• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

محو گناهان

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


برای محو گناهان، در دین اسلام تا هنگامی که انسان زنده است راه بازگشت به خداوند (توبه) باز است و برای رسیدن به این مقصود بعد از کمک خواستن از خدا و توسل به اولیاء، باید تمام کوشش خود را به کار گرفت تا حقوقی که از خداوند و مردم ضایع شده، جبران شود.


گناهانی که بندگان مرتکب می‌شوند همه در یک رتبه قرار ندارند، بر این اساس، آمرزیده شدن آن نیز بستگی به نوع گناهی دارد که شخص مرتکب شده است، ممکن است گناهی با یک استغفار زبانی بخشیده شود، و برای زدوده شدن گناهی دیگر نیاز به زحمت و جبران بیشتری باشد. البته در دین اسلام تا هنگامی که انسان زنده است راه بازگشت به خداوند (توبه) باز است و برای رسیدن به این مقصود بعد از کمک خواستن از خدا و توسل به اولیاء، باید تمام کوشش خود را به کار گرفت تا حقوقی که از خداوند و مردم ضایع شده، جبران شود.

در آغاز این گفتار به طور مختصر، دیدگاه دانشمندان اسلامی را در تقسیم گناهان به صغیره و کبیره یاد آور می‌شویم، سپس به راه‌هایی که در زدودن آثار گناهان از زندگی‌مان به ما کمک می‌کند می‌پردازیم. در متون اسلامی سه دیدگاه درباره گناهان کبیره وجود دارد که با توجه به این که در رسیدن به پاسخ مفید است به آنها اشاره می‌کنیم.

۲.۱ - وعده آتش

مراد از گناهان کبیره، گناهانی است که وعده آتش در آنها داده شده است.

۲.۲ - حرمت

دوم: گناه کبیره عبارت از گناهی است که در حرمت آن دلیلی قطعی از روایات و آیات آمده است.

۲.۳ - کبیره بودن همه گناهان

سوم: با توجه به تعدادی از روایات، همه گناهان در مقابل عظمت خداوند، کبیره است و علّت این که از بعضی گناهان به گناه کوچک تعبیر شده، تنها در مقایسه با گناهان دیگر است. برای اطلاع بیشتر در این رابطه به نمایه "آمرزش گناهان شماره ۸۴۳ (سایت: ۹۱۴) " مراجعه نمایید.

با توجه به این مقدمه یکی از مسائلی که در آموزه‌های اسلامی مورد توجه قرار گرفته، این است که آنچه باعث تباهی و هلاکت انسان می‌شود، دوری از فرامین الهی و رو آوردن به گناه است که در آیات قرآن و روایات برای آنها عقوبت‌های سنگینی وعده داده شده است، ولی نکته‌ای که نباید از آن غفلت شود؛ این است که انسان با توجه به آثار بد گناهان در جنبه‌های مختلف فردی و اجتماعی می‌تواند مسیر خود را در جهت سعادت عوض کند؛ زیرا که در اسلام راه بن‌بست وجود ندارد، هر کسی در هر شرایطی می‌تواند مسیر خود را به طرف آنچه باعث عاقبت به خیری او می‌شود تغییر دهد.

به زدوده شدن آثار گناهان به وسیله برخی اعمال نیک، «تکفیر» می‌گویند، با توجه به موارد زیاد چنین اعمالی ما در این جا تنها به ذکر چند مورد از آنها بسنده می‌کنیم.

۴.۱ - نماز

خداوند در قرآن می‌فرماید: «وَ اَقِمِ الصَّلاةَ طَرَفَیِ النَّهارِ، وَ زُلَفاً مِنَ اللَّیْلِ، اِنَّ الْحَسَناتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئات‌؛
[۱] هود/سوره۱۱، آیه۱۱۴.    
در آغاز و انجام روز و پاسی از شب نماز را بپا دار، که نیکی‌ها، بدی‌ها را از میان می‌برد‌.»

