• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تصریه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



به ندوشیدن حیوان به انگیزه پر شیر نشان دادن پستان آن هنگام فروش تصریه گفته می شود.
تصریه عبارت است از اینکه صاحب حیوان شیرده، آن را چند روزى ندوشد تا پستانش پر از شیر گردد، سپس آن را براى فروش عرضه و به مشتری بى‏اطّلاع از واقعیت چنین وانمود کند که حیوان، بسیار شیرده است و در نتیجه آن را گران‏تر از قیمت واقعى خود بفروشد.
[۱] مجمع البحرین/ واژه (صرى)

به چنین حیوانى (مصراة) گویند. از این عنوان در باب تجارت سخن رفته است.




عمل تصریه از بعد تکلیفى مصداق تدلیس و حرام و از بعد وضعی، موجب ثبوت خیار است؛ ازاین‏رو خریدار در صورت جهل به آن، مى‏تواند معامله را فسخ کند.
با دوشیدن شیر حیوان جهت آزمایش، حق خیار ساقط نمى‏شود
اگر تصریه قبل از سه روز مشخّص شود، حقّ خیار تا سه روز باقى است؛ ولى اگر پس از گذشت سه روز معلوم شود در فورى بودن اعمال حقّ خیار یا جواز تأخیر آن به مقدارى که به فروشنده زیان نرسد اختلاف است و نیز در اینکه خیار تصریه همان خیار حیوان است یا خیارى مستقل، اختلاف مى‏باشد.



تصریه با اعتراف صاحب حیوان یا قیام بینه بر آن و نیز با آزمایش ثابت مى‏گردد. در آزمایش، شیر حیوان سه روز دوشیده مى‏شود، چنانچه شیر دوشیده شده در هر روز، کمتر از مقدار آن هنگام معامله باشد، تصریه ثابت مى‏گردد.



خریدارى که تصمیم به برگرداندن حیوان و فسخ معامله گرفته‏ است، باید شیر موجود در پستان حیوان هنگام معامله را- در صورت وجود آن هنگام رد- همراه با حیوان برگرداند.
برخى قدما گفته‏اند: خریدار مى‏تواند عوض شیر، یک صاع (حدود سه کیلو) خرما یا گندم و در صورت عدم امکان، قیمت آن را به صاحب حیوان بدهد، هرچند شیر موجود باشد و فروشنده بر قبول شیر اجبار نمى‏شود.
اگر شیر موجود در حال عقد تلف شود، بنابر مشهور میان متأخران، خریدار باید مثل، و در صورت تعذر، قیمت آن را به فروشنده بپردازد.
در اینکه شیر فراهم آمده در پستان پس از عقد، حکم شیر موجود در حال عقد را دارد یا آنکه از آن خریدار است، اختلاف مى‏باشد.



موضوع احکام تصریه گوسفند است و بنابر مشهور گاو و شتر نیز ملحق به گوسفند مى‏باشند.
قول به ثبوت احکام تصریه براى انسان (کنیز) و انواع حیوان، از ابن جنید نقل شده است. البتّه تصریه اگر در کنیز داراى شیر یا حیوان شیردهى که معامله به علّت شیرده بودن آن انجام گرفته، تحقّق یابد، براى خریدار، به سبب تدلیس، خیار ثابت مى‏شود؛ هرچند احکام تصریه (عدم سقوط خیار با تصرف جهت آزمایش و نیز سه روز آزمایش کردن براى ثبوت خیار) جارى نمى‏گردد.


 
۱. مجمع البحرین/ واژه (صرى)
۲. جواهر الکلام ج۲۳، ص۲۶۲-۲۶۳.    
۳. جواهر الکلام ج۲۳، ص۲۶۲.    
۴. جواهر الکلام ج۲۳، ص۲۶۴.    
۵. جواهر الکلام ج۲۳، ص۲۷۱.    
۶. جواهر الکلام ج۲۳، ص۲۷۰.    
۷. جواهر الکلام ج۲۳، ص۲۷۲.    
۸. جواهر الکلام ج۲۳، ص۲۶۷.    
۹. جواهر الکلام ج۲۳، ص۲۶۴.    
۱۰. المهذب ج۱، ص۳۹۱-۳۹۲.    
۱۱. غنیة النزوع، ص۲۲۳.    
۱۲. الجامع للشرائع، ص۲۶۷.    
۱۳. جواهر الکلام ج۲۳، ص۲۶۵.    
۱۴. جواهر الکلام ج۲۳، ص۲۶۶.    
۱۵. جواهر الکلام ج۲۳، ص۲۷۳.    
۱۶. مختلف الشیعة ج۵، ص۱۷۷.    
۱۷. جواهر الکلام ج۲۳، ص۲۷۲.    
۱۸. جواهر الکلام ج۲۳، ص۲۷۴.    




فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۵۰۴.    

رده‌های این صفحه : تجارت | فقه




جعبه ابزار