حکم استهزا (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مسخره کردن به قصد تحقیر، توهین یا اهدافی دیگر را
استهزاء گویند، این مفهوم در
قرآن کریم با واژه‌های «هُزْء» و مشتقات آن ۳۴ بار و «سُخْر» و مشتقاتش ۱۶ بار به‌کار رفته است که بیشتر لغویان این دو واژه را به یک معنا دانسته‌اند؛ ولی برخی بین این دو تفاوت قائل شده‌اند.
حکم استهزای آیات خدا (قرآن)، مسخره کردن به قصد تحقیر،
توهین یا اهدافی دیگر را استهزاء گویند، آیاتی که در قرآن سخن از استهزا به میان آورده بیشتر مربوط به حوزه
عقیده و دین بوده که در آن، جبهه مخالفِ انبیای الهی، مؤمنان، وحی ، آیات الهی، ... و حتی خداوند را به تمسخر گرفته و از استهزا به‌صورت حربه‌ای برای رویارویی با دین الهی بهره می‌جستند.
حکم استهزای اذان (قرآن)، یکی از مواردی که کافران در مورد آن مسلمانان را به سخریه می‌گرفتند،
اذان بود.
حکم استهزای استهزاگران (قرآن)، خداوند استهزای استهزاگران را در قرآن کریم جایز می‌داند.
حکم استهزای اسلام (قرآن)، جبهه مخالف انبیای الهی، اسلام، مؤمنان، وحی ، آیات الهی، ... و حتی خداوند را به تمسخر گرفته و از استهزا به‌صورت حربه‌ای برای رویارویی با دین الهی بهره می‌جستند.
حکم استهزای انبیا (قرآن)، مردمان مخالف توحید و یکتاپرستی،
انبیاء الهی و دعوت آنان را به تمسخر و استهزا می‌گرفتند.
حکم استهزای خدا (قرآن)، جبهه مخالف انبیای الهی وجود خداوند و امر توحید را به تمسخر گرفته و از استهزا به‌صورت حربه‌ای برای رویارویی با دین الهی بهره می‌جستند.
حکم استهزای عذاب (قرآن)، هنگامی که انبیای الهی به کافران و بت پرستان وعید
عذاب را می‌دادند، با تمسخر و استهزاء آنان روبرو می‌شدند.
خداوند در قرآن، استهزاءکنندگان به پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) را به عذاب الیم انذار می‌کند: «یـایها الذین ءامنوا لاتقولوا رعنا وقولوا انظر نا واسمعوا وللکـفرین عذاب الیم؛
ای افراد با ایمان (هنگامی که از پیغمبر تقاضای مهلت برای درک آیات
قرآن می‌کنید) نگوئید «راعنا» بلکه بگوئید «انظرنا» (زیرا کلمه اول هم به معنی ما را مهلت بده و هم بمعنی «ما را
تحمیق کن» می‌باشد و دستاویزی برای دشمنان است) و آنچه به شما دستور داده می‌شود بشنوید و برای کافران (و استهزاء کنندگان) عذاب دردناکی است.»
«من الذین هادوا یحرفون الکلم عن مواضعه ویقولون سمعنا وعصینا واسمع غیر مسمع ورعنا لیـا بالسنتهم وطعنـا فی الدین ولو انهم قالوا سمعنا واطعنا واسمع وانظرنا لکان خیرا لهم واقوم ولـکن لعنهم الله بکفرهم فلا یؤمنون الا قلیلا؛
بعضی از
یهود ، سخنان را از محل خود
تحریف می‌کنند؛ و (به جای اینکه بگویند: «شنیدیم و
اطاعت کردیم)، می‌گویند: «شنیدیم و مخالفت کردیم و (نیز می‌گویند: ) بشنو! که هرگز نشنوی! و (از روی تمسخر می‌گویند: ) راعنا (ما را تحمیق کن! ) تا با زبان خود، حقایق را بگردانند و در آئین خدا،
طعنه زنند ولی اگر آنها (به جای این همه لجاجت) می‌گفتند: «شنیدیم و اطاعت کردیم؛ و سخنان ما را بشنو و به ما مهلت ده (تا حقایق را درک کنیم»)، برای آنها بهتر، و با واقعیت سازگارتر بود. ولی خداوند، آنها را بخاطر کفرشان، از
رحمت خود دور ساخته است؛ از این رو جز عده کمی ایمان نمی‌آورند.»
