حبوبات
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حبوبات دانههای خوردنی
نباتات می‌باشد. که از آن در بابهای
طهارت،
صلات،
زکات،
تجارت،
دین،
غصب و
حدود سخن رفته است.
حبوبات به دانههای گیاهانی مانند لوبیا، عدس، نخود و ماش که در پختن
غذا از آنها استفاده میشود، اطلاق میگردد.
به گفته برخی، برای
تطهیر حبوبات
نجس شده، مانند برنج و ماش، آنها را در پارچهای قرار داده و در
آب کر فرو میبرند و در صورت نفوذ
نجاست در باطن آنها، آن قدر در
آب میماند که
آب پاک در باطن آن نفوذ کند.
برخی، تطهیر باطن مثل حبوبات را غیر ممکن دانستهاند.
سجده بر حبوباتِ خوردنی، مانند
گندم و
برنج صحیح نیست.
از میان حبوبات،
زکات گندم و
جو واجب است؛ و بنابر قول
مشهور زکات دیگر حبوبات وزنی یا پیمانهای، مانند ذرّت، عدس، برنج و ماش در صورتی که به
حد نصاب برسند،
مستحب است.
حبوبات، مانند
گندم و برنج یک
جنس تلقی نمیشوند؛ از این رو،
معامله هر نوع در برابر نوعی دیگر به
زیاده جایز و صحیح است و
ربا به شمار نمیرود، جز
گندم و جو که بنابر قول مشهور در مسئله ربا، یک جنس محسوب میگردند و معامله یکی در برابر دیگری به زیاده
جایز نیست.
بیع سلم در حبوبات جایز است، به شرط آنکه اوصاف
کالا، مانند
تازه یا
کهنه بودن،
رنگ، بزرگی و کوچکی، نوع و محصول کدام
شهر بودن، تعیین گردد.
حبوبات، مثلیاند؛ از این رو، در موارد
ضمان، مثل آن بر
ذمه ثابت میشود نه
قیمت آن.
از آنجا که حبوبات بالقوّه خوردنی به شمار میروند، در صورتی که در
زمان قحطی، کسی از روی
اضطرار آنها را بدزدد،
حد سرقت بر او جاری نمیگردد.
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۳، ص۲۰۷-۲۰۸.
