آل داود
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آل
داود یکی از اعلام قرآنی است و عنوانی می باشد برای
خاندان داود بن
اشعیا (ع).
آل داود از دو
کلمه تشکیل شده است:
۱-آل: این
واژه مقلوب لفظی
اهل می باشد.
و اهل به کسانی گفته می شود که نسبی یا دینی یا چیزی همانند آن، آنها را با یکد یگر جمع و مربوط کند.
"آل" به شریف تر و با فضیلت تر ها اضافه می شود مثل
آل الله، ولی اهل اضافه شدنش کلی و عمومی است.
۲-داود: در
لغت کلمه "داود" به معنی
محبوب می باشد و در
اصطلاح نام یکی از پیامبران
بنی اسرائیل است که در
بیت لحم متولد شد و به جای
شائول(
طالوت)،
پادشاه بنی اسرائیل گردید.
عنوان آل داود تنها یک بار در
قرآن آمده است، قرآن برای
داود(ع) و فرزندش
سلیمان(ع) نعمات و مواهبی
ذکر می کند.
هم
آواز شدن کوه ها و پرندگان در
تسبیح با
داود و آموزش نرم کردن
آهن و ساختن
زره به وی، مسخر کردن باد بر
سلیمان و روان ساختن
چشمه مس مذاب (ذوب کردن مس) و کار گزاری
جنیان بر وی از جمله این مواهب می باشد.
بعد از ذکر این نعمتها
خطاب به آل داود می فرماید: اعْمَلُوا آلَ دَاوُودَ شُکرًا وَقَلِیلٌ مِّنْ عِبَادِی الشَّکورُ .
(و به آنان گفتیم)، ای آل داود،
شکر (این همه نعت را) به جا آورید، ولی عده کمی از بندگان من شکر گذارند »
با توجه به گونا گونی معنای آل و سیاق برخی از
آیات و قراین موجود در آنها، وجوهی برای آل داود بر شمرده‌اند:
۱-
خانواده، فرزندان و همسران
داود. (
نماز را بر ایشان تقسیم کرده بود که هر ساعتی از
شبانه روز یکی از آنها در
محراب مشغول
عبادت می شد).
۲- خود داود.(با توجه به آیه ۲۴۸
سوره بقره)
۳- فقط فرزندان داود که به نقلی ۱۹ تن بوده اند.(شاید از
عهد عتیق متاثر باشد که برای داود ۱۹
پسر ذکر کرده‌اند).
۴-
سلیمان (ع) (علت جمع آوردن فعل اعلموا برای
تعظیم و
تکریم سلیمان است،
به صورت ذکر عام و اراده خاص بیان شده).
۵- افرادی از خاندان و
امت داود که شکر گزاری می کنند.
۶- ۸۰
مرد و ۷۰
زن که همواره در حال عبادت بود ند.
در
سوره سباء آمده : آنها هر چه
سلیمان مى خواست برایش درست مى کردند: معبد ها، تمثال ها، ظروف بزرگ
غذا همانند حوض ها، و دیگ هاى ثابت (که از بزرگى قابل حمل و نقل نبود و به آنان گفتیم:) اى آل داود! شکر (این همه
نعمت را) به جا آورید ولى عده کمى از بندگان من شکر گذارند. آنها براى
سلیمان قصر ها و مساجدى مى ساختند و مجسمه ها و صورتهائى (از اشجار و حیوانات و غیره) مى پرداختند و قدح هاى بزرگى (براى نوشیدن مایعات و غیره) مانند حوض ها حاضر مى کردند (زیرا که لشکریان سلیمان به سبب کثرت در ظرف هاى معمولى نمى توانستند خوراک و طعام آماده نمایند) و دیگ هاى ثابتى (که بواسطه عظمت حرکت دادن آنها ممکن نبود) (سپس ما خطاب به آنها کرده و گفتیم) اى آل داود شکر نعمات مرا بجاى آورید (اگر چه) کمى از بندگان من، بسیار شکر گذارند (یعنى در هر عصرى بنده
مؤمن موحد که دائما در شکر
پروردگار باشد
کمیاب است).
