درباره سبب شهرت وی به کاتب، به نقل از محمد بن عمر واقدی، گفته است که حنظلة بن ربیع، نامه‌ای برای پیامبر صلوات الله علیه، کتابت کرد و پس از آن به این نام شهرت یافت.
ب) در منابع متأخرتر فقط گفته شده است که وی جزو کسانی بود که برای پیامبر صلوات الله علیه، کتابت می‌کرد.
اشاره کرده که نظر سیره نگاران درباره کاتبان پیامبر صلوات الله علیه، آن است که عده‌ای فقط وحی را کتابت می‌کردند و برخی دیگر، مکاتبات سیاسی، نیازهای شخصی پیامبر و فهرستصدقات جمع آوری شده را می‌نوشتند، که حنظلة بن ربیع از افراداخیر بوده است.
وی در سوگ عثمان اشعاری سرود و با تجلیل از عثمان، قاتلان وی را فراموش کنندگان وصایای پیامبر صلوات الله علیه، معرفی کرد و گفت با کسی که پس از عثمان عهده دار امور مسلمانان گردد، بیعت نمی‌کند.
حنظله قبل از جنگ صفین، با گروهی نزد حضرت علی علیه السلام رفت تا ایشان را از جنگ بازدارد. یارانامام علیه السلام بر این باور بودند که وی با معاویه مکاتبات پنهانی دارد؛ از این‌رو، حضرت درباره موضع او از وی سؤال کردند و او با اظهار بی‌طرفی، خشم بزرگان قبیله خود را، که طرفدار حضرت بودند، برانگیخت.
وی با اشاره به این‌که از همه، نسبت به امور، آگاه‌تر است، مهلت خواست و به منزلش رفت و سپس شبانه به سوی معاویه گریخت، اما در جنگ شرکت نکرد.
حنظله در این خبر خود را منافق خوانده و در معنای آن گفته است هنگامی که نزد پیامبر هستیم و آن حضرت از بهشت و دوزخ سخن می‌گوید، به یاد آخرت می‌افتیم، اما چون نزد همسر و فرزندان خود می‌رویم، از یاد خدا غافل می‌شویم
