مخزن مقالات برتر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
سوره محمد، آیه ۳۸
«إِن تَتَوَلَّوْا یَسْتَبْدِلْ قَوْمًا غَیْرَكُمْ ثُمَّ لَا یَكُونُوا أَمْثَالَكُمْ»
عنوان: سنت الهی استبدال؛ ایرانیان در مدار مسئولیت تمدنی
آیه ۳۸ سوره محمد، از سنت الهی استبدال قومی خبر می‌دهد؛ که چون اقوام گذشته نیستند، در دعوت به جهاد سستی نمی‌کنند، در برابر دشمن تسلیم صلح ذلت‌بار نمی‌شوند، از انفاق دریغ ندارند و مطیع خدا و رسول‌اند. همه مفسران بر اساس روایات مصداق این این آیه را ایرانیان دانسته اند. این آیه و روایات مرتبط، ظرفیت تمدنی ایرانیان را به‌عنوان نیرویی فعال در شکل‌دهی تمدن نوین اسلامی در پرتو نهضت جهانی مهدوی تأیید می‌کند.
کاشفی «روضه الشهداء» را به درخواست «مرشد بالله» هرات نوشته است. این اثر، عاشورا را با نگاهی صوفیانه و تأکید بر صبر و تحمل رنج روایت می‌کند و از این رو جذابیت ادبی خاصی دارد. هرچند مذهب نویسنده نامشخص است، اما شواهدی به گرایش او به سنی حنفی اشاره دارد. با این حال، از نظر علمی قابل اعتماد نیست؛ زیرا بر مبنای منابع اصیل نیست و فاقد نقد مستندات است. برخی داستان‌ها مانند عروسی حضرت قاسم و نام‌های ساختگی در دو سپاه، اعتبار تاریخی آن را زیر سوال می‌برد.
___________________________
خداوند گروهى را خواهد آورد که آنها را دوست دارد و آنان (نیز) او را دوست دارند؛ در برابر مؤمنان متواضع، و در برابر کافران سرسخت و نیرومندند؛ در راه خدا جهاد مى‌کنند، و از سرزنش هیچ ملامتگرى هراسى ندارند. (سوره مائده/سوره۵، آیه۵۴)🟩
قوم دیگر در قرآن و سنت ایتاء القوم: نقش تمدنی ایرانیان در نهضت مهدویآیه ۵۴
سوره مائده، جایگزینی امتی مؤمن و استوار را پس از ارتداد اقوام پیشین بیان می‌کند؛ قومی که
خدا آنان را
دوست دارد و خود نیز عاشقانه در راه او گام برمی‌دارند؛ در برابر مؤمنان فروتن و در برابر کفار مقتدرند؛ مجاهدانی که از ملامت بیم ندارند. مفسران با استناد به روایات، ایرانیان را مصداق این آیه دانسته‌اند. این آیه و تفسیرهای آن، جایگاه تمدن‌ساز و مأموریت تاریخی ایرانیان را در نهضت جهانی مهدوی نمایان می‌سازد.
ادامه🟩
مطالب نامعتبر تاریخ عاشورا؛ المنتخب فی جمع المراثی و الخطب طریحی_____________________________________
یاداشت روز: سیر ارتقایی حوزه علمیه قمآنها کسانى هستند که کتاب آسمانى و حکم و نبوّت به آنان دادیم و اگر این گروه (مشرکان) نسبت به آن کفر ورزند، کسان دیگرى را نگاهبان آن مى‌سازیم که نسبت به آن، کافر نیستند. (سوره انعام/سوره۶، آیه۸۹)قوم دیگر در قرآن و سنت توکیل قوم: نقش تمدنی ایرانیان در نهضت مهدویآیه ۸۹
سوره انعام نویدی الهی برای پیامبر است تا از انکار قومش اندوهگین نشود؛ چراکه خداوند قومی دیگر را برای پاسداری از پیام و هدایت برمی‌گزیند؛ قومی که اهل ایمان‌اند و از پذیرش حق سر باز نمی‌زنند. بر پایه روایات معتبر، این قوم، ایرانیانی‌اند که با حقیقت‌جویی، عقل‌گرایی و فضیلت‌طلبی، نقشی تمدن‌ساز در گسترش اسلام و زمینه‌سازی نهضت جهانی مهدوی ایفا می‌کنند.
