• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تبدل اجتهاد

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مراد ازآن تغییر نظر مجتهد است.




تبدل اجتهاد یا تبدل رأی مجتهد ، به معناى تغییر رأى و نظر سابق مجتهد به رأى و نظرى است که مخالف رأى اول او می باشد . بنابراین ، در موردى که مجتهدى به خطا بودن رأى و نظر اجتهادى خویش پى ببرد و رأى و نظر اجتهادى جدیدى پیدا کند ، به آن " تبدل اجتهاد " یا " نقض اجتهاد " یا " عدول مجتهد از رأى خود " مى گویند.



مانند این که معتقد باشد خرید خانه از راه بیع فضولی یا بیع معاطات ، صحیح است ، اما بعد به بطلان بیع فضولى یا بیع معاطات اعتقاد پیدا کند ، یا این که معتقد باشد اجراى صیغه نکاح به زبان فارسى ، صحیح است ، اما بعد ، رأى او تغییر کند و صحت عقد ازدواج را منوط به اجراى عقد به زبان عربى بداند .



" تبدل اجتهاد " از دو جهت قابل بحث است:
۱_ از لحاظ فقهى ، که آیا بقاى مجتهد بر رأى اول جایز است یا این که بر او واجب است به رأى دوم خود عمل نماید .
۲_ از نظر اصولى ، که در صورت تبدل رأى مجتهد ، آیا اعمال سابق او و مقلدان وى صحیح و مجزی است یا خیر.



اصولى ها ، در این مسئله اختلاف دارند و به طور کلى در این باره سه دیدگاه وجود دارد:
۱ ـ صحت اعمال سابق و اِجزا مطلقا ؛
۲ ـ عدم صحت اعمال سابق و عدم اِجزا مطلقا ؛
۳ ـ تفصیل هاى متعدد .



طباطبایی حکیم، محمدتقی، الاصول العامة للفقه المقارن، ص ۶۲۷    
سبحانی ، جعفر ، الرسائل الاربع قواعد اصولیة وفقهیة ، ج ۳ ، ص ۱۹۹
مكارم شیرازی ، ناصر ، انوارالاصول ، ج ۳ ، ص ۶۴۹
محقق حلی، جعفر بن حسن، معارج الاصول، ص ۲۰۲    
علامه حلی، حسن بن یوسف، مبادی الوصول الی علم الاصول، ص ۲۴۶    
بحر العلوم ، محمد ، الاجتهاداصوله واحكامه ، ص ۲۱۴و۲۲۱
خضری ، محمد ، اصول الفقه ، ص ۴۳۴
زحیلی ، وهبه ، اصول الفقه الاسلامى ، ج ۲ ، ص ۱۱۱۴



مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی    



جعبه ابزار