• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابوالقاسم تهرانی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



ابوالقاسم تهرانی، فقیه و اصولی شیعی در قرن سیزدهم بوده است.




تهرانی، ابوالقاسم، فقیه و اصولی شیعی در قرن سیزدهم.
نیای وی، میرزا هادی، تاجر بود که از شهر نورِ مازندران به تهران مهاجرت کرد.
پدر تهرانی، میرزامحمدعلی نیز تاجر و شیفته دانش بود.
تهرانی در ۱۲۳۶ در تهران به دنیا آمد و تحصیلات مقدماتی را در همان‌جا گذراند.
[۱] نامة دانشوران ناصری، قم: دارالفکر، ج۲، ص۳۶۴، (۱۳۳۸ش).

در ۱۲۴۶ همراه عمویش به اصفهان رفت و سه سال به فراگیری مقدمات علوم پرداخت و سپس به تهران بازگشت.
در ۱۲۵۱ به عتبات رفت و پس از حدود دو سال اقامت در آنجا، به تهران بازگشت و در مدرسه مروی ساکن شد و علوم عقلی و نقلی را نزد ملاعبدالله زنوزی و شیخ جعفر کرمانشاهی فرا گرفت.
[۲] محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۴، ص۳۶۹، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
[۳] نامة دانشوران ناصری، قم: دارالفکر، ج۲، ص۳۶۴، (۱۳۳۸ش).

بار دیگر برای تکمیل تحصیلات خود به کربلا رفت و چند سال نزد سیدابراهیم قزوینی، مؤلف ضوابط الاصول، درس خواند
[۴] محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه، جزء۲، قسم ۱، ص ۵۹، الکرام البررة، مشهد ۱۴۰۴.
[۵] نامة دانشوران ناصری، قم: دارالفکر، ج۲، ص۳۶۴، (۱۳۳۸ش).
اما به سبب بروز آشوب در کربلا به اصفهان رفت.
پس از آرام شدنِ اوضاع عراق، به نجف رفت و در جلسات درس شیخ مرتضی انصاری شرکت کرد و مقرِّرِ بحث او شد، تا جایی که شیخ بارها به درجات علم و فضل و اجتهاد وی تصریح نمود.
[۶] محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه، الکرام البررةف جزء۲، قسم ۱، ص ۵۹ ـ۶۰، مشهد ۱۴۰۴.

وی در ۱۲۷۷ به تهران بازگشت و مرجع امور دینی و علمی شد، چنانکه همه روزه علما و فقها در مجلس درس او در مدرسه مروی حاضر می‌شدند، از جمله: فرزندش میرزاابوالفضل تهرانی، سید حسین صدر الحفاظ قمی، شیخ فضل اللّه نوری، شیخ عبدالنبی نوری،شیخ حسنعلی تهرانی و شیخ محمدصادق تهرانی بُلُّور.
[۷] محمدشریف رازی، اختران فروزان ری و طهران، ج۱، ص۲۲۱، یا، تذکرة المقابر فی احوال المفاخر، قم: مکتبة الزهراء.

وی در اواخر عمر نابینا شد
[۸] نامة دانشوران ناصری، قم: دارالفکر، ج۲، ص۳۶۵، (۱۳۳۸ش).
و در ۱۲۹۲ در ۵۶ سالگی درگذشت.
او را در مقبره شیخ ابوالفتوح رازی در حرم حضرت عبدالعظیم حسنی به خاک سپردند.
[۹] محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه، الکرام البررة،جزء۲، قسم ۱، ص ۶۰، مشهد ۱۴۰۴.




آثار تهرانی عبارت است از: التقریرات که معروفترین کتاب اوست.
این کتاب بر گرفته از درس اصول شیخ مرتضی انصاری و در باره مباحث الفاظ است و بخشی از آن با عنوان مطارح الانظار چاپ شده است
[۱۰] مدرس تبریزی، ج۵، ص۷۱.
[۱۱] محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۴، ص۳۶۹، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
رساله‌های اصولی در موضوعاتِ «حجیت قطع»، «حجیت ظن»، «برائت»، «استصحاب» و «تعادل و تراجیح»؛ رساله های فقهی در موضوعات طهارت، صلاة، صلاة المسافر، زکات، غصب، وقف، لقطه، رهن، احیاء موات، اجاره و قضا و شهادات که هیچ‌یک از آن‌ها به چاپ نرسیده است
[۱۲] محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه، الکرام البررة،جزء۲، قسم ۱، ص ۶۰، مشهد ۱۴۰۴.
رساله‌ای در ارث (نسخه خطی کتابخانه مدرسه عالی شهید مطهری، ش ۲۴۲۶)؛ و تقریرات درس اصول شیخ جعفر کرمانشاهی (نسخه خطی کتابخانه شماره ۱ مجلس شورای اسلامی، ش ۵۵۳۷).



(۱) محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
(۲) محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه، جزء۲: الکرام البررة، مشهد ۱۴۰۴.
(۳) محمدشریف رازی، اختران فروزان ری و طهران، یا، تذکرة المقابر فی احوال المفاخر، قم: مکتبة الزهراء.
(۴) مدرس تبریزی.
(۵) نامة دانشوران ناصری، قم: دارالفکر، (۱۳۳۸ش).


 
۱. نامة دانشوران ناصری، قم: دارالفکر، ج۲، ص۳۶۴، (۱۳۳۸ش).
۲. محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۴، ص۳۶۹، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۳. نامة دانشوران ناصری، قم: دارالفکر، ج۲، ص۳۶۴، (۱۳۳۸ش).
۴. محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه، جزء۲، قسم ۱، ص ۵۹، الکرام البررة، مشهد ۱۴۰۴.
۵. نامة دانشوران ناصری، قم: دارالفکر، ج۲، ص۳۶۴، (۱۳۳۸ش).
۶. محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه، الکرام البررةف جزء۲، قسم ۱، ص ۵۹ ـ۶۰، مشهد ۱۴۰۴.
۷. محمدشریف رازی، اختران فروزان ری و طهران، ج۱، ص۲۲۱، یا، تذکرة المقابر فی احوال المفاخر، قم: مکتبة الزهراء.
۸. نامة دانشوران ناصری، قم: دارالفکر، ج۲، ص۳۶۵، (۱۳۳۸ش).
۹. محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه، الکرام البررة،جزء۲، قسم ۱، ص ۶۰، مشهد ۱۴۰۴.
۱۰. مدرس تبریزی، ج۵، ص۷۱.
۱۱. محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، ج۴، ص۳۶۹، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
۱۲. محمدمحسن آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه، الکرام البررة،جزء۲، قسم ۱، ص ۶۰، مشهد ۱۴۰۴.




دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله « تهرانی،ابوالقاسم»، شماره۴۱۱۸.    



جعبه ابزار