احتلام
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
احتلام در دو معنای خروج
منی و
خروج منی در خواب به کار رفته است.
احتلام به معنای نخست اعم از
بیداری و
خواب از طریق
آمیزش یا غیر آن است؛ همان گونه که هر دو معنا شامل
زن و
مرد نیز می‌باشد. احکام آن در باب‌های
طهارت،
صلات،
صوم،
نکاح و
اقرار آمده است.
احتلام به معنای خواب ديدن و
جنب شدن در خواب است.
محتلم به این معنا دارای احکامی می‌باشد:
از نشانه‌های
بلوغ،
احتلام است.
ادّعای
بلوغ با
احتلام در سنّی که احتمال
بلوغ می‌رود، پذیرفته است.
احتلام سبب وجوب غسل بر مرد و زن است. غسل در صورت حرکت منی از جای خود و عدم خروج واجب نیست.
محتلم به این معنا دارای احکامی می‌باشد:
اگر كسى در خواب منى از او بيرون آيد چه اينكه خواب خود را به ياد داشته باشد يا نه، جنب شده و
غسل بر او
واجب است و اگر خواب
جنابت ببيند ولى پس از بيدارى در لباسش منى نيابد، جنب نيست.
کسی که در
مسجد الحرام یا
مسجد النّبی صلّی اللّه علیه و آله
محتلم شده باید برای خروج از مسجد
تیمّم کند. گرچه برخی از فقها این حکم را به مطلق
خروج منی تعمیم داده‌اند.
کسی که از
احتلام در
شب بیم دارد، می‌تواند
نماز شب را پیش از
نیمه‌شب بگزارد.
آمیزش قبل از غسل یا
وضو، برای
محتلم کراهت دارد.
احتلام روزه‌دار در
روز موجب بطلان
روزه نیست.
احتلام در شب
ماه رمضان در صورت بیدار نشدن تا
اذان صبح نیز همین حکم را دارد.
روزه‌دار می‌تواند بخوابد؛ هر چند بداند با خوابیدن
محتلم می‌شود.
ظاهر عبارت برخی قدما، عدم وجوب غسل بر زن در صورت
احتلام است.
درحديث آمده كه
پیغمبر(صلی الله علیه و آله)
مکروه مى داشت كه كسى پس از
احتلام غسل نكرده با
همسر خود
نزدیکی كند.
امام موسی بن جعفر(علیهما‌السلام) از
آباء خود از
امیرالمؤمنین(علیه‌السلام)
روایت كرده كه از آن حضرت سؤال شد درباره كسى كه
محتلم شده يا
جماع كرده و غسل خود را فراموش نمود و او در
ماه رمضان بود، فرمود: «
نماز را
قضا كند اما روزه‌اش قضا ندارد»
حضرت علی (علیه‌السلام) مى فرمود:«رفع القلم عن ثلاث؛ عن الصبى حتى
يحتلم و عن المجنون حتى يفيق و عن النائم حتى يستيقظ»
«از سه گروه قلم
تکلیف برداشته شده است:
کودک تا وقتى كه
محتلم شود، و ديوانه تا آن كه به
عقل آيد، و
خواب تا آن كه بيدار شود»
و نیز میفرمود: «لابأس ان يؤذن الغلام قبل ان
يحتلم، و لايؤم حتى
يحتلم»
«باكى نيست كه
نوجوان پيش از
احتلام اذان بگويد، ولى تا
بالغ نشده است
امامت نكند.»
از
امام صادق (علیه‌السلام) روايت شده كه هر كه بيم داشته باشد كه در خواب
محتلم شود هنگام رفتن به
بستر بخواند: «اللهم انى اعوذ بك من الاحتلام و من سوء
الاحلام و من ان يتلاعب بى الشيطان فى اليقظة والمنام»
محمد بن افرع گويد : به
امام عسکری(علیه‌السلام) نامه اى نوشتم و در
نامه از
احتلام امام پرسيدم و نزد خود گفتم: امام كه به تفاسیر
قرآن آگاه است چگونه
شیطان در وجودش تصرف كند؟! حضرت در پاسخ نوشت : حال
ائمه در خواب و
بیداری يكسان است و خواب در وجودشان تغييرى پديد نياورد و چنانكه تو نيز به ذهنت آمد امام از تصرف
شیطان به دور است.
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۲۹۴-۲۹۵.
سایت پژوهه