فرق بین
شکور با
شاکر این است که
شکور، بسیار شکرگذارى مى کند و در هر حال اولا نعمت هاى الهى را تصور و در
ذهن مجسم مى نماید که شکر ذهنى و فکرى است، ثانیا زبانش و
اعضاء و جوارحش به حرکت در مى آید و با زبان و تمام وجود شکر گذارى مى کند، ثالثا از نعمت هاى الهى در مسیر سیر الى الله به همان شکل و صورتى که
خداوند خواسته استفاده مى کند، و در عمل نیز شکر گذار نعم الهى مى گردد، که صد البته این گونه بندگان الهى در هر زمانى اندک اند چنان که
آیه شریفه مى فرماید.
از این جمله آیه شریفه که مى فرماید: «اعملوا ءال داود شکرا» استفاده مى شود که شکر گذارى بر نعمت هاى الهى ضرورى و و اجب است، که هر
عبد و بنده اى در هر زمانى باید به این واجب عمل نماید، اگر چه شکر گذارى بر نعمت ها عملى است که اگر خداوند هم نگفته بود،
عقل انسان را بدان ملزم مى کرد.
و منظور از شکر گزاری، تنها شکر با
زبان نیست، چون این مسأله مشکلی نیست که عاملان به آن کم و قلیل بوده باشند، بلکه منظور شکر در عمل است، یعنی استفاده از
مواهب در مسیر اهدافی که به خاطر آن آفریده شده‌اند و این
تعبیر برای بیان عظمت این گروه می باشد.
(لازم به توضیح است که شکر حقیقی می‌تواند هم در عمل و هم در زبان نمود داشته باشد و حقیقت شکر به کار گیری نعمات است در
مسیر کمال و یاد کردن
صاحب نعمت است در همه حال) این که به شما آل داود گفتیم شکر بگزارید، براى این است که خواستیم عده شکر گزاران زیاد شوند، چون شکر گزاران ، خیلى کم هستند پس عده آنها را زیاد کنید.
به دلیل نزدیک بودن معنای
ذریه و آل به ذریه داود (ع) که در قرآن در ضمن ذریه دیگر پیامبران آمده، اشاره‌ای می کنیم.
در
سوره انعام نام تعدادی از پیامبران آمده است که در میان ایشان، نام حضرت داود(ع) هم به
چشم می خورد در ادامه می فرماید:
وَمِنْ آبَائِهِمْ وَذُرِّیاتِهِمْ وَإِخْوَانِهِمْ وَاجْتَبَینَاهُمْ وَهَدَینَاهُمْ إِلَی صِرَاطٍ مُّسْتَقِیمٍ.
و از پدران و فرزندان و برادران آنها (افرادی را برتری دادیم) و بر گزید یم و به راه راست
هدایت نمودیم.
و در آیه ۸۹ همین سوره می فرماید:
أُوْلَـئِک الَّذِینَ آتَینَاهُمُ الْکتَابَ وَالْحُکمَ وَالنُّبُوَّة.
آنها کسانی هستند که
کتاب و
حکم و
نبوت به آنها دادیم.
برخی از مفسران احتمال داده‌اند،
داود و
سلیمان از جمله پیامبرانی بوده‌اند که علاوه بر مقام نبوت و
رسالت دارای حکومت و زمامداری نیز بوده‌اند و در زمان
حکومت خود بر مردم نیکی های فراوان نمودند.
حکم را به عقل و فهم، مقام داوری،
حکومت و زمامداری معنا کرده‌اند.
داوری آل داود نیز همچون
حکمت ایشان در
روایات متعددی مورد توجه قرار گرفته، بر
اساس این
روایات،
امام حسین(ع) و
حضرت سجاد(ع) و
امام صادق(ع) می فر مایند: «ما مانند آل داود
قضاوت می کنیم».
۱.
پژوهشکده باقر العلوم(ع)
۲.
دایره المعارف طهور
