الکافی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مؤلف:
ثقة الاسلام محمد بن یعقوب کلینی رازی (م ۳۲۹ ق).
کتاب کافی شامل مجموعه
روایات اصول دین و
فروع دین است که از
ائمه - علیهم السلام - روایت گردیده است. شیخ با سفر به شهرها و روستاهای سرزمینهای اسلامی و ارتباط با
راویان احادیث و دستیابی به
اصول چهارصدگانه شیعه، که
یاران ائمه - علیهم السلام - نگاشته بودند و با ارتباط با
نواب خاص امام زمان - علیه السلام - مجموعه ای ارزشمند و اثری گرانبها و کتابی معتبر و جامع به نگارش در آورد.
این کتاب از قدیمی ترین و معتبرترین
کتاب های روایی شیعه می باشد که در عصر
غیبت صغری توسط یکی از برجسته ترین روات و
فقها ی
شیعه نگاشته شده است و در طول بیش از هزار سال پیوسته مورد توجه و عنایت خاص
علما و
فقها ی
شیعه قرار گرفته و بزرگان
شیعه در منابع مهم
روایی و تألیفات ارزشمند خود به آن استناد نموده اند.
این کتاب فاصله زمانی کمی با اصول معتبر و اولیه
شیعه دارد که از آنها گرفته شده و علاوه بر آن از دقت و گزیده گویی بالایی نیز برخوردار است.
شیخ مفید می فرماید: کتاب کافی از بهترین کتاب های
شیعه و پر فایده ترین آنهاست.
شهید اول،
محمد بن مکی می فرماید: کتاب کافی،
کتاب روایتی است که تا کنون اصحاب و
علما ی
شیعه مانند آن را ننگاشته اند.
فیض کاشانی می فرماید: کتاب کافی ارزشمندترین و معتبرترین و کاملترین و جامعترین کتاب از
کتب اربعه است زیرا بر خلاف بقیه
کتب اربعه، علاوه بر
فروع دین و
ابواب فقه، شامل
اصول دین نیز می باشد و
روایات غیر صحیح و ضعیف هم در آن وجود ندارد.
شهید ثانی می فرماید: کتاب کافی آبی شیرین، زلال و گواراست و به جان خودم سوگند که همانند آن نگاشته نشده است و از ارزش کتاب می توان به منزلت و جلال و بزرگی مؤلف آن نیز پی برد.
علامه مجلسی می فرماید: کتاب کافی با ضابطه ترین و کامل ترین
کتاب روایی و بهترین و بزرگترین تألیف
مذهب بر حق
شیعه است.
شیخ کلینی این کتاب را به درخواست یکی از دوستان خود به نگارش درآورده است. وی در مقدمه کتاب می فرماید: برادرم! اموری را فرموده بودید که بر شما مشکل گشته و حقایق آنها را نمی دانید چرا که
روایات مختلفی درباره آنها وارد شده و اختلاف
روایات نیز به دلیل اختلاف علل و اسباب آن است و کسی که بتوانی با او مذاکره و مباحثه نمایی نیز در اختیار نداری و گفته بودی دوست داری کتابی داشته باشی که شامل تمام علوم و
معارف دین باشد و دانشجو و دانشمند نیز بتوانند به آن مراجعه نمایند و از آن علم دین را فرا گرفته و به آن عمل نمایند و آن گرفته شده از
روایات صحیح از
ائمه علیهم السلام و سنت های پا برجایی باشد که به آنها عمل می شود و
واجبات الهی و
سنت پیامبر - صلی الله علیه وآله - به وسیله آنها عمل می شود و گفته بودی که امیدواری به یاری و توفیق خداوند این کتاب وسیله ای گردد برای مراجعه دیگر برادران و پیروان
اهل بیت عصمت و طهارت - علیهم السلام - و موجب راهنمایی آنها گردد ... .
و
خدا را شکر که نگارش کتابی را که درخواست نموده بودید آسان ساخت و امیدوارم که همانگونه باشد که انتظار داشتید و اگر کوتاهی در آن باشد، در خیر خواهی خود هیچ کوتاهی نکرده ام چرا که نیت خیر برای برادران دینی و اهل
مذهب حق واجب است. به امید آنکه ما نیز در
ثواب کسانی که آن را فرا گرفته و به آن عمل می کنند در این زمان تا پایان دنیا شریک باشیم.
۱ - از ویژگیهای مهم این کتاب، هم عصر بودن مؤلف آن با سفرای
امام زمان - عجل الله تعالی فرجه الشریف - و دسترسی داشتن وی به آنها است. به ویژه که سفرای آن حضرت در شهر
بغداد بودند و
کلینی نیز در آن شهر بوده و سال وفات وی مصادف با سال وفات آخرین سفیر
امام عصر ارواحنا له الفداء علی بن محمد سمری بوده است.
۲ - مؤلف در این کتاب مقید به ذکر کل سند تا
امام معصوم علیه السلام است و این خود ارزش و اعتبار خاصی را به
روایات کتاب می دهد.
۳ - در این کتاب
روایات به ترتیب اعتبار آورده شده اند و
روایات اول هر باب از جهت
سند و اعتبار از درجه بالاتری برخوردارند.
۴ - این کتاب شامل تمام علوم و معارف اسلامی است که از
اهل بیت علیهم السلام
روایت شده و به دست مؤلف آن رسیده و شامل اکثر مباحث عقیدتی و فقهی است.
کتاب کافی شامل بیش از ۱۶ هزار
روایت است که این تعداد
روایت از تمام
روایات صحاح سته نیز بیشتر است.
برخی از شروح اصول و فروع کافی عبارتند از:
الشافی فی شرح الکافی،
خلیل بن الغازی القزوینی
شرح اصول کافی،
امیر اسماعیل خاتون آبادی؛
شرح اصول کافی,
مولی محمد امین بن محمد شریف؛
شرح اصول کافی، ح
سین السجاسی الزنجانی؛
شرح اصول کافی،
محمد حسین یحیی النوری؛
شرح فروع کافی، خلیل القزوینی؛
شرح فروع کافی،
آغا محمد هادی بن المولی محمد صالح المازندرانی؛
شرح الکافی (
مراة العقول)،
علامه محمد باقر مجلسی ... .
این کتاب در هشت جلد به زبان عربی به همت انتشارات دارالکتب الاسلامیه، در تهران، به سال ۱۳۶۵ ش چاپ و منتشر شده است.
سایت اندیشه قم
