پلیدی (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
پلیدی ، به معنای ناپاکی و
چرک است.
در این مدخل از واژه‌های «
رجس »، «
رجز »، «
سوء »، «
خبیث » و «
نجس » استفاده شده است.
خباثت و پلیدی اشیا، زمینه ساز
حرمت آن است.
«... ویحرم علیهم الخبـئث...»؛ همانها که از فرستاده (خدا)،
پیامبر «
امّی » پیروی می‌کنند؛ پیامبری که صفاتش را، در
تورات و انجیلی که نزدشان است، می‌یابند؛ آنها را به معروف دستور می‌دهد، و از منکر باز میدارد؛ اشیار پاکیزه را برای آنها
حلال می‌شمرد، و ناپاکیها را تحریم می کند؛ و بارهای سنگین، و زنجیرهایی را که بر آنها بود، (از دوش و گردنشان) بر میدارد، پس کسانی که به او
ایمان آوردند، و حمایت و یاریش کردند، و از نوری که با او نازل شده پیروی نمودند، آنان رستگارانند.
پلید بودن اشیا، دلیل
وجوب اجتناب از آنها می‌باشد.
«یـایها الذین ءامنوا انما الخمر والمیسر والانصاب والازلـم رجس من عمل الشیطـن فاجتنبوه لعلکم تفلحون»؛ ای کسانی که ایمان آورده‌اید!
شراب و
قمار و بتها و
ازلام (نوعی بخت‌آزمایی)، پلید و از عمل
شیطان است، از آنها دوری کنید تا رستگار شوید!
در تفاسیر
شیعه و
اهل تسنن شان نزولهاى مختلفى درباره آیه نخست ذکر شده است ،شده است، که تقریبا با یکدیگر
شباهت دارند از جمله اینکه در
تفسیر در المنثور از
سعد بن وقاص چنین نقل شده که مى گوید: این آیه درباره من نازل گردید، مردى از
انصار غذائى تهیه کرده بود و ما را دعوت کرد، جمعى در مجلس میهمانى او شرکت کردند، و علاوه بر صرف غذا
شراب نوشیدند و این قبل از تحریم شراب در
اسلام بود، هنگامى که مغز آنها از شراب گرم شد شروع به ذکر افتخارات خود کردند، کم کم کار بالا گرفت و به اینجا رسید که یکى از آنها
استخوان شترى را برداشت و بر بینى من کوبید و آن را شکافت ، من خدمت
پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) رسیدم و این جریان را عرض کردم در این موقع
آیه فوق نازل شد.
از ((
مسند احمد )) و ((
سنن ابى داود )) و
نسائى و ((
ترمذى )) چنین نقل شده است که
عمر دعا مى کرد، و مى گفت : خدایا بیان روشنى در مورد
خمر براى ما بفرما، هنگامى که آیه
سوره بقره (یسئلونک عن الخمر و المیسر...)
نازل شد پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) آیه را براى او
قرائت کرد ولى او باز به دعاى خود ادامه مى داد، و مى گفت : خدایا بیان روشنترى در این زمینه بفرما، تا اینکه آیه
سوره نساء (یا ایها الذین آمنوا لا تقربوا الصلوة و انتم سکارى )
نازل شد، پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) آن را نیز بر او خواند، باز به دعاى خود ادامه مى داد!، تا اینکه
سوره مائده (آیه مورد بحث ) که صراحت فوقالعادهاى در این موضوع دارد، نازل گردید، هنگامى که پیامبر (صلى اللّه علیه و آله و سلّم ) آیه را بر او خواند، گفت : انتهینا انتهینا! از نوشیدن شراب خوددارى میکنیم ، خوددارى مى کنیم !.
«والرجز فاهجر»؛ و از پلیدی دوری کن.
آشامیدنی دوزخیان، مایعی ناگوار و پلید می‌باشد.
«من ورائه جهنم و یسقی من مآء صدید»؛ به دنبال او
جهنم خواهد بود؛ و از
آب بد بوی متعفّنی نوشانده می‌شود!
«...انآ اعتدنا للظـلمین نارا احاط بهم سرادقها وان یستغیثوا یغاثوا بمآء کالمهل یشوی الوجوه بئس الشراب وسآءت مرتفقا»؛ بگو: «این
حقّ است از سوی پروردگارتان! هر کس میخواهد ایمان بیاورد (و این حقیقت را پذیرا شود)، و هر کس میخواهد
کافر گردد!» ما برای ستمگران آتشی آماده کردیم که سراپرده‌اش آنان را از هر سو احاطه کرده است! و اگر تقاضای آب کنند، آبی برای آنان میاورند که همچون
فلز گداخته صورتها را بریان می‌کند! چه بد نوشیدنی، و چه بد محل اجتماعی است! (بر اساس احتمالی «مهل» به معنای چرکاب و
خون است.
)
«و لا طعام الا من غسلین»؛ و نه طعامی، جز از چرک و خون!
آلوده شدن برخی از مجاهدان بدر به پلیدی، به دست
شیطان بود.