۴.۲ - استغفار

یکی از اموری که سبب می‌شود گناهان محو شود، استغفار از گناه است که در روایات متعدّد به آن اشاره شده است. امام صادق (علیه‌السّلام) می‌فرمایند: انسان وقتی مرتکب گناهی می‌شود از صبح گاهان تا هنگام شب به او مهلت می‌دهند، پس اگر استغفار کرد، عمل او نادیده گرفته می‌شود.
[۲] کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج۲، ص۴۳۷، ح۱، دارالکتب‌الاسلامیة، تهران، ۱۳۶۵ه ش.    

حضرت‌شان در روایت دیگری می‌فرمایند: هفت ساعت به او مهلت می‌دهند، اگر از گناه توبه کرد چیزی برای او نمی‌نویسند و اگر هفت ساعت گذشت و از گناه پشیمان نشد برایش می‌نویسند، و در ادامه می‌فرمایند: شخص مؤمن گاهی بعد از بیست سال گناهش به یادش می‌آید، ولی کافر همان لحظه بعد از انجام گناه فراموش می‌کند
[۳] کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج۲، ص۴۳۷، ح۳، دارالکتب‌الاسلامیة، تهران، ۱۳۶۵ه ش.    
و در روایت دیگری از معصوم (علیه‌السّلام) نقل شده که حضرت فرمود: برای هر دردی دارویی و داروی گناهان استغفار است.
[۴] کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج۲، ص۴۳۹، ح۸، دارالکتب‌الاسلامیة، تهران، ۱۳۶۵ه ش.    

نکته‌ای که در ارتباط با استغفار در زدودن آثار اعمال زشت باید مورد توجه قرار گیرد، این است که مراد از استغفار، همین ذکر زبانی؛ یعنی استغفرالله گفتن نیست که هر کس در شبانه‌روز هر نوع حقی را از مردم و خداوند ضایع کند، به مجرد گفتن این ذکر، گناهان او از بین برود و حال آن که این ذکر به تنهائی فایده‌ای ندارد، بلکه آثار منفی نیز به دنبال دارد.
امام رضا (علیه‌السّلام) می‌فرماید: کسی که با زبانش استغفار کند و در قلب از اعمال بدش پشیمان نباشد، خود را مسخره کرده است.
[۵] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۷۵، ص۳۵۶، ح۱۱، مؤسسةالوفاء، بیروت، ۱۴۰۴هـ ق.


۴.۳ - صلوات

از جمله اموری که موجب از بین رفتن گناهان می‌شود، درود فراوان بر محمد و آلش فرستادن است. حضرت رضا (علیه‌السّلام) می‌فرمایند: شخصی که توانایی انجام کارهایی را که سبب آمرزش او می‌شود ندارد، زیاد صلوات بر محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و خاندان او فرستد که این عمل گناهان او را از بین می‌برد.
[۶] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۹۱، ص۴۸، ح۲، مؤسسةالوفاء، بیروت، ۱۴۰۴هـ ق.


اکنون به موارد دیگری از آنچه گناهان را محو می‌کند با ذکر آدرس بسنده می‌کنیم:
روزه ماه شعبان،
[۷] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۹۴، ص۹۱، ح۵، مؤسسةالوفاء، بیروت، ۱۴۰۴هـ ق.
دادرسی از مظلوم و بر طرف نمودن‌ اندوه مؤمنان،
[۸] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۷۵، ص۶۸، ح۵، مؤسسةالوفاء، بیروت، ۱۴۰۴هـ ق.
غصه به جهت مردن،
[۹] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۷۳، ص۱۶، مؤسسةالوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ه ق.    
رفتن به مسجد برای انجام نماز بعد از اذان مؤذن،
[۱۰] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۸۱، ص۱۵۴، مؤسسةالوفاء، بیروت، ۱۴۰۴هـ ق.
تلاوت قرآن،
[۱۱] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۸۹، ص۱۷، ح۱۸، مؤسسةالوفاء، بیروت، ۱۴۰۴هـ ق.
گریه بر مصائب امام حسین (علیه‌السّلام)،
[۱۲] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۴۴، ص۲۸۳، ح۱۷، مؤسسةالوفاء، بیروت، ۱۴۰۴هـ ق.
زیارت قبر پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و امامان معصوم (علیه‌السّلام)،
[۱۳] صدوق، محمد بن علی، من لایحضره‌الفقیه، ج۲، ص۵۷۷، باب زیارت پیامبر و امامان (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، انتشارات جامعه مدرسین، قم، ۱۴۱۳هـ ق.
نگاه‌کردن به خانه خدا (کعبه)،
[۱۴] صدوق، محمد بن علی، من لایحضره‌الفقیه، ج۲، ص۲۰۴، ح۲۱۴۲، باب زیارت پیامبر و امامان (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، انتشارات جامعه مدرسین، قم، ۱۴۱۳ه ق.    
گناه نکردن در مکان خلوت به جهت شرمساری از خداوند،
[۱۵] صدوق، محمد بن علی، من لایحضره‌الفقیه، ج۴، ص۴۱۲، ح۵۸۹۵، باب زیارت پیامبر و امامان (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، انتشارات جامعه مدرسین، قم، ۱۴۱۳هـ ق.
تلاش برای بر آورده شدن احتیاجات مؤمن مریض،
[۱۶] صدوق، محمد بن علی، من لایحضره‌الفقیه، ج۴، ص۱۵، باب زیارت پیامبر و امامان (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، انتشارات جامعه مدرسین، قم، ۱۴۱۳هـ ق.
روزه ماه رمضان و محافظت از شکم و غریزه جنسی و نگهداری زبان در آن.
[۱۷] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۹۳، ص۳۷۱، ح۵۵، مؤسسةالوفاء، بیروت، ۱۴۰۴هـ ق.