«ولو نزلنا علیک کتـبـا فی قرطاس فلمسوه بایدیهم لقال الذین کفروا ان هـذا الا سحر مبین• وقالوا لولا انزل علیه ملک ولو انزلنا ملکـا لقضی الامر ثم لا ینظرون• ولقد استهزئ برسل من قبلک فحاق بالذین سخروا منهم ما کانوا به یستهزءون؛
و اگر نامهای بر روی صفحهای بر آنها نازل کنیم و (علاوه بر دیدن) آن را با دستهای خود لمس کنند باز کافران می‌گویند این چیزی جز یک
سحر آشکار نیست! • گفتند چرا فرشتهای بر او نازل نشده (تا او را در دعوت مردم به سوی خدا همراهی کند) ولی اگر فرشته ای بفرستیم (و موضوع جنبه حسی و شهود پیدا کند) کار تمام می‌شود (و اگر مخالفت کنند) دیگر به آنها مهلت داده نخواهد شد (و همگی هلاک می‌گردند)• ... • (با این حال نگران نباش) جمعی از پیامبران پیش از تو را به باد استهزا گرفتند اما سرانجام آنچه را مسخره میکردند دامانشان را گرفت (و عذاب الهی بر آنها نازل شد).»
«یحذر المنـفقون ان تنزل علیهم سورة تنبئهم بما فی قلوبهم قل استهزءوا ان الله مخرج ما تحذرون• ولـئن سالتهم لیقولن انما کنا نخوض ونلعب قل ابالله وءایـته ورسوله کنتم تستهزءون؛
منافقان از آن بیم دارند که آیهای بر ضد آنها نازل گردد و به آنها از اسرار درون قلبشان خبر دهد، بگو: استهزا کنید، خداوند آنچه را از آن بیم دارید آشکار می‌سازد! • و اگر از آنها بپرسی (چرا این اعمال خلاف را انجام دادید) می‌گویند ما
بازی و شوخی می‌کردیم، بگو آیا خدا، و آیات او، و پیامبرش را مسخره می‌کنید.»
«ولقد استهزئ برسل من قبلک فاملیت للذین کفروا ثم اخذتهم فکیف کان عقاب؛
(تنها تو را استهزا نکردند) پیامبران پیش از تو را نیز استهزا نمودند، من به کافران مهلت دادم سپس آنها را گرفتم دیدی مجازات (من) چگونه بود؟!»
«واذا راوک ان یتخذونک الا هزوا اهـذا الذی بعث الله رسولا... • ان کاد لیضلنا عن ءالهتنا لولا ان صبرنا علیها وسوف یعلمون حین یرون العذاب من اضل سبیلا؛
و هنگامی که تو را می‌بینند تنها به باد استهزایت می‌گیرند (سخن منطقی که ندارند می‌گویند: ) آیا این کسی است که خدا او را به عنوان رسول مبعوث کرده است؟! • اگر ما بر پرستش خدایانمایان
استقامت نکنیم بیم آن می‌رود که او ما را گمراه سازد! اما هنگامی که عذاب الهی را دیدند به زودی می‌فهمند چه کسی گمراه بوده است؟!»
حکم استهزای معاد (قرآن)، مشرکان و بت پرستان، به قیامت و معاد باور نداشتند و وجود آن را به تمسخر می‌گرفتند.
حکم استهزای معجزات (قرآن)، آیاتی که در قرآن سخن از استهزا به میان آورده بیشتر مربوط به حوزه عقیده و دین بوده که در آن، جبهه مخالفِ انبیای الهی، معجزات انبیا را به تمسخر گرفته و از استهزا به‌صورت حربه‌ای برای رویارویی با دین الهی بهره می‌جستند.
حکم استهزای مؤمنان (قرآن)، مشرکان و مخالفان حق، مؤمنان را به تمسخر گرفته و از استهزا به‌صورت حربه‌ای برای رویارویی با دین الهی بهره می‌جستند.
حکم استهزای نماز (قرآن)، آیاتی که در قرآن سخن از استهزا به میان آورده بیشتر مربوط به حوزه عقیده و دین بوده که در آن، جبهه مخالفِ انبیای الهی، مؤمنان، وحی ، آیات الهی، احکام عبادی مانند
نماز و اذان و... و حتی خداوند را به تمسخر می‌گرفتند.
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «حکم استهزا».
