استصحاب حکم وضعی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
استصحاب
حکم وضعی به حکم به بقای
حکم شرعی وضعی اطلاق می‌شود.
استصحاب حکم وضعی از اقسام
استصحاب حکمی و مقابل
استصحاب حکم تکلیفی می‌باشد و به معنای استصحابی است که مستصحب آن حکمی وضعی باشد که در سابق نسبت به آن
یقین وجود داشته، ولی اکنون در بقای آن
شک شده است، مانند: استصحاب
زوجیت ، در جایی که در سابق بین دو نفر (
زن و
شوهر ) علقه زوجیت محرز بوده و اکنون تردید شده آیا آن علقه از بین رفته است یا نه، که در این مورد، بقای زوجیت بین آن دو
استصحاب می‌گردد.
در مورد اعتبار استصحاب حکم وضعی، میان
اصولیون اختلاف است؛ برخی هم چون مرحوم «
آخوند خراسانی » با توجه به تقسیمات احکام وضعی در مسئله تفصیل داده‌اند:
۱. آن دسته از احکام وضعی که هیچ گونه
جعل شرعی نه
جعل استقلالی و نه
جعل تبعی به آنها تعلق نگرفته است، گرچه مجعول تکوینی است، مانند:
سببیت ،
شرطیت ،
مانعیت و قاطعیت نسبت به
تکلیف ؛ که در این قسم، استصحاب جاری نمی‌شود؛
۲. آن دسته از احکام وضعی که از نظر مقام اثبات،
مجعول شرعی (به جعل مستقل) می‌باشد، مانند:
حجیت ،
ولایت ، زوجیت،
قضاوت ،
ملکیت و.. . ؛ در این قسم، استصحاب جاری می‌شود؛
۳. آن دسته از
احکام وضعی که به تبع احکام تکلیفی جعل می‌شود؛ یعنی مجعول تبعی می‌باشد نه مجعول استقلالی، مانند:
جزئیت ، شرطیت و
قاطعیت نسبت به مأمورٌ به؛ در این قسم نیز استصحاب جاری می‌شود.
فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، برگرفته از مقاله «استصحاب حکم وضعی».