۱. ↑ هود/سوره۱۱، آیه۱۱۴.    
۲. ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج۲، ص۴۳۷، ح۱، دارالکتب‌الاسلامیة، تهران، ۱۳۶۵ه ش.    
۳. ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج۲، ص۴۳۷، ح۳، دارالکتب‌الاسلامیة، تهران، ۱۳۶۵ه ش.    
۴. ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج۲، ص۴۳۹، ح۸، دارالکتب‌الاسلامیة، تهران، ۱۳۶۵ه ش.    
۵. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۷۵، ص۳۵۶، ح۱۱، مؤسسةالوفاء، بیروت، ۱۴۰۴هـ ق.
۶. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۹۱، ص۴۸، ح۲، مؤسسةالوفاء، بیروت، ۱۴۰۴هـ ق.
۷. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۹۴، ص۹۱، ح۵، مؤسسةالوفاء، بیروت، ۱۴۰۴هـ ق.
۸. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۷۵، ص۶۸، ح۵، مؤسسةالوفاء، بیروت، ۱۴۰۴هـ ق.
۹. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۷۳، ص۱۶، مؤسسةالوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ه ق.    
۱۰. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۸۱، ص۱۵۴، مؤسسةالوفاء، بیروت، ۱۴۰۴هـ ق.
۱۱. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۸۹، ص۱۷، ح۱۸، مؤسسةالوفاء، بیروت، ۱۴۰۴هـ ق.
۱۲. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۴۴، ص۲۸۳، ح۱۷، مؤسسةالوفاء، بیروت، ۱۴۰۴هـ ق.
۱۳. ↑ صدوق، محمد بن علی، من لایحضره‌الفقیه، ج۲، ص۵۷۷، باب زیارت پیامبر و امامان (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، انتشارات جامعه مدرسین، قم، ۱۴۱۳هـ ق.
۱۴. ↑ صدوق، محمد بن علی، من لایحضره‌الفقیه، ج۲، ص۲۰۴، ح۲۱۴۲، باب زیارت پیامبر و امامان (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، انتشارات جامعه مدرسین، قم، ۱۴۱۳ه ق.    
۱۵. ↑ صدوق، محمد بن علی، من لایحضره‌الفقیه، ج۴، ص۴۱۲، ح۵۸۹۵، باب زیارت پیامبر و امامان (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، انتشارات جامعه مدرسین، قم، ۱۴۱۳هـ ق.
۱۶. ↑ صدوق، محمد بن علی، من لایحضره‌الفقیه، ج۴، ص۱۵، باب زیارت پیامبر و امامان (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، انتشارات جامعه مدرسین، قم، ۱۴۱۳هـ ق.
۱۷. ↑ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۹۳، ص۳۷۱، ح۵۵، مؤسسةالوفاء، بیروت، ۱۴۰۴هـ ق.


سایت اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «محو گناهان»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۲/۲۶.    



جعبه ابزار