ادامهسفر
اسرای کربلا به شام، تجربه‌ای مملو از رنج و صبر برای اهل بیت
امام حسین (علیه‌السلام) بود. آنان در این سفر بر مرکب‌هایی بی‌جهاز سوار شده و چهره‌هایشان آشکار و در معرض دید نامحرمان قرار گرفت. در مسیر با آزارهای جسمی و روانی مواجه بودند و هنگام ورود به
دمشق، با شادی مردم آنجا روبه‌رو شدند. این وقایع در منابع تاریخی، نمایانگر مظلومیت و صبر بی‌نظیر اهل بیت است.
ادامه________________
یاداشت روز: مؤلفه بنیادین هویت حوزه علمیه قمو (همچنین) پیامبر است بر گروه دیگرى که هنوز به آنها ملحق نشده اند و او توانا و حکیم است. (سوره جمعه/سوره۶۲، آیه۳)قوم دیگر در قرآن و امت لاحق: نقش تمدنی ایرانیان در نهضت مهدویآیه ۳
سوره جمعه از بشارتی بزرگ سخن می‌گوید: گروهی از مردم، گرچه در زمان پیامبر نمی‌زیسته‌اند، اما در زمره امت او قرار می‌گیرند. بنابر روایات،
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) با اشاره به
سلمان فارسی،
ایرانیان را مصداق این آیه دانست؛ مردمانی خردورز و حقیقت‌طلب که امت لاحق به امت پیامبر اسلام هستند و نقشی تمدن‌ساز در گسترش
اسلام و زمینه‌سازی نهضت جهانی مهدوی ایفا می‌کنند.
ادامه_______________________
یاداشت روز: زیربنای تولید معرفت دینی در حوزه قماى مردم! اگر او بخواهد، شما را (از میان) مى‌برد و افراد دیگرى را (به جاى شما) مى‌آورد و خداوند، بر این کار تواناست. (سوره نسا/سوره۴، آیه۱۳۳)قوم دیگر در قرآن و امت آخرین: نقش تمدنی ایرانیان در نهضت مهدوی مطالب نامعتبر تاریخ عاشورا؛ تظلّم الزهراء قزوینیکتاب تظلّم الزهراء اثر رضی قزوینی (تألیف ۱۱۱۸ق)، شرحی بر
الملهوف سید بن طاووس است که با استناد به منابعی چون
بحارالأنوار و
ارشاد مفید، وقایع
عاشورا، اسارت،
اربعین و
رجعت را روایت می‌کند. با وجود ساختار منسجم، برخی گزارش‌های آن از جمله حضور
طرماح در
کربلا، کشتار ده‌هزار نفر توسط امام حسین (علیه‌السلام) و مرثیه‌های ذلت‌بار و اغراق‌آمیز زنان اهل بیت، فاقد اعتبار تاریخی است و دچار آسیب‌های تحریف، دخل و تصرف نسخه‌برداران و ضعف روایی شده است.
ادامه______________________
یاداشت روز: تحلیل جامع مفهوم حوزه علمیهاگر تمام آنچه را روى زمین است صرف مى‌کردى که میان دل‌هاى آنان پیوند دهى، نمى‌توانستى ولى خداوند در میان آنها پیوند ایجاد کرد. زیرا او توانا و حکیم است. (سوره انفال/سوره۸، آیه۶۳)اتحاد و الفت: مؤلفه‌های اتحاد پایدار و انسجام اجتماعیقرآن کریم، اتحاد واقعی را بر پایه پیوند قلب‌ها و اشتراک در بینش و باور می‌داند؛ نه صرف گردهم‌آیی ظاهری. آیه ۶۳
سوره انفال می‌فرماید: «اگر تمام دارایی زمین را برای ایجاد الفت میان دل‌ها هزینه می‌کردی، موفق نمی‌شدی؛ ولی خداوند میان آنان الفت ایجاد کرد». این آیه نشان می‌دهد که انسجام اجتماعیِ پایدار، تنها با هدایت الهی و همدلی درونی حاصل می‌شود، نه ابزارهای صرفاً مادی.
