رُشد در دو معنای تواناییحفظمال و مصرف آن در راه درست و نمو به کار رفته است.
از این عنوان در باب حج و به مناسبت در بابهایی نظیر نکاح، وصیت و قضاء سخن گفتهاند.
حقیقت دو تعریف به یک معنا بر میگردد؛ زیرا مراد کسانی که رشد را به ساماندهی و تباه نساختن مال تعریف کردهاند، داشتن ملکهای است که در پرتو آن توانایی نگهداری مال و هزینه کردن آن در راه درست را داشته باشد، نه اینکه برای یک بار به طور اتفاقی چنین عملی از او بروز کند.
در اینکه تصرف مالی در کارهای پسندیده، از قبیل آزاد کردن بنده، صدقه دادن یا وصیت کردن به آن، مشروط به رشید بودن است یا نه، اختلاف است. قول دوم به مشهور نسبت داده شده است.
رشد کودک با آزمودن وی ثابت میگردد؛ بدین گونه که مالی در اختیار او گذاشته میشود تا توانایی او بر حفظمال و هزینه کردن آن، به دور از اسراف و تبذیر محرز گردد، یا زمام معاملهای به او واگذار میشود تا قدرت وی بر ساماندهی آن به گونه عقلایی و به دور از فریب خوردن آشکار گردد.
از این رو، در صحتمعامله آزمایشی- به علّت بالغ نبودن طرف معامله- اختلاف شده است. برخی، چنین معاملهای را در صورت ممیز بودن کودک با اذن ولی او صحیح دانستهاند؛
در صورت اثبات رشد به شهادت، آیا شهادت باید نزد حاکم شرع باشد و او حکم به ثبوت آن کند، یا شهادت نزد کسی که نگهدارندهمال کودک است نیز کفایت میکند؟ مسئله محلّ بحث است.
