امنیت از مهمترین و ضروریترین نیازهای زندگیبشر است و انسان تنها در پرتو آن میتواند امور دنیوی و اخروی خویش را با آسایش خاطر سامان دهد. از این رو، ایجاد امنیت در شئون مختلف زندگی مردم برای رسیدن به آنچه که مایه رشد و تعالی آنان است، از وظایف اساسی و حتمی حکومت اسلامی است.
امنیت(ایمنی و سلامتی جان، مال قابل اعتنا و آبرو) شرط تکالیف عبادی و اجزاء و شرایط آن است و در صورت فقدان آن، چیزی از اصل تکلیف یا شرط یا جزء آن متوجه انسان نمیشود.
تحصیل طهارت (وضو یا غسل) با آب، برای عبادات مشروط به طهارت همچون نماز، در حال اختیار شرط است، لیکن در صورتی که دشمن یا حیوان درندهای بین انسان و آب حائل شود- به گونهای که انسان از آن، بر خود یا عرض و آبروی خویش احساس خطر کند- تیمم برای او مشروعیت پیدا میکند.
از شرایط نماز، رو به قبله بودن است، لیکن شرط یاد شده در فرض شدت بیم از دشمن یا حیوان درنده ساقط میشود؛ چنان که کیفیت نماز نیز در این صورت تغییر مییابد (نماز خوف).
حرمتارتکاب محرمات، در فرض برخورداری از امنیت است. بنابراین، اگر کسی که در اجتناب از حرامی نسبت به جان یا عرض خود امنیت ندارد، ارتکاب آن حرام برای وی جایز، بلکه واجب است مانند موارد تقیه و اکراه.
اقامه حد در مواردی به علت خوفهلاکت به تأخیر میافتد، از جمله: اجرای حد اعم از تازیانه و کشتن بر زنحامله تا زمان وضع حمل و بر زن شیرده تا پایان زمان شیردهی به تأخیر میافتد و نیز حد تازیانه در زمان شدت گرما و سرما و بر بیمار تا زمان بهبودی و زن مستحاضه پیش از قطع خون، جاری نمیشود.
از شرایط قصاص در اعضا، امکان استیفای آن با وجود امنیت نسبت به جان یا سرایت به عضو دیگری است.
بنابراین، اگر قصاص عضوی موجب به خطر افتادن جان صاحب عضو یا سرایت قطع یا جراحت عضو قطع شده به عضو دیگر شود، قصاص منتفی است.
کسی که در بیرون حرم جنایت یا جرمی مرتکب شده و به حرم پناه برده، در امان است، لیکن او را در خوردن و آشامیدن در تنگنا قرار میدهند تا از حرم بیرون رود، سپس حد یا قصاص بر او جاری میگردد.
کفار در صورتی در بلاد اسلامیامنیت جانی و مالی دارند که میان آنان و حاکماسلامی قرارداد آتش‌بس منعقد شده باشد و یا حاکم اسلامی یا یکی از مسلمانان به ایشان امان داده باشد.