ادامه پیامدهای تکوینی قیام عاشورا: خورشیدگرفتگی و تاریکی آسمانقیام
عاشورا و
شهادت امام حسین (علیه‌السلام)، یکی از بزرگ‌ترین رویدادهای تاریخ بشر به شمار می‌رود که آثار شگرفی در ساحت تکوین بر جای نهاد. از جمله رخدادهای خارق‌العاده آن روز،
کسوف غیرمنتظره‌ای بود که آسمان را در نیمه روز تاریک ساخت به‌گونه‌ای که ستارگان آشکار شدند. شماری از منابع
شیعه و
اهل سنت، این واقعه را چنان مهیب توصیف کرده‌اند که برخی گمان بردند
قیامت فرا رسیده است.
ادامه______________________
یاداشت روز: تحلیل جامع مفهوم حوزه علمیهو مانند کسانى نباشید که پس از آنکه نشانه‌هاى روشن (پروردگار) به آنان رسید، پراکنده شدند و اختلاف کردند و آنها عذاب عظیمى دارند. (سوره آل عمران/سوره۳، آیه۱۰۵)اتحاد و الفت: مؤلفه‌های اتحاد پایدار و انسجام اجتماعیدر آیه ۱۰۵
سوره آل‌عمران، خداوند نسبت به سرنوشت کسانی که پس از دریافت آیات روشن، دچار اختلاف و گسست می‌شوند، هشدار می‌دهد. زیرا از منظر قرآن، فروپاشی پیوندهای اجتماعی آغازگر انحراف در باورها و بستر شکل‌گیری اختلاف‌های عمیق فکری و اعتقادی است. در مقابل، نزدیکی و ارتباط میان افراد، زمینه‌ساز پیوند عقاید، و مسلک‌ها و انسجام درونی جامعه است. از این‌رو، حفظ اتحاد و پرهیز از تفرقه نه‌تنها یک توصیه اخلاقی، بلکه ضرورتی راهبردی برای صیانت از ایمان و هویت دینی جامعه به‌شمار می‌آید.
ادامه__________________________
یاداشت روز: زیربنای تولید معرفت دینی در حوزه قم
(إِنَّ هَٰذِهِ أُمَّتُکُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَ أَنَا رَبُّکُمْ فَاعْبُدُونِ )
اين است امت شما كه امتى يگانه است و منم پروردگار شما پس مرا بپرستيد. (سوره انبیا/سوره۲۱، آیه۹۲)
اتحاد و الفت: مؤلفه‌های اتحاد پایدار و انسجام اجتماعی
بر اساس آیه ۹۲ سوره انبیاء، اسلام دینی واحد است که همه انبیاء بر آن اتفاق دارند و ملت حقیقی را مؤمنان تشکیل می‌دهند. بنابراین، دین پایه و اساس الفت و اتحاد اجتماعی است و بدون آن انسجامی پایدار شکل نمی‌گیرد. اتحاد حقیقی نمی‌تواند بر عقاید نادرست یا رفتارهای غیر دینی بنا شود؛ از این رو، باید مراقب بود تا برداشت نادرست از اتحاد به ترک واجباتی چون امر به معروف و نهی از منکر منجر نشود. ادامه
پیامدهای تکوینی قیام عاشورا؛ باران خون و خاکستر از آسمان
شهادت امام حسین (علیه‌السلام) رویدادی منحصر به فرد در تاریخ بشر است که آثار تکوینی بی‌نظیر به‌جا گذاشت. منابع متعدد گزارش داده‌اند که پس از این فاجعه، نشانه‌هایی شگفت در طبیعت پدیدار شد؛ از جمله بارش خون و خاکستر از آسمان، جاری شدن خون تازه از زیر سنگ‌ها و کلوخ‌ها، و خونین شدن آب چاه‌ها و نهرها؛ حوادثی که گستره آن تا منطقه شام و بیت‌المقدس نیز مشاهده و گزارش شده است.ادامه
__________________________
یاداشت روز: زیربنای تولید معرفت دینی در حوزه قم(وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعًا وَ لَا تَفَرَّقُوا)و همگى به ريسمان خدا چنگ زنيد و پراكنده نشويد . (سوره آل عمران/سوره۳، آیه۱۰۳)اتحاد و الفت: مؤلفه‌های اتحاد پایدار و انسجام اجتماعیبر پایه آیه ۱۰۳
سوره آل‌عمران، محور اساسی اتحاد امت اسلامی، «حبل‌الله» است. در روایات متعددی،
قرآن کریم و
اهل‌بیت (علیهم‌السلام) به عنوان مصادیق حبل‌الله معرفی شده‌اند. بر این اساس، مؤلفه اصلی اتحاد پایدار و انسجام اجتماعی در امت اسلامی، تمسک توأمان به قرآن و ولایت اهل‌بیت است؛ نه صرف شعارهای وحدت‌طلبانه یا پیوندهای قومی و سیاسی.
