• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

عورت (خام)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



عورت، قُبُل و دُبُر است.



از احکام عنوان یاد شده در بابهای طهارت ، صلات و حج سخن گفته‌اند.


عورت در لغت به آلت تناسلی مرد و زن و نیز آنچه انسان از آشکار شدنش شرم دارد، اطلاق می‌گردد. مراد از آن در کلمات فقها قُبُل و دُبُر است. قُبُل در مرد عبارت است از آلت تناسلی و بیضتین؛ و در زن آلت تناسلی. و دُبُر در مرد و زن، حلقه مَخرج مدفوع است.
[۱] کشف الغطاء، ج۲، ص۱۲۸.
[۲] العروة الوثقی، ج۱، ص۳۰۵.

تعریف عورت به قُبُل و دُبُر مشهور میان فقها است؛ لیکن برخی قدما عورت را به محدوده بین ناف و زانو تعریف کرده‌اند.
[۴] الکافی فی الفقه، ص۱۳۹.

البته عورت در زن در دو وضعیت نماز و مواجهه با نامحرم تعریفی دیگر نیز دارد که عبارت است از همه اندام زن جز صورت ، مچ دست تا سر انگشتان و مچ پا تا سر انگشتان
[۱۱] روض الجنان، ج۲، ص۵۸۲.
از این رو، برخی عورت زن را به عورت نگاه و عورت نماز تقسیم کرده، عورت نگاه را به قُبُل و دُبُر و عورت نماز و نیز عورت نسبت به نامحرم را به تمامی بدن او جز آنچه استثنا شده تعریف کرده‌اند.
[۱۲] کشف الغطاء، ج۳، ص۹-۱۰.



پوشاندن عورت یا نسبت به نگاه کننده است و یا در حال عبادت ، هرچند نگاه کننده‌ای نباشد. هر کدام دارای احکامی است که در زیر به آنها اشاره می‌کنیم:

۳.۱ - در برابر نگاه دیگران

بر هر مرد مکلف واجب است عورت خود را از نگاه کننده‌ای که قوّه تمیز و تشخیص دارد بپوشاند؛ نگاه کننده از محارم باشد یا غیر محارم، مگر کسانی که از این حکم استثنا شده‌اند، مانند همسر و کنیز و نیز کودک غیر ممیز.
[۱۳] العروة الوثقی، ج۱، ص۳۰۵-۳۰۶.

بر هر زن مکلّف واجب است، همه اندام خود جز مواضع استثنا شده را از نامحرم بپوشاند؛ لیکن نسبت به محارم و نیز هم جنسان خود، تنها پوشاندن قُبُل و دُبُر واجب است. پوشاندن قُبل و دُبر از شوهر و نیز کودک غیر ممیّز واجب نیست.
[۱۴] کشف الغطاء، ج۳، ص۹ ۱۱.
[۱۵] العروة الوثقی، ج۱، ص۳۰۵-۳۰۶.


۳.۱.۱ - نگاه به عورت

نگاه کردن به عورت مسلمان ، جز افرادی که استثنا شده‌اند، همچون زن، شوهر، مولا ، کنیز و کودک غیر ممیّز، حرام است.
[۱۷] العروة الوثقی، ج۱، ص۳۰۵-۳۰۶.

آیا نگاه کردن به عورت کافر نیز حرام است یا نه، اختلاف می‌باشد.
[۲۰] معالم الدین (قسم الفقه)، ج۲، ص۸۸۵.

نگاه کردن به عورت میّت مسلمان، حتی در حال غسل دادن او حرام است.
[۲۳] العروة الوثقی، ج۲، ص۵۰.


۳.۲ - در حال عبادت



۳.۲.۱ - در حال نماز

از شرایط صحّت نماز پوشیده بودن عورت است؛ نگاه کننده‌ای باشد یا نباشد
[۲۵] العروة الوثقی، ج۲، ص۳۱۸.
جز نماز میّت . بنابر این، چنانچه کسی از روی عمد بدون آنکه عورت خود را بپوشاند، نماز بگزارد، نمازش باطل است؛ لیکن در صورتی که عیان بودن عورت از روی سهو یا فراموشی باشد آیا نماز باطل می‌شود یا نه؟ اختلاف است. برخی تفصیل داده و گفته‌اند: چنانچه از ابتدا نماز را بدون ستر عورت خوانده باشد، باید آن را اعاده کند؛ اما اگر نماز را با ستر عورت شروع کرده و در اثنای نماز از روی سهو عورتش آشکار شده، نماز صحیح است و اعاده نمی‌شود. از برخی قدما نقل شده که گفته‌اند: اگر از روی سهو بدون ستر عورت نماز گزارده و قبل از خروج وقت نماز فهمیده، باید نماز را اعاده کند.
[۲۸] مفتاح الکرامة، ج۳، ص۲۸۱-۲۸۵.

