد این است که یا متکلم جاهل است یا دچار فراموشی شده اما این‌ها در مورد خداوند فرض ندارد پس دیگر ممکن نیست قرآن که از جانب خداوند است کمترین اختلافی در آیاتش وجود داشته باشد.
[۱۶] جوادی آملی، عبدالله، تفسیر موضوعی قرآن، نشر اسرا، چاپ اول، قم، ۱۳۷۸ ش، ج۱، ص۳۳.



یکی دیگر از ادله‌ای که قرآن را کتاب آسمانی و معجزه به شمار می‌آورد عدم تحریف (کم یا زیاد و تبدیل و تغییر) قرآن است. همین که کتابی سالها پیش نازل شده و تاکنون کلمه‌ای اضافه و یا کم نشده است بالاترین اعجاز را به نمایش می‌گذارد و نشان می‌دهد که اراده الهی در مصونیت این کتاب دخالت دارد: «انا نحن نزلنا الذکر و انا له لحافظون»
[۱۷] حجر/سوره۱۵، آیه۹.    
به درستی که ما قرآن را فرستادیم و حافظ آن خواهیم بود.
لذا قرآن دارای اوصافی مانند: عزیز، محکم، نور، ذکر، هادی و... است که نه شبهات علمی می‌تواند در او خلل ایجاد کند و نه حیله شیطان و نه با زور شمشیر می‌توان با او مبارزه کرد و از طرف دیگر با آمدن پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) ختم نبوت اعلام شد و ضرورت داشت در نبود پیامبر کتابی با تمام معیارها در میان بشر تا قیامت الگو و مرجع باشد. این کتاب نذیر برای عالمین
[۱۸] مدثر/سوره۷۴، آیه۳۱.    
و تذکر برای بشر
[۱۹] فرقان/سوره۲۵، آیه۱.    
است تا به تمام افراد بشر پیام خود را برساند و آن کتابی برای افراد بشر در تمام نسلها حجت است که تحریف نشده باشد،
[۲۰] جوادی آملی، عبدالله، تفسیر موضوعی قرآن، ج۱، ص۳۳۳.
این مطلب نشان می‌دهد که قدرت علمی فوق بشری بر تنظیم آن حکمفرما بوده است.


رشد علمی کنونی سبب شده است محققین کنکاشی در مسائل علمی آیات قرآن داشته باشند و کشفیات کنونی را با مطالب قرآنی (که نزولش در زمانی بود که کشفیات کنونی یک سرابی بیش نبود) موافق می‌بیند. تا جایی که دکتر بوکایی می‌گوید: اگر بشر نویسنده و مولف قرآن می‌بود چطور می‌توانسته است در قرن هفتم میلادی چنین بنویسد که امروزه با شناختهای دانشی نو موافق آید.
[۲۱] دکتر بوکایی، مقایسه بین تورات، انجیل، قرآن و علم، ترجمه ذبیح الله دبیر، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تهران، چ ۳، ۱۳۶۵ ش، ص۱۶۶.

نمونه‌ای از اعجاز علمی قرآن این است که هیئت بطلمیوس که علومش بر افکار بشر آن روز سایه افکنده بود معتقد بودند که زمین ساکن است و در حال حرکت نیست، فقط خورشید در حال جریان است
[۲۲] دکتر محمد علی رضایی اصفهانی، پژوهشی در اعجاز علمی قرآن، انتشارات مبین، رشت، ۱۳۸۰ ش، ۲ مجلد.
ولی قرآن تمام ستارگان و کهکشانها را ثابت نمی‌داند. و می‌فرماید: «لا الشمس ینبغی لها ان تدرک القمر و لا اللیل سابق النهار و کل فی فلک یسبحون»
[۲۳] یس/سوره۳۶، آیه۴۰.    
نه خورشید به ماه می‌رسد و نه شب بر روز سبقت می‌گیرد و همه در مدار خاصی شناورند.