ادامهگرچه قیام
سیدالشهدا (علیه‌السلام) ظاهراً در روز دهم محرم سال ۶۱ هجری با شهادت آن حضرت و اسارت اهل‌بیت ایشان سرکوب شد، اما پیامدهای اجتماعی و فرهنگی عمیقی به‌دنبال داشت. این فاجعه، موجی از انزجار عمومی نسبت به بنی‌امیه و تمامی عوامل مشارکت‌کننده در جنایت عاشورا پدید آورد؛ به‌گونه‌ای که نه تنها مسلمانان، بلکه حتی غیر مسلمانان و خانواده‌های عاملان واقعه نیز به محکومیت این جنایت برخاستند.
ادامه_______________________
یاداشت روز: زیربنای تولید معرفت دینی در حوزه قمو اگر پروردگار تو مى‌خواست قطعا همه مردم را امت واحدى قرار مى‌داد در حالى كه پيوسته در اختلافند. (سوره هود/سوره۱۱، آیه۱۱۸)اتحاد در قرآن: اهمیت و ارزش اتحاد و انسجام اجتماعیدر
قرآن کریم، اتحاد و همبستگی انسانی نعمتی بزرگ و ارزشی والا تلقی شده است. در آیه ۱۱۸
سوره هود و نیز در چند آیه دیگر، با تعابیری همچون
(لَوْ شَاءَ اللَّهُ لَجَعَلَهُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً) تأکید شده که وحدت، تا بدان پایه مطلوب است و اختلاف، تا آن اندازه نکوهیده، که اگر مصلحت الهی اقتضا می‌کرد، خداوند با
اراده تکوینی خود، همه انسان‌ها را یکپارچه و امت واحد قرار می‌داد.
ادامهبیداری جامعه اسلامی، یکی از مهم‌ترین بازتاب‌های اجتماعی
قیام عاشورا بود. در دوران
معاویه، ارزش‌های دینی تضعیف و دنیاطلبی رواج یافت؛ نخبگان به توجیه جنایات بنی‌امیه پرداختند و مردم به سکوت و تحمل کشانده شدند. اما
شهادت امام حسین (علیه‌السلام) چهره واقعی ظلم را آشکار ساخت و موجی از آگاهی و اعتراض پدید آورد. این بیداری به قیام‌ها و انقلاب‌های ضد‌اموی انجامید که محور مشترک همه آنها، شعار خون‌خواهی امام حسین (علیه‌السلام) و انتقام از
بنی‌امیه بود.
ادامه_______________________________
یاداشت روز: تخصص‌گرایی در علوم دینیپس خداوند میان دل‌های شما پیوند و الفت برقرار کرد، در نتیجه به رحمت و لطف او با هم برادر شدید. (سوره آل عمران/سوره۳، آیه۱۰۳)تألیف قلوب: رخدادی الهیدر آیه ۱۰۳
سوره آل‌عمران، تألیف قلوب به خداوند نسبت داده شده تا روشن شود که این پیوند، برخاسته از
اراده الهی است. وحدت واقعی زمانی پدید می‌آید که جامعه بر محور
قرآن، ولایت
اهل‌بیت و عمل به آموزه‌های اصیل
اسلام حرکت کند. چنین ایمانی، ریشه‌های اختلاف را از دل‌ها می‌زداید و محبت، همدلی و انسجام را جایگزین آن می‌سازد.
