• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

امید داشتن

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



امید داشتن به معنی انتظار و توقع حصول امری مطلوب می باشد. از آن به مناسبت در باب‏هایی مانند اجتهاد و تقلید، طهارت، صلات، حج و تفلیس سخن رفته است.




امیدواری بر دو گونه است:
۱. داعی بر عمل
۲. شرط حکم




۲.۱ - امید داشتن به ثواب و رفع عقاب


شرط صحت عبادت، نیت به معنای قصد انجام عمل به عنوان امتثال و تقرب به خداوند است. اگر غرض از امتثال، تحصیل ثواب و رفع عقاب باشد- به این معنا که داعی بر امتثال، امید داشتن به ثواب الهی و رهایی از عقاب باشد- نیت صحیح است، ولی اگر به قصد معاوضه و داد و ستد باشد، صحت آن مورد اشکال قرار گرفته است.

۲.۲ - انجام غیر محرمات به قصد ثواب


عمل غیر حرامی را که وجوب، استحباب، اباحه یا کراهت آن معلوم نیست، می‏توان به امید ثواب انجام داد.
[۲] العروة الوثقی ج۱، ص۱۱.





۳.۱ - امیدداشتن به زوال عذر تا پایان وقت


کسی که وظیفه‏اش تیمم است، در این که در وسعت وقت می‏تواند تیمم کند و نماز بخواند یا آن که باید تا آخر وقت صبر کند و یا وجوب صبر منوط به امید داشتن به زوال عذر تا پایان وقت است و در صورت علم به عدم زوال، مبادرت به تیمم جایز است، اختلاف می‏باشد.

۳.۲ - حضور طلبکار در فروش مال مفلس


بر بستانکاران مستحب است هنگام فروش مال مفلّس، برای افزایش قیمت کالا حضور داشته باشند. برخی در صورت امید داشتن به افزایش قیمت به واسطه حضور طلبکاران، حضور آنان را واجب دانسته‏اند.

۳.۳ - عدم امید به زوال عذر و نایب گیری برای حج


به قول مشهور، اگر انجام حج با مانعی برخورد کند و امیدی به برطرف شدن آن نباشد، در صورت استقرار حج (وجوب آن در سال‏های قبل) بر وی واجب است‏ برای حج نایب بگیرد و اگر با امید داشتن به زوال عذر نایب بگیرد، کفایت نمی‏کند و بعد از زوال عذر باید، خود، حج بگزارد.

۳.۴ - جستجوی آب در فرض امید به دستیابی


بر کسی که برای وضو یا غسل جهت خواندن نماز، آب در اختیار ندارد، واجب است جست و جو کند. وجوب جستجو مشروط به امیدواری دستیابی به آب است و در فرض ناامیدی، جستجو واجب نیست.




 
۱. العروة الوثقی ج۲، ص۴۳۵.    
۲. العروة الوثقی ج۱، ص۱۱.
۳. جواهر الکلام ج۵، ص۱۵۷-۱۶۴.    
۴. جواهر الکلام ج۲۵، ص۳۲۹.    
۵. العروة الوثقی ج۴، ص۴۳۴.    
۶. جواهر الکلام ج۵، ص۷۶.    




فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۱، ص۷۰۳-۷۰۴.    




جعبه ابزار