• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تکلم

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


سخن گفتن راتکلّم گویند و از آن در بابهای طهارت، صلات، حج، نکاح و قضاء به مناسبت سخن رفته است.
تکلّم در فقه یا به اعتبار انطباق عنوانی از عناوین خاص، موضوع حکم قرار گرفته است ـ مانند تکلّم به اعتبار انطباق عنوان ارشاد جاهل یا امر به معروف و نهی از منکر بر آن، که با شرایطی واجب می‏شود.
تکلّم به عنوان دعا و ذکر مستحب و به عنوان غیبت و تهمت حرام است ـ و یا به اعتبار خود تکلّم.
احکام قسم نخست در عناوین خاصّ خود مطرح خواهد شد. در این جا به احکام قسم دوم اشاره می‏کنیم.



تکلّم بنفسه امری مباح است؛ لیکن به سبب عروض حالاتی، احکام دیگری می‏یابد.

۱.۱ - تکلّم حرام


سخن گفتن در اثنای خطبه نماز جمعه بنابر مشهور، حرام است.
[۱] الحدائق‌الناضرة، ج۱۰، ص۹۶.    
[۲] جواهر الکلام، ج۱۱، ص۲۹۲.    

برخی تکلّم بین اقامه و بعد از اقامه و نیز در نماز جماعت برای نمازگزاران بعد از شنیدن"قَدْ قامَتِ الصَّلاة "را حرام دانسته‏اند. البتّه تکلّم به کلام مرتبط با نماز مانند تقدیم امام و تسویه صفوف را از حکم یادشده استثنا کرده و آن را جایز دانسته‏اند.
[۳] جواهر الکلام، ج۹، ص۱۰۰-۹۸.    


۱.۲ - تکلّم مکروه


سخن گفتن در موارد زیر مکروه است:
هنگام تخلّی
[۴] جواهر الکلام، ج۲، ص۷۳.    
، در تشییع جنازه،
[۵] العروة الوثقی، ج۱، ص۴۱۹.
نزد محتضر افزون بر مقدار نیاز،
[۶] العروة الوثقی، ج۱، ص۳۷۶.
در اثنای استخاره،
[۷] جواهر الکلام، ج۱۲، ص۱۶۲.    
نسبت به امور دنیوی در مسجد،
[۸] العروة الوثقی، ج۱، ص۶۰۰.
بین نافله‌های مغرب،
[۹] جواهر الکلام، ج۷، ص۲۴.    
در اثنای اذان و بنابر مشهور بین اقامه و بعد از اقامه و نیز برای نمازگزاران در نماز جماعت بعد از شنیدن"قَدْ قامَتِ الصَّلاة"،
[۱۰] الحدائق الناضرة، ج۷، ص۴۲۷.    
[۱۱] جواهر الکلام، ج۹، ص۹۹-۹۷.    
در اثنای خطبه جمعه بنابر قولی،
[۱۲] جواهر الکلام، ج۱۱، ص۲۹۵-۲۹۲.    
در حال سعی، در حال شنیدن قرآن،
[۱۳] الأشباه و النظائر، ص۴۴-۴۳.
هنگام طواف
[۱۴] جواهرالکلام، ج۱۹، ص۳۶۹.    
و آمیزش،
[۱۵] جواهرالکلام، ج۲۹، ص۶۰.    
پرگویی،
[۱۶] وسائل الشیعة، ج۱۲، ص۱۹۶.    
تکلّم با زنان در غیر موارد ضروری،
[۱۷] وسائل الشیعة، ج۲۰، ص۱۹۷.    
سخن گفتن زن با غیر محارم جز به مقدار نیاز.
[۱۸] جواهر الکلام، ج۲۹، ص۹۹.    



اگر کسی به سبب جنایتی قوّه تکلّم دیگری را از بین ببرد، به‏گونه‏ای که نتواند هیچ یک از حروف معجم را ـ که بنابر قول مشهور ۲۸ حرف عربی است ـ تلفظ نماید، دیه کامل بر جانی ثابت می‏شود و اگر تنها توانایی تلفظ بخشی از حروف را نداشته باشد، دیه به نسبت ثابت می‏شود.
[۱۹] مبانی تکملة المنهاج، ج۲، ص۲۸۹.
[۲۰] مبانی تکملة المنهاج، ج۲، ص۳۶۲-۳۶۱.



تکلّم دارای آثاری است از قبیل بطلان نماز در صورت تکلّم عمدی در اثنای آن،
[۲۱] جواهر الکلام، ج۱۲، ص۲۶۵.    
و وجوب دو سجده سهو در صورت تکلّم سهوی.
[۲۲] جواهر الکلام، ج۱۲، ص۴۳۱.    


 
۱. ↑ الحدائق‌الناضرة، ج۱۰، ص۹۶.    
۲. ↑ جواهر الکلام، ج۱۱، ص۲۹۲.    
۳. ↑ جواهر الکلام، ج۹، ص۱۰۰-۹۸.    
۴. ↑ جواهر الکلام، ج۲، ص۷۳.    
۵. ↑ العروة الوثقی، ج۱، ص۴۱۹.
۶. ↑ العروة الوثقی، ج۱، ص۳۷۶.
۷. ↑ جواهر الکلام، ج۱۲، ص۱۶۲.    
۸. ↑ العروة الوثقی، ج۱، ص۶۰۰.
۹. ↑ جواهر الکلام، ج۷، ص۲۴.    
۱۰. ↑ الحدائق الناضرة، ج۷، ص۴۲۷.    
۱۱. ↑ جواهر الکلام، ج۹، ص۹۹-۹۷.    
۱۲. ↑ جواهر الکلام، ج۱۱، ص۲۹۵-۲۹۲.    
۱۳. ↑ الأشباه و النظائر، ص۴۴-۴۳.
۱۴. ↑ جواهرالکلام، ج۱۹، ص۳۶۹.    
۱۵. ↑ جواهرالکلام، ج۲۹، ص۶۰.    
۱۶. ↑ وسائل الشیعة، ج۱۲، ص۱۹۶.    
۱۷. ↑ وسائل الشیعة، ج۲۰، ص۱۹۷.    
۱۸. ↑ جواهر الکلام، ج۲۹، ص۹۹.    
۱۹. ↑ مبانی تکملة المنهاج، ج۲، ص۲۸۹.
۲۰. ↑ مبانی تکملة المنهاج، ج۲، ص۳۶۲-۳۶۱.
۲۱. ↑ جواهر الکلام، ج۱۲، ص۲۶۵.    
۲۲. ↑ جواهر الکلام، ج۱۲، ص۴۳۱.    



فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۲، ص۶۰۸.    



جعبه ابزار