ادامه______________________
یاداشت روز: تخصص‌گرایی در علوم دینی
(وَ لَوْ شَاءَ اللَّهُ لَجَعَلَهُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَ لَٰکِن یُدْخِلُ مَن یَشَاءُ فِی رَحْمَتِهِ ۚ وَ الظَّالِمُونَ مَا لَهُم مِّن وَلِیٍّ وَ لَا نَصِیرٍ)
و اگر خدا مى خواست قطعا آنان را امتى يگانه مى گردانيد ليكن هر كه را بخواهد به رحمت خويش درمى آورد و ستمگران نه يارى دارند و نه ياورى. (سوره شوری/سوره۴۲، آیه۸)
قومیت و امنیت ملی؛ نعمت الهی اتحاد
در آیه ۸ سوره شوری، اتحاد و همبستگی، نعمتی بزرگ و جلوه‌ای از رحمت الهی معرفی شده است؛ نعمتی که به ظالمان عطا نمی‌شود، بلکه نصیب امت‌هایی می‌گردد که در مسیر هدایت الهی گام برمی‌دارند. در مقابل، پژوهش‌ها نشان می‌دهد که بسیاری از کشورها با بحران یکپارچگی مواجه‌اند؛ بحرانی که از ناتوانی در ایجاد احساس تعلق و ارزش‌های مشترک ناشی می‌شود و به شکل‌گیری جنبش‌های تجزیه‌طلبانه می‌انجامد.ادامه
استحباب زیارت اربعین
در احادیث اهل‌بیت (علیهم‌السلام)، زیارت امام حسین (علیه‌السلام) در روز اربعین جایگاه ویژه‌ای دارد و در روایتی از امام حسن عسکری (علیه‌السلام)، از آن به‌عنوان یکی از نشانه‌های پنج‌گانه مؤمن یاد شده است.ادامه
__________
• یاداشت روز: فقه معاصر (حوزه پیشرو و سرآمد)
(لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَیِّنَاتِ وَ أَنزَلْنَا مَعَهُمُ الْکِتَابَ وَ الْمِیزَانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ)
ما پیامبران خود را با دلایل روشن فرستادیم، و با آنها کتاب آسمانى و میزان نازل کردیم تا مردم قیام به عدالت کنند. (سوره حدید/سوره۵۷، آیه۲۵)
• بیدارگری انقلاب اسلامی ایران؛ قیام مردم به عدالت
بر اساس آیه ۲۵ سوره حدید، هدف اصلی بعثت پیامبران، تحقق عدالت از طریق «قیام مردم به قسط» است. رسالت انبیا صرفاً محدود به هدایت فردی نبوده، بلکه اصلاح ساختارهای ناعادلانه و برپایی نظمی توحیدی را نیز در بر می‌گیرد. در همین راستا، انقلاب اسلامی ایران با رویکردی دینی و عدالت‌محور، تبلور معاصر این فلسفه بعثت است و نقشی اساسی در بیداری جوامع اسلامی ایفا کرده است.ادامه
• زیارت اربعین در روایات
درباره زیارت اربعین، دو روایت نقل شده است: نخست، زیارت‌نامه‌ای است که امام صادق (علیه‌السّلام) آن را به صفوان بن مهران جمال تعلیم داده‌اند؛ و دوم، روایتی امام حسن عسکری (علیه‌السّلام) است که زیارت اربعین را در شمار نشانه‌های مؤمن برمی‌شمارند.ادامه
____________________
• یاداشت روز: اولویت‌های فقهی (حوزه پیشرو و سرآمد)
(وَ نُرِیدُ أَن نَّمُنَّ عَلَی الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِینَ)
ما اراده کرده ایم تا بر مستضعفان زمین نعمت بخشیم و آنان را پیشوایان و وارثان روى زمین قرار دهیم. (سوره قصص/سوره۲۸، آیه۵)
• زمینه‌سازی انقلاب اسلامی ایران برای ظهور
بر اساس آیه ۵ سوره قصص و احادیث، انقلاب اسلامی ایران زمینه‌ساز ظهور حضرت مهدی (عجّل‌الله‌فرجه‌الشریف) است؛ چنانکه امام خمینی (رحمه‌الله‌علیه) این انقلاب را نقطه شروع انقلاب بزرگ جهان اسلام به رهبری حضرت حجت دانستند.ادامه
• زائران امام حسین در اولین اربعین
بر اساس نقل مشهور، جابر بن عبدالله انصاری در بیستم صفر سال ۶۱ هجری به زیارت قبر امام حسین (علیه‌السّلام) رفت و در همان روز، اهل بیت (علیهم‌السلام) نیز در مسیر بازگشت از شام وارد کربلا شده و با جابر ملاقات کردند. همچنین گفته شده که در این روز سر مطهر امام (علیه‌السّلام) به پیکر ایشان ملحق و در همان‌جا دفن شد؛ از این‌رو، جابر و اهل بیت، نخستین زائران اربعین به شمار می‌روند.ادامه
