استحلال

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

استحلال : به معنای حلال شمردن، حلال کردن، حلالیّت طلبیدن است.

---

استحلال به هر سه معنا در باب ‌هاى گوناگون فقه به کار رفته واحکامى بر آن مترتّب گشته است.

۱.۱ - کاربردفقهی حلال شمردن

در باب طهارت و حدود از عنوان حلال شمردن، بحث شده است.

۱.۲ - کاربرد فقهی حلال کردن

منظور از حلال کردن، حلال کردن با اسباب شرعی است که در باب ‌هاى مختلف عبادات، عقود و ایقاعات مطرح شده است.

۱.۳ - کاربرد فقهی حلالیت طلبیدن

عنوان حلالیّت طلبیدن ،در باب ‌هاى تجارت، قرض، دین، شرکت، عاریه، غصب، لقطه و شهادات به مناسبت مورد بحث قرار گرفته است.

---

حلال شمردن محرّمات ى که حرمت آن‌ها ضروری دین است مانند زنا، لواط، ترک نماز و غیبت، موجب ارتداد است، امّا به تصریح برخى فقها حلال دانستن محرّمات ى که حرمت آن‌ها به حدّ ضروری دین نرسیده وتنها، اجماع ى است، موجب ارتداد نمى‌شود.

---

حرمت آنچه در شریعت بر انسان حرام شده یا ذاتى است یا عرضى. نوع اول(حرمت ذاتی) به هیچ یک از اسباب شرعی بر انسان حلال نمى‌شود، مگر به سبب اضطرار ،امّا نوع دوم(حرمت عرضی) با سبب شرعى بر انسان حلال مى‌گردد مانند؛
۱.زن یا مرد اجنبی که به عقد نکاح بر دیگرى حلال مى‌شود، .طهارت (وضو، غسل و تیمّم) که سبب حلیّت ورود در نماز مى‌گردد، خریدن، قرض کردن و عاریه گرفتن که موجب جواز تصرف در مال دیگرى مى‌شود.
۳. طلاق یکى از دوخواهر که سبب حلیّت ازدواج با خواهر دیگر مى‌گردد.
اصل در این نوع استحلال←←← اباحه است؛ به این معنا که حلال کردن حرام عرضی با تحصیل سبب شرعی آن براى انسان مباح‌ است، لیکن در مواردى ممکن است واجب، مستحب ویا مکروه گردد؛
- واجب مانند موردى که اگر ازدواج نکند، به حرام مى‌افتد
- مستحب مانند اصل ازدواج کردن
- مکروه مانند ازدواج با زن نازا.

---

حلالیّت طلبیدن در مواردى است که ذمّه ی انسان به مال یا حق شخص دیگرى مشغول باشد. استحلال بدین معنا بر سه قسم است:
۱. واجب: حلالیّت طلبیدن در صورت تصرّف در مال دیگرى از راه نا مشروع همچون غصب ودزدى.
۲. حرام: حلالیّت طلبیدن در موردى که فتنه و مفسده در پى داشته باشد.
۳. مستحب: حلالیّت طلبیدن از کسى که غیبت اورا کرده است؛ برخى قائل به وجوب آنند.

---