جامعیت شگفت انگیز قرآن آن هم از پیامبر امی
با بررسی ابعاد شخصیت فرهنگ رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) قبل از بعثت در می‌یابیم که، ایشان قبل از بعثت کتابی نخوانده‌اند و خطی ننوشته‌اند و برای کسب تحصیل به مدرسه‌ای نرفته‌اند؛ و امی بودنش در میان مردم عرب مشهور بوده است. در این هنگام مطالبی با مضامین بلند و محتوایی بس عالی و شیوا از پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) صادر می‌شد. این نشان می‌دهد که اعجاز قرآن و الهی بودن آن برای مردم فهمانده شود و هم شک و تردید را از مخالفان بزداید که قرآن نوشته ضمیر باطنی پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نیست. «ما کنت تتلوا من قبله من کتاب و لا تخطه بیمینک اذا لارتاب المبطلون»
[۲۴] عنکبوت/سوره۲۹، آیه۴۸.    
‌ای پیامبر! تو هرگز پیش از این کتابی نمی‌خواندی و با دست خود چیزی نمی‌نوشتی. مبادا کسانی که درصدد (تکذیب) سخنان تو هستند؛ شک و تردید کنی.
از ما حصل گذشته این نتیجه به دست می‌آید که؛ کتابی که در زمان جاهلیت نازل شده و با محتوی و مضامین عالی و دارای بیان بلیغ و فصیح و وجود خبرهای غیبی و سازگاری با تمام زمانها و با طراوت بودن و بیان تمام مطالب تربیتی و هدایتی و... نشان دهنده آن است که قدرت مافوق بشری در تنظیم و بیان آن دخالت داشته است. و مکتوبات بشری عاجز از این گفتار هستند.



۱. ↑ راغب‌اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، ج۱، ص۴۰۲.    
۲. ↑ علامه عسگری، القرآن الکریم و روایات المدرسین، ح ۱، ص۲۶۱، بیروت، شرکت توحید نشر، ۱۴۱۷ ق.
۳. ↑ معرفت، محمد هادی، آموزش علوم قرآن، ج۱، ترجمه سید محمد وکیلی، ص۲۹، چ ۱، سازمان تبلیغات اسلامی، قم، ۱۳۷۲ ش.
۴. ↑ راغب‌اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، ج۱، ص۵۱۵.    
۵. ↑ مریم/سوره۱۹، آیه۱۷.    
۶. ↑ فصلت/سوره۴۱، آیه۱۲.    
۷. ↑ قصص/سوره۲۸، آیه۱۷.    
۸. ↑ یونس/سوره۱۰، آیه۲.    
۹. ↑ اسراء/سوره۱۷، آیه۸۸.    
۱۰. ↑ هود/سوره۱۱، آیه۱۳.    
۱۱. ↑ بقره/سوره۲، آیه۲۳.    
۱۲. ↑ علامه طباطبایی، سیری در قرآن،مترجم سید مهدی آیت اللهی، نشر جهان آرا، چ ۱، ۱۳۷۹ ش، ص۱۳۸.
۱۳. ↑ علوم قرآنی، معرفت، انتشارات التمهید، قم، چ ۱، ۱۳۷۸ش، ص۳۵۲.
۱۴. ↑ نساء/سوره۴، آیه۸۲.    
۱۵. ↑ زمر/سوره۳۹، آیه۲۳.    
۱۶. ↑ جوادی آملی، عبدالله، تفسیر موضوعی قرآن، نشر اسرا، چاپ اول، قم، ۱۳۷۸ ش، ج۱، ص۳۳.
۱۷. ↑ حجر/سوره۱۵، آیه۹.    
۱۸. ↑ مدثر/سوره۷۴، آیه۳۱.    
۱۹. ↑ فرقان/سوره۲۵، آیه۱.    
۲۰. ↑ جوادی آملی، عبدالله، تفسیر موضوعی قرآن، ج۱، ص۳۳۳.
۲۱. ↑ دکتر بوکایی، مقایسه بین تورات، انجیل، قرآن و علم، ترجمه ذبیح الله دبیر، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، تهران، چ ۳، ۱۳۶۵ ش، ص۱۶۶.
۲۲. ↑ دکتر محمد علی رضایی اصفهانی، پژوهشی در اعجاز علمی قرآن، انتشارات مبین، رشت، ۱۳۸۰ ش، ۲ مجلد.
۲۳. ↑ یس/سوره۳۶، آیه۴۰.    
۲۴. ↑ عنکبوت/سوره۲۹، آیه۴۸.    



سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «آسمانی بودن قرآن»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۴/۱۱/۲۶    



جعبه ابزار