عورت (خام)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عورت،
قُبُل و
دُبُر است.
از احکام عنوان یاد شده در بابهای
طهارت ،
صلات و
حج سخن گفته‌اند.
عورت در
لغت به
آلت تناسلی مرد و زن و نیز آنچه
انسان از آشکار شدنش شرم دارد،
اطلاق می‌گردد. مراد از آن در کلمات فقها قُبُل و دُبُر است. قُبُل در مرد عبارت است از آلت تناسلی و بیضتین؛ و در زن آلت تناسلی. و دُبُر در مرد و زن، حلقه مَخرج مدفوع است.
تعریف عورت به قُبُل و دُبُر مشهور میان فقها است؛
لیکن برخی قدما عورت را به محدوده بین
ناف و
زانو تعریف کرده‌اند.
البته عورت در
زن در دو وضعیت
نماز و مواجهه با
نامحرم تعریفی دیگر نیز دارد که عبارت است از همه
اندام زن جز
صورت ، مچ
دست تا سر انگشتان و مچ
پا تا سر انگشتان
از این رو، برخی عورت زن را به عورت
نگاه و عورت نماز تقسیم کرده، عورت نگاه را به قُبُل و دُبُر و عورت نماز و نیز عورت نسبت به نامحرم را به تمامی بدن او جز آنچه
استثنا شده تعریف کرده‌اند.
پوشاندن عورت یا نسبت به نگاه کننده است و یا در حال
عبادت ، هرچند نگاه کننده‌ای نباشد. هر کدام دارای احکامی است که در زیر به آنها
اشاره می‌کنیم:
بر هر
مرد مکلف
واجب است عورت خود را از نگاه کننده‌ای که
قوّه تمیز و تشخیص دارد بپوشاند؛ نگاه کننده از
محارم باشد یا غیر محارم، مگر کسانی که از این
حکم استثنا شده‌اند، مانند همسر و
کنیز و نیز
کودک غیر ممیز.
بر هر زن مکلّف واجب است، همه اندام خود جز مواضع استثنا شده را از نامحرم بپوشاند؛ لیکن نسبت به محارم و نیز هم جنسان خود، تنها پوشاندن قُبُل و دُبُر واجب است. پوشاندن قُبل و دُبر از
شوهر و نیز کودک غیر ممیّز واجب نیست.
نگاه کردن به عورت
مسلمان ، جز افرادی که استثنا شده‌اند، همچون زن، شوهر،
مولا ، کنیز و کودک غیر ممیّز،
حرام است.
آیا نگاه کردن به عورت
کافر نیز حرام است یا نه، اختلاف می‌باشد.
نگاه کردن به عورت
میّت مسلمان، حتی در حال
غسل دادن او حرام است.
از شرایط
صحّت نماز پوشیده بودن عورت است؛ نگاه کننده‌ای باشد یا نباشد
جز
نماز میّت .
بنابر این، چنانچه کسی از روی عمد بدون آنکه عورت خود را بپوشاند، نماز بگزارد، نمازش باطل است؛ لیکن در صورتی که عیان بودن عورت از روی
سهو یا فراموشی باشد آیا نماز
باطل می‌شود یا نه؟ اختلاف است. برخی تفصیل داده و گفته‌اند: چنانچه از ابتدا نماز را بدون ستر عورت خوانده باشد، باید آن را
اعاده کند؛ اما اگر نماز را با ستر عورت شروع کرده و در اثنای نماز از روی سهو عورتش
آشکار شده، نماز
صحیح است و اعاده نمی‌شود. از برخی قدما نقل شده که گفته‌اند: اگر از روی سهو بدون
ستر عورت نماز گزارده و قبل از خروج وقت نماز فهمیده، باید نماز را اعاده کند.
برخی، بین حصول
علم به عیان بودن در اثنای نماز و حصول علم به آن پس از نماز تفصیل داده و در فرض اول قائل به بطلان نماز شده‌اند.
کسی که برای پوشاندن عورت خود چیزی ندارد، باید نماز را با کیفیتی خاص بخواند. آیا چنین کسی می‌تواند به نماز در
اول وقت مطلقا مبادرت کند یا در صورت
امید یا احتمال برطرف شدن
عذر باید تا آخر وقت
صبر کند؟ اختلاف است.
در گزاردن اجزای فراموش شده نماز، همچون
تشهد نیز باید عورت پوشیده باشد؛ لیکن در به جا آوردن
سجده سهو آیا باید پوشیده باشد یا نه؟ اختلاف است. در به جا آوردن سجده‌های
مستحب ، مانند
سجده تلاوت و
سجده شکر ستر عورت واجب نیست.
مراد از عورت که باید در حال نماز پوشیده باشد، بنابر
قول مشهور در مرد قُبُل و دُبُر و در زن همه اندام او جز مواضع استثنا شده است.
بنابر قول جمعی از فقها از
شرایط صحّت طواف ، پوشیده بودن عورت است.
پوشیده بودن عورت در
سعی بین
صفا و مروه واجب نیست؛ هرچند برخی،
احتیاط واجب را در پوشاندن آن دانسته‌اند.
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، ج۵، ص۲۷۹، برگرفته از مقاله «عورت».