«اذ یغشیکم النعاس امنة منه و ینزل علیکم من السمآء مآء لیطهرکم به ویذهب عنکم رجز الشیطـن...»؛ و (یاد آورید) هنگامی را که
خواب سبکی که مایه
آرامش از سوی خدا بود، شما را فراگرفت؛ و آبی از
آسمان برایتان فرستاد، تا شما را با آن
پاک کند؛ و پلیدی شیطان را از شما دور سازد؛ و دلهایتان را محکم، و گامها را با آن استوار دارد! («رجز» به معنای پلیدی است.
«رجز»
آیات مذکور، در مورد مجاهدان
جنگ بدر است که دچار
جنابت یا
وسوسه شیطان شدند.
)
اجتناب از هر گونه پلیدی، سفارش
خداوند به
پیامبر صلی الله علیه وآله است.
والرجز فاهجر.
دوری جستن از پلیدیها (شراب، قمار و...) ، نشانگر
اطاعت از خدا و
رسول صلی الله علیه وآله است.
«یـایها الذین ءامنوا انما الخمر والمیسر والانصاب والازلـم رجس من عمل الشیطـن فاجتنبوه لعلکم تفلحون»؛ ای کسانی که
ایمان آورده‌اید! شراب و قمار و بتها و ازلام (نوعی بخت‌آزمایی)،
پلید و از عمل شیطان است، از آنها دوری کنید تا رستگار شوید!
«واطیعوا الله واطیعوا الرسول...»؛ اطاعت خدا و اطاعت پیامبر کنید! و (از مخالفت فرمان او) بترسید! و اگر روی برگردانید، (مستحق
مجازات خواهید بود؛ و) بدانید بر پیامبر ما، جز
ابلاغ آشکار، چیز دیگری نیست (و این وظیفه را در برابر شما، انجام داده است). (هر یک از موارد اجتناب
آیه ۹۰ می‌تواند مصداق اطاعت خدا و رسول صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم ذکر شده در آیه ۹۲ باشد.
)
اجتناب
اهل ایمان از پلیدیها
لازم است.
یـایها الذین ءامنوا انما الخمر والمیسر و الانصاب والازلـم رجس من عمل الشیطـن فاجتنبوه لعلکم تفلحون.
«سیحلفون بالله لکم اذا انقلبتم الیهم لتعرضوا عنهم فاعرضوا عنهم انهم رجس...»؛ هنگامی که بسوی آنان بازگردید، برای شما به خدا
سوگند یاد می‌کنند، تا از آنها اعراض (و صرف نظر) کنید؛ از آنها
اعراض کنید (و روی بگردانید)؛ چرا که پلیدند! و جایگاهشان
دوزخ است، بکیفر اعمالی که انجام می‌دادند. (رجس (پلیدی) بودن، علت وجوب اعراض از
منافقان ذکر شد. بنابراین، اجتناب از هرگونه رجس،
واجب است)
پلید بودن، دلیل اجتناب از
شراب ،
قمار ، بتها و ازلام است.
یـایها الذین ءامنوا انما الخمر والمیسر والانصاب والازلـم رجس من عمل الشیطـن فاجتنبوه لعلکم تفلحون.
رسیدن به
فلاح و رستگاری، از آثار دوری جستن از پلیدیها است.
یـایها الذین ءامنوا انما الخمر والمیسر والانصاب والازلـم رجس من عمل الشیطـن فاجتنبوه لعلکم تفلحون.
«قل لایستوی الخبیث والطیب ولو اعجبک کثرة الخبیث فاتقوا الله یـاولی الالبـب لعلکم تفلحون»؛ بگو: «(هیچ‌گاه) ناپاک و پاک مساوی نیستند؛ هر چند فزونی ناپاکها، تو را به شگفتی اندازد! از (مخالفت) خدا بپرهیزید ای صاحبان خرد، شاید
رستگار شوید!
بیماردلی
منافقان ، عامل ازدیاد پلیدی آنان است.
«واما الذین فی قلوبهم مرض فزادتهم رجسا الی رجسهم وماتوا وهم کـفرون»؛ و امّا آنها که در دلهایشان بیماری است، پلیدی بر پلیدیشان افزوده؛ و از
دنیا رفتند در حالی که
کافر بودند.
قوم لوط به اعمال زشت و پلید مبتلا بودند.
«ولوطا ءاتینـه حکما وعلما ونجینـه من القریة التی کانت تعمل الخبـئث انهم کانوا قوم سوء فـسقین»؛ و
لوط را (به یاد آور) که به او
حکومت و
علم دادیم؛ و از شهری که اعمال زشت و کثیف انجام می‌دادند، رهایی بخشیدیم؛ چرا که آنها مردم بد و فاسقی بودند!
اعمال
شیطان ، کرداری پلید و ناپاک است.
یـایها الذین ءامنوا انما الخمر والمیسر والانصاب والازلـم رجس من عمل الشیطـن فاجتنبوه لعلکم تفلحون.
پلیدی بتها ،
پلیدی شرک و
عوامل پلیدی .
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «پلیدی (قرآن)».