برخی، بین حصول علم به عیان بودن در اثنای نماز و حصول علم به آن پس از نماز تفصیل داده و در فرض اول قائل به بطلان نماز شده‌اند.
کسی که برای پوشاندن عورت خود چیزی ندارد، باید نماز را با کیفیتی خاص بخواند. آیا چنین کسی می‌تواند به نماز در اول وقت مطلقا مبادرت کند یا در صورت امید یا احتمال برطرف شدن عذر باید تا آخر وقت صبر کند؟ اختلاف است.
[۳۳] مفتاح الکرامة، ج۳، ص۳۰۹-۳۱۰.

در گزاردن اجزای فراموش شده نماز، همچون تشهد نیز باید عورت پوشیده باشد؛ لیکن در به جا آوردن سجده سهو آیا باید پوشیده باشد یا نه؟ اختلاف است. در به جا آوردن سجده‌های مستحب ، مانند سجده تلاوت و سجده شکر ستر عورت واجب نیست.
مراد از عورت که باید در حال نماز پوشیده باشد، بنابر قول مشهور در مرد قُبُل و دُبُر و در زن همه اندام او جز مواضع استثنا شده است.

۳.۲.۲ - در طواف و سعی

بنابر قول جمعی از فقها از شرایط صحّت طواف ، پوشیده بودن عورت است.
[۳۸] المعتمد فی شرح المناسک، ج۴، ص۳۳۱.

پوشیده بودن عورت در سعی بین صفا و مروه واجب نیست؛ هرچند برخی، احتیاط واجب را در پوشاندن آن دانسته‌اند.
[۳۹] مناسک حج (مراجع)، ص۳۲۲، م۸۳۱.



۱. کشف الغطاء، ج۲، ص۱۲۸.
۲. العروة الوثقی، ج۱، ص۳۰۵.
۳. ذکری الشیعة، ج۳، ص۷.    
۴. الکافی فی الفقه، ص۱۳۹.
۵. المهذب، ج۱، ص۸۳-۸۴.    
۶. الإقتصاد، ص۲۵۸.    
۷. شیخ طوسی، الرسائل العشر، ص۱۷۶.    
۸. اشارة السبق، ص۸۳.    
۹. تحریر الاحکام، ج۱، ص۲۰۲.    
۱۰. ذکری الشیعة، ج۳، ص۷.    
۱۱. روض الجنان، ج۲، ص۵۸۲.
۱۲. کشف الغطاء، ج۳، ص۹-۱۰.
۱۳. العروة الوثقی، ج۱، ص۳۰۵-۳۰۶.
۱۴. کشف الغطاء، ج۳، ص۹ ۱۱.
۱۵. العروة الوثقی، ج۱، ص۳۰۵-۳۰۶.
۱۶. جواهر الکلام، ج۲، ص۴-۶.    
۱۷. العروة الوثقی، ج۱، ص۳۰۵-۳۰۶.
۱۸. ذکری الشیعة، ج۱، ص۱۵۰.    
۱۹. الحدائق الناضرة، ج۵، ص۵۳۳-۵۳۴.    
۲۰. معالم الدین (قسم الفقه)، ج۲، ص۸۸۵.
۲۱. التنقیح (الصلاة)، ج۳، ص۳۵۸.    
۲۲. مصباح المنهاج، ج۲، ص۲۴-۲۵.    
۲۳. العروة الوثقی، ج۲، ص۵۰.
۲۴. الحدائق الناضرة، ج۷، ص۲.    
۲۵. العروة الوثقی، ج۲، ص۳۱۸.
۲۶. العروة الوثقی، ج۲، ص۱۰۲.    
۲۷. الحدائق الناضرة، ج۷، ص۳-۶.    
۲۸. مفتاح الکرامة، ج۳، ص۲۸۱-۲۸۵.
۲۹. مستمسک العروة، ج۵، ص۲۷۰-۲۷۱.    
۳۰. المعتبر، ج۲، ص۱۰۲.    
۳۱. موسوعة الخوئی، ج۱۲، ص۱۲۰-۱۲۱.    
۳۲. مختلف الشیعة، ج۲، ص۱۰۲.    
۳۳. مفتاح الکرامة، ج۳، ص۳۰۹-۳۱۰.
۳۴. العروة الوثقی، ج۲، ص۳۲۳.    
۳۵. الحدائق الناضرة، ج۷، ص۶-۷.    
۳۶. جواهر الکلام، ج۱۹، ص۲۷۵-۲۷۸.    
۳۷. العروة الوثقی، ج۲، ص۳۲۳.    
۳۸. المعتمد فی شرح المناسک، ج۴، ص۳۳۱.
۳۹. مناسک حج (مراجع)، ص۳۲۲، م۸۳۱.



فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، ج۵، ص۲۷۹، برگرفته از مقاله «عورت».    



جعبه ابزار